مهین زرین‌پنجه، نماد تلفیق هنر ایرانی و غربی در موسیقی
مهین زرین‌پنجه: زندگی، آثار و میراث بی‌نظیر بانوی پیانو و موسیقی ایران
مهین زرین‌پنجه، بانوی پیانو و موسیقی ایران، نماد تلفیق هنر ایرانی و غربی، میراثی بی‌نظیر در تاریخ موسیقی معاصر است.
در سکوتی عمیق و در حالی‌که نسیم آرام خرداد از کنار پنجره‌ها عبور می‌کرد، یکی از چهره‌های کم‌ادعا اما تاثیرگذار موسیقی ایران، بدون هیاهو و سر و صدا، از دنیا رفت. مهین زرین‌پنجه، با رفتن خود، جای خالی‌ای بزرگ گذاشت، اما صدای حضورش همچنان در گوشه و کنار خاطرات موسیقی این سرزمین طنین‌انداز است. او بانوی آهنگساز و پیانیستی بود که از خانواده‌ای ریشه‌دار و پر از عشق به موسیقی، به دنیا آمده و در زندگی‌اش با آن زیسته بود.
در تهران، خانه‌ای بود که پنجره‌هایش نسیم‌های موسیقی را به درون می‌کشید؛ خانه‌ای که کودکی مهین با نغمه‌های تار پدر و ضرب‌های تنبک مادر در آن سپری شد. پدرش، نصرالله زرین‌پنجه، چهره‌ای ماندگار در تاریخ موسیقی ایرانی است؛ مردی که کلاس‌های تار و سه‌تارش نسل‌هایی از هنرمندان را به دنیای موسیقی راهنمایی کرد و کتاب‌های آموزشی‌اش راهنما و پناهگاه بسیاری شد. صفیه یگانه، مادر، نه‌تنها همدم بلکه هم‌نوا در این سفر هنری بود.
در چنین خانواده‌ای، مهین زرین‌پنجه نخستین نت‌های زندگی را شنید و بعدها آن‌ها را بر پیانو به آسمان فرستاد. او روایت کرده است: «در خانه‌ای کوچک که آوای موسیقی از در و پنجره‌هایش شنیده می‌شد، بزرگ شدم... هنرمندان زیادی به خانه می‌آمدند، برای تمرین، آواز یا شنیدن یک قطعه تازه.»
مسیر هنری او از هنرستان موسیقی ملی شروع شد، زیر سایه و راهنمایی روح‌الله خالقی؛ مردی که معلمی پدرانه برای شاگردانش بود. نام‌هایی مانند ابوالحسن صبا، حسین تهرانی و جواد معروفی بخشی از افق هنری مهین شدند. او فراتر از هنرستان رفت و با اشتیاق، نوازندگی پیانو و موسیقی کلاسیک اروپایی را نزد امانوئل ملیک اصلانیان آموخت و هم‌زمان، موسیقی ایرانی را با پیانوی مرتضی محجوبی تلفیق کرد؛ حرکتی که پیوند شرق و غرب را بر صفحه کلید پیانو به تصویر می‌کشید.
پس از اتمام تحصیلات، او یکی از نخستین ارکسترهای بانوان را بنیان نهاد و سرپرستی کرد؛ حرکتی جسورانه در زمانی که حضور زنان در عرصه موسیقی هنوز با دشواری‌ها و موانع زیادی روبه‌رو بود. او با همان شور و دقت، نواخته‌های درخشان خود را در کنسرت‌های مختلف اجرا کرد. اما مهاجرت، سرنوشت دیگری برای او رقم زد؛ ابتدا به انگلستان، سپس به فرانسه و آمریکا کوچ کرد. با این حال، عشق به موسیقی هرگز خاموش نشد؛ تدریس، تمرین و خلق قطعاتی که اکنون بخشی از میراث موسیقی معاصر ایران هستند.
مهین زرین‌پنجه با بیش از ۶۰ اثر موسیقی، که بسیاری از آن‌ها توسط ارکسترهای بزرگ اجرا شده‌اند، تصویری است از هنرمندی که صدای ریشه‌ها و بال‌های خیال را در هم آمیخت. یکی از آثار برجسته و خاطره‌انگیز او، آلبوم «لیلی و مجنون» است؛ تجربه‌ای بی‌نظیر در تلفیق افسون ایرانی با شکوه ارکستر غربی. در سال ۲۰۰۷، با همراهی ارکستر فیلارمونیک لهستان و رهبری بودان یارموویچ، این اثر را خلق کرد و مرزهای جغرافیا را درنوردید.
اکنون، در غروب یک روز خرداد در متل قو، پیانوی او خاموش شد، اما نغمه‌هایش برای همیشه در حافظه فرهنگ و هنر این سرزمین جاری خواهد ماند. یادش سبز و نامش همواره در خاطره‌ها باقی خواهد ماند.
