عکس نادر معشوقه یهودی مظفرالدین شاه قاجار که عشرت‌آباد را به او بخشید!

معشوقه مظفرالدین شاه

علاقه‌مندی به زنان یکی از ویژگی‌های همیشگی تمامی پادشاهان، به ویژه شاهان قاجار، بوده است. این تمایل در میان جوان‌ترین تا پیرترین شاهان قاجار نیز مشاهده می‌شود. در تصویر، معشوقه مظفرالدین شاه قاجار دیده می‌شود که گویی شاه کاخ عشرت‌آباد را به او هدیه داده است.

مظفرالدین شاه

پنجمین پادشاه ایران از سلسله قاجار بود. پس از ترور ناصرالدین شاه توسط میرزا رضا کرمانی و پس از حدود ۴۰ سال ولایت‌عهدی، به تخت نشست و از تبریز به تهران آمد. در دوران جنبش مشروطه، برخلاف تلاش‌های صدراعظمش، عین‌الدوله، با مشروطیت موافقت کرد و فرمان مشروطیت را امضا نمود. تنها ده روز پس از امضای قانون اساسی درگذشت. به خاطر این اقدامات، در تاریخ ایران به عنوان شاه مشروطه شناخته می‌شود. او آخرین پادشاه ایران است که در داخل کشور درگذشت.

محبوبه مظفرالدین شاه

تا کنون تصاویری متعددی از معشوقه‌های ناصرالدین شاه در رسانه‌ها منتشر شده است، اما تصویری از معشوقه مظفرالدین شاه، پسر ناصرالدین شاه، تاکنون در دسترس نبوده و هیچ حکایتی درباره او نقل نشده بود. در اینجا به معرفی عزیزخان کلیمی می‌پردازیم. در این تصویر، یکی از معشوقه‌های مظفرالدین شاه قاجار با نام عزیزخان کلیمی قابل مشاهده است، که ظاهراً شاه کاخ عشرت‌آباد را به او بخشیده بود.

عزیزخان کلیمی، همان‌طور که گفته شده، معشوقه یهودی مظفرالدین شاه بوده و شاه او را بسیار دوست می‌داشت.

مظفرالدین شاه چند همسر داشت؟

در دوره قاجاریه، تعداد زنان حرم‌سرای بسیار زیاد بود. در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار، بیشترین تعداد زنان در حرم حضور داشتند؛ اما بر اساس منابع تاریخی، پس از او، تعداد زنان روز به روز کاهش یافت. منابع مربوط به دوران مظفرالدین شاه، تعداد زنان او را در حدود شش نفر ذکر کرده‌اند، که نشان می‌دهد مظفرالدین شاه به منظور کاهش هزینه‌های حرم‌سرای خود، تعداد زنان کمتری را نگه داشت؛ اما این کاهش در هزینه‌ها تأثیر چندانی نداشت و خزانه همچنان تنگ بود.

در دوره قاجار، با گذر زمان، تعداد زوجات کاهش یافت و زنان احترام بیشتری کسب کردند. این روند در شهرهای بزرگ بیشتر مشهود بود. اولین همسر مظفرالدین شاه، تاج‌الملوک، دختر امیرکبیر، بود که به ام‌خاقان شهرت داشت و مادر محمدعلی شاه قاجار بود. برخی منابع تاریخی او را مشابه مهدعلیا دانسته‌اند. تاج‌الملوک زنی سرزبان‌دار و سیاست‌مدار بود و از زندگی با مظفرالدین شاه رضایت نداشت، به طوری که زندگی آن‌ها دچار فراز و فرودهای زیادی شد. دو زن دیگر مظفرالدین شاه که در منابع به آن‌ها اشاره شده، شرف‌الدوله و مهین‌السلطنه نام دارند.

مظفرالدین‌شاه و سفر به اروپا

مظفرالدین شاه همچون پدرش علاقه‌مند به سفرهای اروپایی بود و در تاریخ ۲۳ فروردین ۱۲۷۹ (۱۲ ذیحجهٔ ۱۳۱۷ ه‍.ق) اولین سفر خود به کشورهای اروپایی را آغاز کرد. در همین زمان، امین‌السلطان که در ۲۰ مرداد ۱۲۷۷ ه‍.خ (پنجشنبه ۲۲ ربیع‌الاول ۱۳۱۶ ه‍.ق) با وعده تامین هزینه‌های سفر شاه به مقام صدارت منصوب شده بود، قراردادی با روسیه امضا کرد که بر اساس آن ۲۳ میلیون و پانصد هزار روبل قرضه دریافت می‌کرد. در مقابل، عایدات گمرکات ایران که منبع اصلی درآمد دولت بودند، به عنوان وثیقه گذاشته شد. با اخذ این وام، مقدمات سفر مظفرالدین شاه به فرانسه فراهم شد.

این سفر که هفت ماه به طول انجامید، شامل دیدارهای متعددی در کشورهای روسیه، اتریش، سوئیس، آلمان، بلژیک و فرانسه بود و در راه بازگشت از عثمانی (ترکیه) انجام شد. یکی از رویدادهای مهم این سفر، تلاش برای سوءقصد به جان مظفرالدین شاه در پاریس بود؛ اما ضارب در انجام عملیات موفق نبود و آسیبی به شاه نرسید.

در سفر خود به اروپا در سال ۱۲۷۹ خورشیدی، مظفرالدین شاه از ضرابخانه بروکسل بازدید کرد و درخواست ساخت قالبی برای ضرب سکه با تصویر خود را ارائه داد. طراحی و ساخت مدال یادبودی با عنوان «بازدید مظفرالدین شاه از دارالضرب بروکسل» توسط آلفونس میچاکس، مسئول طراحی آن زمان، انجام شد و به مناسبت این بازدید صورت گرفت. نام این طراح بر روی این مدال یادبود حک شده است. در همان سال، در جریان بازدید از فرانسه، نشان یادبودی توسط رئیس ضرابخانه پاریس، آگوست پاته، به افتخار او طراحی و ضرب شد.

دو سال بعد، پس از دریافت وام جدیدی به مبلغ ده میلیون روبل از روسیه و اعطای امتیازات تازه در شمال ایران به روس‌ها، مظفرالدین شاه عازم سفر دیگری به اروپا شد. دومین سفر او که در ۱۷ فروردین ۱۲۸۱ (۲۷ ذیحجهٔ ۱۳۱۹ ه‍.ق) آغاز شد، شش ماه به طول انجامید و در این مدت، او از کشورهای اتریش، آلمان، بلژیک، فرانسه، انگلستان و ایتالیا دیدن کرد. مقصد نهایی این سفر، انگلستان بود.

سفر سوم شاه به اروپا در روز ۱۶ خرداد ۱۲۸۴ (۱ ربیع‌الثانی ۱۳۲۳ ه‍.ق) آغاز شد و چهار ماه به طول انجامید، تا ۱۴ رجب همان سال ادامه داشت. این سفر نیز پس از دریافت وام ۲۹۰ هزار لیره‌ای از بانک شاهنشاهی ایران صورت گرفت.