خاطره‌انگیزترین انیمه‌های تلویزیون ایران از کلاسیک تا جادویی
خاطره‌انگیزترین انیمه‌های پخش شده در تلویزیون ایران؛ از فوتبالیست‌ها تا داستان‌های جادویی
خاطره‌انگیزترین انیمه‌های تلویزیون ایران، از فوتبالیست‌ها تا داستان‌های جادویی و آثار کلاسیک ژاپن.
انیمه‌ها یکی از محبوب‌ترین سبک‌های سینمایی در جهان محسوب می‌شوند که به دلیل دنیای واقعی و سردشان نسبت به سایر انیمیشن‌ها طرفداران بیشتری دارند. بسیاری از کارتون‌هایی که در دوران کودکی تماشا می‌کردیم، انیمه‌های ژاپنی بودند که اکنون به خاطراتی جذاب و نوستالژیک تبدیل شده‌اند. در این فهرست، به معرفی و بررسی انیمه‌های سینمایی و سریالی پرداخته‌ایم که از تلویزیون ایران پخش شده‌اند.
۱۰. مجموعه انیمه‌ای درباره فوتبالیست‌ها
انیمه ماندگار و سریالی کاپیتان سوباسا
- کارگردان: هیرویوشی میتسونوبو
- نویسنده: یوشیوکی سوگا
- سال انتشار: ۱۹۸۳
- امتیاز متوسط بازی Captain Tsubasa در سایت IMDB برابر با ۷.۹ است.
سوباسا و دوستانش در تلاشند تا به ستاره‌های بزرگ فوتبال تبدیل شوند.
کاپیتان سوباسا، یا همان «فوتبالیست‌ها»، یکی از محبوب‌ترین انیمه‌های ورزشی است که در تلویزیون ایران پخش شده است. این مجموعه در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ شمسی بارها و بارها از تلویزیون پخش شد و داستان سوباسا اوزارا و همراهانش را روایت می‌کند که در آرزوی تبدیل شدن به بازیکنان بزرگ فوتبال هستند.
داستان پرماجرا و جذاب مسابقات، شخصیت‌پردازی قهرمانان و رقبای آنان، و همچنین دوبله فارسی ماندگار این اثر، سبب شد تا «فوتبالیست‌ها» به بخشی از فرهنگ عمومی ایرانی‌ها تبدیل شود. محبوبیت این انیمه در ایران به حدی رسید که نسل‌های مختلف با آن خاطره دارند و همچنان پخش مجدد آن مورد استقبال قرار می‌گیرد.
۹. انیمه سریالی «ای کیو سان»
انیمه سریالی Ikkyu-san
- کارگردانان: چیاکی ایمادا و میناتو ساکاناشی
- نویسنده: ماکوتو تسوجی
- سال انتشار: ۱۹۷۵
- امتیاز میانگین انیمیشن Ikkyu-san در سایت IMDB برابر با ۷.۴ است.
ای کیو سان، پسر باهوشی است که با بهره‌گیری از قدرت ذِن، مشکلات مردم را حل می‌کند.
این انیمه در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ شمسی در ایران یکی از محبوب‌ترین برنامه‌های تلویزیونی بود. داستان آن بر اساس زندگی یک راهب مکتب ذِن شکل گرفته است. ای کیو سان واقعی در سال ۱۳۹۴ هجری شمسی در کیوتو به دنیا آمد. او فرزند امپراتور گو-کوماتسو و خانم آیو بود. پس از قتل پدرش در پی یک کودتا، از سن پنج سالگی مجبور شد از مادرش جدا شود و در معبد آنکوکو-جی به عنوان راهب زندگی کند. او در سال ۱۴۷۸ میلادی در سن ۸۴ سالگی درگذشت. هر قسمت از این انیمه داستان‌های مستقل داشت که در آن ای‌کیو با هوش و آرامش، به حل مشکلات مردم یا غلبه بر چالش‌ها می‌پرداخت.
طراحی ساده و روایت روان، همراه با پیام‌های اخلاقی و آموزنده، باعث شد این اثر برای سال‌ها در جدول پخش صدا و سیما جایگاهی ثابت داشته باشد. نسل‌های دهه ۶۰ و ۷۰ خاطرات کودکی خود را با صدای دوبله فارسی و لباس‌های سنتی ژاپنی ای‌کیو زنده می‌کنند. حتی امروزه، تماشای تیتراژ آغازین این سریال، احساس نوستالژی عمیقی در مخاطبان ایرانی برمی‌انگیزد.
۸. انیمه بلند سریالی میتی کومان
انیمه سریالی میتو کومون
- کارگردان: کازویوکی اوکاساکو
- نویسنده: کازویوکی اوکاساکو
- سال انتشار: ۱۹۸۱
- میانگین امتیازهای Mito Komon در سایت IMDB برابر با ۷.۶ است.
میتو کومون و دوستانش در سفرهایی به شهرهای مختلف، برای تحقق عدالت حرکت می‌کنند.
میتی کومان در اصل یک سریال لایو اکشن ژاپنی است که در ایران با دوبله فارسی و نیز به صورت انیمه‌ای اقتباسی شناخته می‌شود. این اثر بر پایه زندگی توکوگاوا میتسوکونی ساخته شده است، فردی که با نام میتوکومون شناخته می‌شود. او یکی از شخصیت‌های محبوب تاریخ ژاپن است و به عنوان فردی شوخ‌طبع، پزشک و دانشمند در زمینه غذا شناخته می‌شود. در دوره ادو و تحت حکومت شوگون توکوگاوا ایه‌میتسو، او ۳۰ سال حاکم شهر میتو بود و از سوی حاکم بزرگ برای نظارت بر حاکمان نواحی مختلف اعزام می‌شد.
نسخه انیمه این اثر که در صدا و سیما پخش شد، داستان سفرهای یک مقام ارشد شوگون‌سالاری ژاپن را روایت می‌کند که همراه با همراهانش به مناطق مختلف سفر می‌کردند تا با بی‌عدالتی مبارزه کنند. هر قسمت یک داستان مستقل داشت و در پایان هویت کومون فاش می‌شد. این مجموعه به خاطر سبک سنتی، ماجراجویانه بودن، فضای اخلاقی و تمرکز بر عدالت، مورد توجه خانواده‌های ایرانی قرار گرفت. موسیقی افتتاحیه، لباس‌های سنتی و دیالوگ‌های حماسی آن هنوز هم در ذهن بسیاری از مخاطبین قدیمی زنده است.
۷. انیمه‌سریالی بابا لنگ دراز
انیمه‌ای سریالی با عنوان "پدر بلندپای من"
- کارگردان: کازویوشی یوکوتا
- نویسنده: نوبویوکی فوجیموتا
- تاریخ انتشار: ۱۹۹۰
- امتیاز میانگین فیلم «پدر من، پاهای بلند» در سایت ۸.۱ IMDB است.
جودی ابوت با کمک‌های یک فرد ناشناس وارد دانشگاه می‌شود و برای او نامه می‌نویسد.
بابا لنگ‌دراز یکی از محبوب‌ترین انیمه‌های رمانتیک-درام در تلویزیون ایران است که در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ شمسی چندین بار پخش شده است. این سریال بر اساس رمان معروف جین وبستر ساخته شده است. داستان بابا لنگ‌دراز درباره جودی ابوت، دختر یتیمی است که با حمایت یک حامی ناشناس وارد دانشگاه می‌شود و در نامه‌هایی که برای او می‌نویسد، درباره زندگی و تجربیاتش صحبت می‌کند.
این اثر با روایت گرم، شخصیت‌پردازی دقیق و موسیقی ماندگارش، جایگاه ویژه‌ای در دل مخاطبان ایرانی پیدا کرده است. دوبله فارسی نیز نقش مهمی در تقویت این ارتباط عاطفی ایفا کرد. حتی در حال حاضر، نام «بابا لنگ‌دراز» برای بسیاری از ایرانی‌ها یادآور روزهای آرام و خاطرات تلویزیون نوستالژیک دهه‌های گذشته است.
۶. انیمه داستان شاهزاده مون
انیمه داستان پری کاغیا
- کارگردان این اثر، ایسائو تاکاهاتا است.
- نویسنده: ایسائو تاکاهاتا
- سال انتشار: ۲۰۱۳
- نمرات فیلم «قصه پرنسس کاغویا» در سایت ۸IMDB
داستان دختری که در ساقه‌ی بامبو کشف می‌شود و در مسیر سرنوشت خود قرار می‌گیرد، نهایتاً به قصر می‌رسد.
حکایت شاهزاده مون، یا «افسانه شاهزاده کاگویا»، یکی از آثار هنری و شاعرانه استودیو جیبلی به کارگردانی ایسائو تاکاهاتا است که بر پایه افسانه‌ای قدیمی از فولکلورهای ژاپن ساخته شده است. هرچند پخش این انیمه در تلویزیون ایران محدود و کوتاه بود، اما توجه بسیاری از علاقه‌مندان به انیمه را جلب کرد. داستان درباره دختری است که درون ساقه بامبو پیدا می‌شود و به خانواده‌ای روستایی سپرده می‌شود، اما سرنوشت او را به سمت قصر و در نهایت جدا شدن از زمین می‌کشاند.
سبک گرافیکی منحصر به فرد و طراحی شبیه نقاشی‌های سنتی، حس و حال متفاوتی نسبت به دیگر انیمه‌ها ایجاد می‌کند. دوبله فارسی این اثر توانسته فضای شاعرانه و غم‌انگیز داستان را به خوبی منتقل کند و برای بسیاری از تماشاگران ایرانی، تجربه‌ای نو و متفاوت در دنیای انیمیشن ژاپن رقم زد.
۵. انیمه زمانی که مارنی حضور داشت
انیمه "وقتی مارنی آنجا بود"
- کارگردان: هیروماسا یونه‌بایاشی
- نویسنده: هیروماسا یونه‌بایاشی
- سال انتشار: ۲۰۱۴ میلادی
- امتیاز متوسط فیلم «When Marnie Was There» در سایت IMDB برابر با ۷.۶ است.
یک دختر برای گذراندن تعطیلات به یک روستای ساحلی سفر می‌کند و در آنجا دچار مشکلاتی می‌شود.
وقتی مارنی در آن مکان حضور داشت، این انیمه ساخته استودیو جیبلی در سال ۲۰۱۴ است که در ایران با استقبال چشمگیری از سوی علاقه‌مندان به انیمه روبرو شد. داستان درباره دختری تنها و درون‌گرا به نام آناست است که برای سپری کردن تابستان به یک روستای ساحلی می‌رود و با دختری مرموز به نام مارنی آشنا می‌شود. این رابطه به تدریج رازهای گذشته و پیوندهای عاطفی عمیقی را فاش می‌کند. نسخه دوبله‌شده این اثر که از شبکه صدا و سیما پخش شد، با وجود برخی اصلاحات در صحنه‌ها، حال و هوای شاعرانه و لطیف اثر را حفظ کرد.
این انیمه به دلیل روایت پر احساس، روانشناختی و فضای معمایی‌اش توانست توجه نوجوانان و حتی والدینی که با فرزندانشان آن را تماشا می‌کردند، جلب کند. «وقتی مارنی آنجا بود» یکی از آثار مهم جیبلی قبل از توقف چندساله فعالیت این استودیو محسوب می‌شود و در ایران نیز جایگاه ویژه‌ای در دل طرفداران دارد.
۴. انیمه «مدفن کرم‌های شب‌تاب»
انیمه "گرفتار در شعله‌های آتش"
- کارگردان این اثر، ایسائو تاکاهاتا است.
- نویسنده: ایسائو تاکاهاتا
- سال انتشار: هزار و نهصد و هشتاد و هشت
- امتیاز میانگین فیلم «مقبره بادها» در سایت IMDB برابر با ۸٫۵ است.
در جریان جنگ جهانی دوم، دو خواهر و برادر نوجوان در تلاش برای بقاء هستند.
«مدفن کرم‌های شب‌تاب» یکی از تلخ‌ترین و تأثیرگذارترین آثار انیمیشن ژاپن است که در ایران نیز با نسخه دوبله فارسی و پخش تلویزیونی مورد توجه قرار گرفت. ساخته‌ی ایسائو تاکاهاتا، این فیلم داستان دو کودک در روزهای پایانی جنگ جهانی دوم را روایت می‌کند که در میان ویرانی و قحطی برای زنده ماندن مبارزه می‌کنند. این اثر نه تنها تصویری بی‌رحمانه از عواقب جنگ ارائه می‌دهد، بلکه رابطه عاطفی میان خواهر و برادر را به شکلی زیبا و تأثیرگذار نشان می‌دهد.
نسخه‌ای که در تلویزیون ایران پخش شد، با حذف برخی صحنه‌های خشونت‌آمیز و غم‌انگیز همراه بود، اما همچنان توانست اشک بسیاری از تماشاگران را برانگیزد. «مدفن کرم‌های شب‌تاب» در خاطره بسیاری از ایرانی‌ها به عنوان یکی از ناراحت‌کننده‌ترین انیمه‌هایی که دیده‌اند، جای گرفته است. این انیمه نمونه‌ای برجسته از قدرت روایت در قالب انیمه است.
۳. انیمه همسایه‌ام توتورو
انیمه همسایه من توتورو
- کارگردان: میازاکی
- نویسنده: میازاکی
- سال انتشار: ۱۹۸۸
- امتیاز میانگین فیلم "همسایه من توتورو" در سایت IMDB برابر با ۸.۱ است.
دو خواهر به خانه‌ای روستایی نقل مکان می‌کنند و در آنجا با موجودی جادویی روبه‌رو می‌شوند.
همسایه من توتورو یکی دیگر از آثار محبوب استودیو جیبلی است که با دوبله فارسی و گاهی با عنوان «توتورو» یا «همسایه مهربان من» از تلویزیون پخش شده است. این فیلم داستان دو خواهر خردسال را روایت می‌کند که به خانه‌ای روستایی می‌روند و با موجودی مهربان و غول‌پیکر به نام توتورو آشنا می‌شوند. پخش این انیمه در ایران، به‌ویژه در دهه ۸۰ شمسی، احساس نوستالژی و آرامشی خاص برای تماشاگران ایجاد کرد و با فضای ساده اما جادویی‌اش، کودکان و بزرگسالان را مجذوب خود ساخت.
شخصیت توتورو بعدها به نمادی جهانی در فرهنگ عامه تبدیل شد، به‌طوری که بسیاری از ایرانی‌ها بدون دیدن فیلم، این کاراکتر را می‌شناسند. نسخه تلویزیونی آن با کمی تغییر در دیالوگ‌ها و حذف برخی صحنه‌ها عرضه شد، اما همچنان روح داستان و جذابیت این انیمه حفظ شده بود.
انیمه شهر ارواح
انیمه «در دنیای خیالی»
- کارگردان: هایائو میازاکی
- نویسنده: هایائو میازاکی
- سال انتشار: ۲۰۰۱ میلادی
- امتیاز متوسط فیلم «Spirit Away» در سایت IMDB به میزان ۸.۶ است.
چیهیرو همراه با پدر و مادرش به شهر جدیدی نقل مکان می‌کند و در آنجا با مشکلات غیرمعمول زیادی روبرو می‌شود.
شهر اشباح یکی از مشهورترین آثار استودیو جیبلی و کارهای هایائو میازاکی است که در ایران نیز با دوبله فارسی و تحت عنوان‌های «شهر اشباح» یا «سفر چیهیرو» از تلویزیون پخش شده است. این انیمه توانست تخیل بسیاری از مخاطبان، به‌ویژه نوجوانان در ایران، را برانگیزد. داستان این انیمه درباره دختری به نام چیهیرو است که وارد دنیایی جادویی می‌شود و برای نجات والدینش باید در یک حمام‌خانه مرموز کار کند.
این اثر که در سال ۲۰۰۱ منتشر شد، جایزه اسکار بهترین فیلم بلند انیمیشن را نیز دریافت کرد. هرچند پخش آن در صدا و سیما با سانسور و تغییراتی همراه بود، اما همین نسخه نیز تأثیر زیادی در شناخته شدن نام میازاکی و آثار استودیو جیبلی در میان مخاطبان ایرانی داشت. فضای رازآلود، طراحی زیبا و پیام‌های عمیق این انیمه باعث شد که شهر اشباح در سال‌های بعد همچنان در خاطره‌ها باقی بماند. این اثر هنوز هم یکی از شاهکارهای مهم در تاریخ انیمیشن سینمای جهان محسوب می‌شود.
انیمه پاپریکا
انیمه Paprika
- کارگردان: ساتوشی کن
- نویسنده: ساتوشی کن
- تاریخ انتشار: ۲۰۰۶
- میانگین امتیازات فیلم Paprika در سایت ۷.۷ است.
روانشناسان با بهره‌گیری از دستگاهی خاص، به عمق ذهن بیماران نفوذ می‌کنند تا فرآیند درمان را تسهیل کنند.
پاپریکا، ساخته ساتوشی کن، یکی از منحصر به فردترین انیمه‌هایی است که در تلویزیون ایران پخش شده است. این اثر علمی‌تخیلی و روانشناسانه، داستان دستگاهی را روایت می‌کند که به درمانگران امکان می‌دهد وارد رویاهای بیماران شوند. با سرقت این دستگاه، مرز بین دنیای خواب و واقعیت دچار شکستگی می‌شود و حوادث عجیبی رقم می‌خورد. پخش این انیمه در ایران به دلیل فضای پیچیده و تصاویر سورئال، تجربه‌ای متفاوت و خاص برای تماشاگران رقم زد.
نسخه دوبله فارسی پاپریکا تلاش کرد مفاهیم فلسفی و دیالوگ‌های دشوار اثر را به زبانی ساده‌تر منتقل کند. بسیاری از بینندگان پس از تماشای آن، مقایسه‌هایی میان «پاپریکا» و فیلم‌هایی مانند «تلقین» (Inception) انجام دادند. این انیمه نشان داد که حتی آثار هنری و پیچیده نیز می‌توانند جایگاهی در تلویزیون ایران پیدا کنند، هرچند که پخش آن محدود و موقت بود.
