سریال لمندگان؛ نوآوری، فلسفه و طنز در تلویزیون امروز
سریال لمندگان؛ نقدی بر اثر نوآورانه و متفاوت تلویزیونی با ایده فلسفی و طنز کلامی
سریال لمندگان با ایده فلسفی، طنز کلامی و نوآوری در ساخت، نمایی متفاوت و جذاب از جوانان امروزی را به تصویر می‌کشد.
در حال حاضر، این سریال‌ها جزو پرطرفدارترین آثار تلویزیونی محسوب می‌شوند. برخی از این کمدی‌های تلویزیونی، مانند دوستان، آشنایی با مادر، خانواده امروزی و دیگران، توانسته‌اند مخاطبان جهانی زیادی را جذب کنند و با استقبال گسترده مردم در سراسر جهان روبه‌رو شوند.
در ایران نیز مجموعه‌های طنز در قالب سیتکام ساخته شده است که از جمله مشهورترین آن‌ها می‌توان به آثار مهران مدیری مانند «پاورچین» و ساخته‌های مهران غفوریان مانند «این چند نفر» اشاره کرد که در زمان پخش به عنوان هژیرها شناخته می‌شدند و مخاطبان زیادی داشتند. سیتکام‌ها به دلیل نیاز به بودجه کمتر و فرآیند تولید آسان‌تر، معمولاً در نزد تهیه‌کنندگان و کارگردانان محبوب‌تر هستند و یکی از پرطرفدارترین نوع آثار نمایشی محسوب می‌شوند. بیشترین واکنش‌ها و کنش‌ها در این نوع آثار بر پایه طنز کلامی و موقعیت استوار است که بسته به حال و هوای فیلمنامه، مورد توجه قرار می‌گیرند.
یکی از مجموعه‌های جدید تلویزیونی که این شب‌ها از شبکه ۲ سیما پخش می‌شود، سریال «لمندگان» است. این سریال را می‌توان یکی از آخرین نمونه‌های سیتکام در تلویزیون دانست که توسط مهدی علی‌میرزایی نوشته شده و کارگردانی آن بر عهده محمدصادق بکتاشیان است. طرح اولیه این سریال بسیار نوآورانه و خلاقانه است؛ داستان سه جوان با نگاهی متفاوت به زندگی، که معتقدند چرا لاک‌پشتی که کند حرکت می‌کند، ۳۰۰ سال عمر دارد، در حالی که خرگوش پرتحرک تنها چهار سال زنده می‌ماند؟ این افراد با تکیه بر این فلسفه، سبک زندگی آرام و لمیدن را انتخاب می‌کنند؛ روشی که معتقدند می‌تواند عمرشان را طولانی‌تر کند. اجرای این طرح نیز اهمیت زیادی دارد و موضوعی حیاتی محسوب می‌شود. طنزی که در «لمندگان» غالب است، بیشتر بر پایه کلام استوار است و شاهد گفتگوهای فراوان میان کاراکترها هستیم. این گفت‌وگوها در بعضی موارد بسیار ظریف و هوشمندانه به نظر می‌رسند، اما گاهی تکراری و بیش از حد مانور داده می‌شوند و ممکن است برای مخاطب خسته‌کننده و کلیشه‌ای به نظر برسند. همچنین، فشردگی این دیالوگ‌ها گاهی تمرکز تماشاگر را مختل می‌کند و باعث می‌شود روند قصه کند شود. به عبارت دیگر، کلام غالب بر سایر عناصر اثر است و نقش گفت‌وگو آن‌قدر پررنگ است که فرصت و زمان لازم برای دیگر عوامل تولید اثر را کاهش می‌دهد و مخاطب را درگیر تحلیل بی‌پایان این گفت‌وگوها می‌کند. شاید اگر سازندگان «لمندگان» نقش بیشتری برای عناصر دیگر، به ویژه طنز موقعیت، قائل می‌شدند، نتیجه نهایی می‌توانست اثری جذاب‌تر و پرمخاطب‌تر باشد. نکته جالب توجه این است که نویسنده سریال با خلاقیتی قابل تحسین، آینده احتمالی و فلسفه زندگی سه جوان اصلی را در قالب سه کاراکتر میانسال در فیلمنامه گنجانده و به تدریج وارد داستان می‌کند.
«لمندگان» سریالی امروزی است که قصد دارد از زبان جوانان سخن بگوید و جامعه هدف آن عمدتاً همین قشر است. رامتین، کوروش و فواد به عنوان شخصیت‌های اصلی سریال، با وجود اختلاف نظر و دیدگاه، نماد طیف وسیعی از جوانان امروزی هستند. جوانانی که شاید باورهایشان برای والدین و بزرگ‌ترها عجیب و غیرقابل درک باشد و منطقی به نظر نرسد. هر سه شخصیت با وجود بی‌قیدی و بی‌تفاوتی نسبت به اطراف و آینده، درونیاتی فلسفی دارند و در مواقع لزوم به فلسفه‌بافی می‌پردازند. به طور خلاصه، سازندگان توانسته‌اند تصویری واقعی و قابل لمس از جوانان امروزی ارائه دهند؛ جوانانی که با وجود ظاهر بی‌قیدی، در عمق وجودشان نگاه و فلسفه خاصی به زندگی دارند.
اجرای نقش این سه جوان بر عهده سه بازیگر است که به جز امیرکاظمی، مجید افشاری و محمد معتضدی چهره‌های شناخته شده‌ای نیستند. این ریسک‌پذیری تا حدی موفقیت‌آمیز بوده و این سه بازیگر توانسته‌اند نقش‌های خود را ایفا کنند، اما اگر نقش‌های اصلی به بازیگران مشهورتر و تواناتر سپرده می‌شد، ممکن است نتیجه کار بهتر و جذاب‌تر می‌بود. همچنین، شباهت رفتاری این سه شخصیت با کاراکترهای دیگر در سریال‌های قبلی گاهی تکراری به نظر می‌رسد؛ برای مثال، رفتارهای رامتین در اشتیاق به ازدواج و عجله در این زمینه، شباهت زیادی به شخصیت حبیب در سریال «لیسانسه‌ها» دارد. با این حال، کنش‌ها و رفتارهای این کاراکترها آن‌قدر جذاب هستند که می‌توانند مخاطب را به همراه خود کنند.
«لمندگان» اثری متفاوت با ایده‌ای نو، طنزی متفاوت و نامی خاص است. اگر در اجرای این طرح دقت و ظرافت هنری بیشتری به خرج داده می‌شد، می‌توانست یکی از سریال‌های ماندگار و متفاوت چند دهه اخیر تلویزیون باشد. با این حال، ساخت چنین سریال‌هایی باید مورد ستایش قرار گیرد و امید است تولید آثار متفاوت و غیرکلیشه‌ای در آینده افزایش یابد. اگرچه «لمندگان» در قدرت و جاذبه با سریال‌هایی مانند «لیسانسه‌ها» برابری نمی‌کند، اما به عنوان یک اثر امروزی، متفاوت و خاص، جایگاه خودش را دارد.
