تصاویر نادر و دیده نشده از همسران و دختران مظفرالدین‌شاه قاجار؛ سفرهای اروپایی و زندگی در حرمسرا

علاقه و دلبستگی به زنان همواره یکی از ویژگی‌های ثابت تمامی پادشاهان، به ویژه شاهان قاجار، بوده است. این موضوع در میان شاهان قاجار، از جوان‌ترین تا پیرترین آنان، مشهود است. در ادامه، تصاویری را مشاهده خواهید کرد که مربوط به همسران مظفرالدین شاه در دوران سلطنت و تعدادی از دختران او می‌باشد.

مظفرالدین شاه

مظفرالدین شاه قاجار به مدت چهل سال ولیعهد ناصرالدین‌شاه بود. وی در سال ۱۲۷۵ هجری شمسی به سلطنت رسید و ده سال سلطنت کرد. از مهم‌ترین رویدادهای دوران حکومت او، امضای فرمان مشروطیت است که منجر به تشکیل اولین دوره مجلس شورای ملی در سال ۱۲۸۵ شد. مظفرالدین شاه، ده روز قبل از وفاتش در دی‌ماه همان سال، اولین قانون اساسی ایران را که در مجلس اول تصویب شده بود، امضا کرد.

حرمسرای مظفرالدین شاه

در دوران مظفرالدین‌شاه، حرمسرا نسبت به دوره شاه قبلی محدودتر شد، اما وی همچنان چند همسر عقدی و تعداد بیشتری همسر صیغه‌ای داشت. مهم‌ترین همسر او تاج‌الملوک، دختر میرزا تقی خان امیرکبیر و مادر محمد علی شاه قاجار بود که در همان زمان ولیعهدی مظفرالدین‌شاه از او جدا شد.

تصاویری که در اینجا مشاهده می‌کنید، مربوط به همسران مظفرالدین‌شاه در طول سلطنت و همچنین تعدادی از دختران او است. توضیحات زیر هر عکس، حاشیه‌هایی هستند که یا بر روی خود عکس‌ها یا در آلبوم‌های مربوطه نوشته شده‌اند.

مظفرالدین‌شاه و سفر به اروپا

مظفرالدین شاه همچون پدرش اشتیاق زیادی به سفر به اروپا داشت و در تاریخ ۲۳ فروردین ۱۲۷۹ (۱۲ ذیحجهٔ ۱۳۱۷ ه‍.ق) اولین سفر خود را به کشورهای اروپایی آغاز کرد. امین‌السلطان، که در ۲۰ مرداد ۱۲۷۷ ه‍.خ (پنجشنبه ۲۲ ربیع‌الاول ۱۳۱۶ ه‍. ق) به دلیل وعده تأمین هزینه‌های سفر شاه، برای دومین بار به سمت صدارت منصوب شد، قراردادی با روسیه امضا کرد که بر اساس آن ۲۳ میلیون و پانصد هزار روبل قرضه دریافت می‌کرد و در مقابل، درآمدات گمرکات ایران که منبع اصلی درآمد خزانه بودند، به عنوان وثیقه قرار گرفت. با تأمین این قرضه، زمینه سفر مظفرالدین شاه به فرانسه فراهم شد.

این سفر که هفت ماه به طول انجامید، اولین سفر مظفرالدین شاه به اروپا بود و در طی آن، پنجمین پادشاه قاجار از کشورهای روسیه، اتریش، سوئیس، آلمان، بلژیک و فرانسه دیدن کرد و در مسیر بازگشت از عثمانی (ترکیه) نیز توقف داشت. یکی از رویدادهای مهم این سفر، تلاش برای سوءقصد به جان مظفرالدین شاه در پاریس بود که مهاجم موفق به اجرای نیت خود نشد و شاه آسیبی ندید.

در سال ۱۲۷۹ خورشیدی، مظفرالدین شاه در سفر خود به اروپا از ضرابخانه بروکسل بازدید کرد و درخواست ساخت قالب برای ضرب سکه‌هایی با تصویر خودش را ارائه داد. مسئول طراحی آن زمان، آلفونس میچاکس، مدال یادبودی با عنوان «بازدید مظفرالدین شاه از دارالضرب بروکسل» طراحی و ساخته که به این مناسبت اختصاص یافته است. نام این هنرمند بر روی این مدال یادبود حک شده است. در همان سال، و همزمان با سفر به فرانسه، نشان یادبودی نیز توسط آگوست پاته، رئیس ضرابخانه پاریس، به افتخار مظفرالدین شاه طراحی و ضرب شد.

دو سال بعد، پس از دریافت وامی به مبلغ ده میلیون روبل از روسیه و اعطای امتیازات جدید در شمال ایران به روس‌ها، مظفرالدین شاه راهی اروپا شد.[نیازمند منبع] سفر دوم او به اروپا در ۱۷ فروردین ۱۲۸۱ (۲۷ ذیحجهٔ ۱۳۱۹ ه‍.ق) آغاز شد و مدت شش ماه ادامه یافت. در این مدت، شاه از کشورهای اتریش، آلمان، بلژیک، فرانسه، انگلستان و ایتالیا دیدن کرد و مقصد نهایی سفر او انگلستان بود.

سفر سوم مظفرالدین شاه به اروپا در روز ۱۶ خرداد ۱۲۸۴ (۱ ربیع‌الثانی ۱۳۲۳ ه‍.ق) آغاز شد و چهار ماه به طول انجامید، تا ۱۴ رجب همان سال. این سفر پس از دریافت وامی به مبلغ ۲۹۰ هزار لیره از بانک شاهنشاهی ایران صورت گرفت.