چرا «جنجال‌سازی» در دنیای رسانه و فرهنگ، کلید موفقیت و درآمد است؟

ده سال پیش، من کتابی درباره مرتضی پاشایی نوشتم که اولین جلد از مجموعه‌ای با عنوان مرگ‌های معروف بود و اکنون به شش جلد رسیده است. این اثر به سختی مجوز دریافت کرد و در فرهنگسرای رسانه رونمایی شد.

در آن زمان، سید علی احمدی رئیس فرهنگسرا بود و فعالیت‌های پررونقی داشت. چند دقیقه قبل از شروع مراسم، چند نفر از افراد بلندپایه به ما نزدیک شدند. خبر رونمایی در همه جا پخش شده بود و ظاهراً برخی از طرفداران مرحوم قصد تجمع در پارک اطراف فرهنگسرا را داشتند. برادرانم کمی نگران بودند که مبادا حادثه‌ای رخ دهد و از ما خواستند مراسم را لغو کنیم.

اولین واکنش من این بود که شما دارید خداخواسته، به من و دیگران چشمان بینا می‌دهید. هیچ تبلیغی بهتر از لغو مراسم نیم ساعت قبل از شروع نیست، چون این خودش تبلیغی برای کتاب است. گفتیم (و شاید نادانی کردیم!) که ما تابع هستیم، اما این کار برای ما منفعت دارد، نه برای دیگران و نظام. آنها با مسئول بالاتر مشورت کردند و در نهایت استدلال ما را پذیرفتند و مراسم بدون حاشیه برگزار شد.

در دنیای رسانه و نمایش، «جنجال‌سازی» یکی از بهترین روش‌ها برای جذب توجه و فروش است. امروزه، برخی حتی عمدی موارد جنجالی در محصولات خود قرار می‌دهند تا سر و صدایی ایجاد کنند. حالا که نهادهای نظارتی و سازمان‌هایی مانند «ساترا» هم وجود دارند، واژه «توقیف» که به هر فیلمی چسبیده، در واقع ابزار فروش بیشتر شده است.

حتی در سطح جهانی، در سینما، موارد جنجالی دیده می‌شود؛ مثلا، بازیگری علیه همکارش شکایت می‌کند یا در مراسم رونمایی، لباس‌هایی می‌پوشد که مرزهای پوشش متعارف را رد می‌کند و گاهی می‌توان آن را نوعی کشف حجاب دانست. این اتفاقات در صنعت فیلم هم رخ می‌دهد؛ مثلا، بازیگر فیلمی علیه همکارش شکایت می‌کند و این جنجال، نام فیلم را بر سر زبان‌ها می‌اندازد و فروش آن را چند برابر می‌کند. یا شخصیت‌هایی که ناگهان علیه چهره‌های معروف ادعا می‌کنند و در رسانه‌ها جنجال می‌آفرینند تا از فراموشی بیرون بیایند.

در واقع، ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که «جنجال‌های رسانه‌ای» جزو لاینفک آن است. دلیل اصلی این وضعیت، چیزی نیست جز «اقتصاد توجه». همه در تلاشند تا توجه ما را جلب کنند و در این هیاهوی رسانه‌ای، از دیگران پیشی بگیرند. در دنیای امروز، جلب توجه، خود منبع درآمد است. پس