چگونه از فریب رمال‌های مجازی در فضای مجازی جلوگیری کنیم
مجرم کیست؟ رمال‌ها و دعانویس‌های مجازی یا مراجعان فریب‌خورده؟ راهکارهای جلوگیری از فریب فضای مجازی
پلیس فتا هشدار می‌دهد: رمالی مجازی، فریب‌های مالی و روان‌شناسانه را بشناسید و با سواد رسانه‌ای از خود محافظت کنید.
در میان پرونده‌های ارجاع شده به پلیس فتا، افرادی که در دام رمال‌ها و فالگیرها گرفتار شده‌اند تا آینده‌ای بهتر برای خود رقم بزنند، روند قابل توجهی دارد؛ در این میان، فضای مجازی به عنوان اصلی‌ترین ابزار و کمک رمال‌ها ظاهر شده است.
ظاهر رمال‌ها، فالگیرها و دعانویس‌ها در عصر رسانه‌های نوین مانند اینستاگرام تغییر یافته است. اکنون آنها با ظاهری معمولی و گاهی مدرن، در صفحات شخصی خود آینده‌ای روشن و موفقیت‌آمیز را وعده می‌دهند. محتوای ارائه شده توسط آنان نیز به گونه‌ای طراحی می‌شود که حتی نسل جوان‌تر نیز آن را باور کند. در این صفحات، دیگر هیچ چیزی برای انسان غیرممکن به نظر نمی‌رسد. خواسته‌های اصلی مخاطبان این افراد شامل موفقیت مالی، تقویت روابط خانوادگی، بازگشایی بخت، خوش‌شانسی، طلسم‌گشایی و ابطال طلسم است. در کنار این، پرونده‌های زیادی نیز به پلیس فتا می‌رسد؛ افرادی که فریب خورده و نه تنها نتوانسته‌اند آینده موردنظر خود را کسب کنند بلکه سرمایه مالی خود را نیز از دست داده‌اند. اما آیا می‌توان رمال‌ها و فالگیرهای مجرمی که مرتکب جرم شده‌اند را شناسایی کرد؟
جواد مختار رضایی، سرهنگ دوم و معاون فرهنگی و اجتماعی پلیس فتا فراجا، در گفت‌وگو با فرارو به سوالات پیرامون فالگیرها و رمال‌های فضای مجازی پاسخ داده است.
مواجهه با صفحات مرتبط با رمالی و دعانویسی در حال ادامه است.
جواد مختار رضایی به خبرگزاری فرارو اظهار داشت: «پلیس فتا همواره در حال رصد، شناسایی و مقابله با سایت‌های فعال در زمینه فال‌گیری، رمالی، دعانویسی، طلسم و جادو است و در صورت مواجهه با چنین تارنماهایی، با گردانندگان آنها طبق قانون برخورد خواهد شد.» بر این اساس، انتظار می‌رود در صورت طعمه شدن افراد توسط این صفحات، پلیس فتا اقدام به پیگرد قانونی آنان کند.
رمال‌های امروزی با رویکردی علمی و روان‌شناسانه مجدداً وارد صحنه شده‌اند.
در حالی که تعداد پرونده‌های مرتبط با صفحات و کانال‌های رمالی و فال‌گیری رو به افزایش است، شاهد هستیم که با وجود اقدامات پلیس فتا، این صفحات هر روز با چهره‌ای جدید ظاهر می‌شوند. گردانندگان این صفحات برای فرار از شناسایی و تطابق با فضای جدید، ظاهر خود را تغییر داده و مفاهیم خرافی را در قالب‌هایی ظاهراً علمی یا روان‌شناسانه عرضه می‌کنند.
به عنوان نمونه، برخی از این صفحات در قالب مشاوره انرژی مثبت یا پاک‌سازی روحی فعالیت می‌کنند و با استفاده از ادبیاتی نزدیک به آموزه‌های یوگا و ذهن‌آگاهی، اعتماد کاربران را جلب می‌نمایند. ثریا، زن ۳۷ ساله‌ای که تجربه‌ای مشابه داشته است، در گفت‌وگو با فرارو می‌گوید: «ظاهر و حرف‌های پیج اصلاً شبیه مسائل خرافی نبود. در تبلیغات، از تکنیک‌های ذهن‌آگاهی صحبت می‌کرد و ادعا می‌کرد با تمرین می‌توان افکار دیگران را تشخیص داد. چون در یک موقعیت مدیریتی هستم، فکر کردم این روش می‌تواند برایم مفید باشد.»
او ادامه داد: «اما کم‌کم وضعیت تغییر کرد. ادمین صفحه گفت اگر اسم افراد را برایش بفرستم، می‌تواند بگوید چه احساسی نسبت به من دارند یا چه نقشه‌ای در سرشان است. وقتی سه میلیون تومان واریز کردم، بلافاصله بلاک شدم.»
آیا این موضوع یک طلسم برای جلب بخت است یا یک تله مالی؟
در کنار این نوع صفحات، گروه دیگری نیز وجود دارند که به صورت مستقیم وعده می‌دهند با طلسم ابطال حسادت یا دعاهای بخت‌گشایی، زندگی کاربران را تغییر دهند. این افراد غالباً با تکیه بر باورهای قدیمی و ضعف روحی مخاطبان، آنان را ترغیب به پرداخت‌های مکرر می‌کنند. با این حال، بیشتر قربانیان تمایلی به شکایت ندارند، زیرا ترس از قضاوت، شرم از افشا کردن ماجرا و نگرانی درباره از دست دادن آبرو، باعث می‌شود بسیاری سکوت اختیار کنند. ثریا در این باره می‌گوید: «سه میلیون تومان پولی نبود که بخواهم برایش آبروی خودم را به خطر بیندازم. نمی‌خواستم بعداً بگویند من آدم خرافاتی‌ام.»
حیا و هراس مانع از ابراز شکایت قربانیان می‌شوند.
معاون فرهنگی و اجتماعی پلیس فتا فراجا در این زمینه اظهار داشتند: «به دلیل اینکه بسیاری از افراد آسیب‌دیده به دلایل مختلفی مانند احساس شرم، ترس از قضاوت دیگران، نگرانی از افشای اطلاعات شخصی توسط مدیران سایت‌ها، پایین بودن مبلغ ضرر و موارد دیگر، اقدام به شکایت نمی‌کنند، بنابراین پلیس فتا به صورت مستمر و پیشگیرانه در حال پیگیری و مقابله با فعالیت‌های غیرقانونی این سایت‌ها می‌باشد.» بر این اساس، مراجعان با اطمینان از اینکه آنها مرتکب جرم نشده‌اند و نگرانی نباید داشته باشند، می‌توانند به پلیس فتا مراجعه کنند.
اغلب افراد، قربانی فریب وعده‌های مالی و عاطفی می‌شوند.
او تصریح کرد: «در مواردی که شکایت‌ها از افراد خاص است، اغلب کسانی هستند که فریب تبلیغات و وعده‌های نادرست این سایت‌ها در زمینه‌های موفقیت مالی، تقویت روابط خانوادگی، بازگشایی بخت، خوش‌شانسی، طلسم و ابطال طلسم، پیش‌بینی آینده و موارد مشابه را خورده‌اند. برخی از این افراد مبلغ قابل توجهی را برای حل مشکلات خود به سودجویان پرداخت کرده‌اند.»
در این راستا، سوالی مطرح می‌شود مبنی بر اینکه چه روش‌هایی برای آموزش کاربران و جلوگیری از فریب خوردن مردم توسط این صفحات و کانال‌ها وجود دارد؟
مختار رضایی در پاسخ به این سوال بیان کرد: «برای جلوگیری از فریب مردم توسط سایت‌هایی که در حوزه دعانویسی و خرافات فعالیت می‌کنند، لازم است با ارتقاء سواد رسانه‌ای کاربران از طریق رسانه‌ها، نهادهای فرهنگی و کمپین‌های آگاهی‌بخش، مخاطرات درخواست مشاوره و کمک از این سایت‌ها را برای مردم آشکار کنیم و شرایطی فراهم آوریم که مردم به تبلیغات و وعده‌های غیرواقعی و غیرمنطقی اعتماد نکنند.»
فقط راه جلوگیری از فریب خوردن، داشتن سواد رسانه‌ای است.
او تأکید کرد: «توصیه می‌شود خانواده‌ها و جوانان با افزایش سطح آگاهی و سواد رسانه‌ای، به جای اعتماد به طلسم، دعا، جادو و تبلیغات غیرواقعی و سایت‌های ناشناس که وعده حل مشکلات عشقی، مالی یا شغلی را با ترویج خرافات می‌دهند، از ظرفیت‌های مشاوران معتبر در مراکز تخصصی بهره‌مند شوند. همچنین، لازم است از ارسال اطلاعات شخصی و تصاویر خود به صاحبان این نوع سایت‌ها خودداری کرده و فعالیت آنها را به پلیس فتا از طریق سایت رسمی گزارش دهند.»
