«کاروان شهید» با صدای امیرحسین و ایلیا مدرس | بازخوانی شاهکار محمدرضا لطفی در برنامه «صدا تو»

«کاروان شهید» با صدای امیرحسین و ایلیا مدرس | اجرای پدر و پسر، روایتی نو از یک شاهکار جاودانه

از چاووش ۸ تا صدا تو؛ صدای شهیدان در نسل‌ها جاری است

در چهارمین قسمت فصل دوم برنامه «صدا تو»، صحنه‌ای تماشایی و تأثیرگذار رقم خورد: امیرحسین مدرس به همراه پسرش ایلیا مدرس روی صحنه آمدند و در کنار هم، شاهکار جاودانه موسیقی انقلابی ایران، تصنیف کاروان شهید را خواندند.

این اجرا نه تنها یک دوئت موسیقایی، بلکه یک پیوند عمیق از نسل دیروز و امروز بود؛ صدایی از دل خاطرات جنگ، با اجرای پدری هنرمند و پسری خوش‌صدا، که در کنار هم حرمت و شکوه این اثر را زنده کردند.

دوئت‌های ماندگار مدرس‌ها؛ از عشق تا حماسه

این نخستین بار نیست که این پدر و پسر روی صحنه کنار هم قرار می‌گیرند. پیش‌تر نیز اجرای احساسی آن‌ها از ترانه نوستالژیک «بوی عیدی» با تنبک امیرحسین و گیتار ایلیا مورد توجه قرار گرفته بود.

اما این‌بار با انتخاب قطعه‌ای به‌مراتب جدی‌تر و عمیق‌تر، یعنی «کاروان شهید»، نشان دادند که هنرشان فقط در لطافت نیست، بلکه توان روایت حماسه و اندوه را نیز دارند.

درباره تصنیف کاروان شهید؛ روایتی از خلق یک اثر ماندگار

«کاروان شهید» از جمله مشهورترین تصنیف‌های دوران جنگ تحمیلی است که نخستین‌بار در آلبوم چاووش ۸ توسط شهرام ناظری اجرا شد. ملودی این اثر در دستگاه همایون با مایه شوشتری توسط محمدرضا لطفی ساخته شد و شعر آن را محمد ذکایی سرود.

ماجرای شکل‌گیری این تصنیف به نخستین روزهای جنگ ایران و عراق بازمی‌گردد؛ زمانی‌که یکی از بستگان نزدیک شهرام ناظری در جنگ به شهادت رسید.

ناظری سراسیمه به کرمانشاه رفت تا در مراسم خاکسپاری شرکت کند و همان‌جا، نخستین ملودی تصنیف به ذهنش خطور کرد. پس از بازگشت به تهران، در نشستی با محمدرضا لطفی و هوشنگ ابتهاج، پایه‌گذاری این اثر انجام شد و پس از آن لطفی قطعه‌ای حماسی، سوگناک و عمیق خلق کرد.

جالب است که لطفی پس از انتشار این اثر، تا نزدیک به ۳۰ سال آن را اجرا نکرد تا این‌که در بیستمین جشنواره موسیقی فجر سال ۱۳۸۷، بار دیگر آن را در تالار بزرگ کشور اجرا کرد.

متن اصلی این تصنیف با صدای استاد شهرام ناظری را می‌توانید در فایل زیر گوش داده و با اجرای پدر پسری امیرحسین مدرس و ایلیا قیاس کنید که هر دو واقعاً شنیدنی هستند:

شعر تصنیف کاروان شهید

(شاعر: محمد ذکایی – آهنگساز: محمدرضا لطفی – اجرا: شهرام ناظری / چاووش ۸)

می‌گذرد کاروان، روی گل ارغوان

قافله ‌سالار آن، سرو شهید جوان

در غم این عاشقان، چشم فلک خون‌فشان

داغ جدایی به دل، آتش حسرت به جان

خورشیدی تابیدی ای شهید

در دل‌ها جاویدی ای شهید

می‌گرید در سوگت آسمان

می‌سوزد از داغت شمع جان

چون روید لاله از خاک تو

یاد آرم از جان پاک تو

بنگر چون شد، دل‌ها خون شد زین آتش‌ها

 از موج خون، شد لاله‌‌گون، دشت و صحرا

زین درد و غم، گرید عالم،‌

ای شهیدما از این ماتم، خون می‌گریم

ای یاران،‌ ای یاران، سوزم از داغ غمی

داغ ظلم و ستمی

خون هر جانباز، می‌دهد آواز

جان فدای وطنم، خاک ایران کفنم

ای دریغا، لاله ما، گشته گلگون، خفته در خون

خورشیدی تابیدی،‌ ای شهید

در دل‌ها جاویدی،‌ ای شهید

می‌گرید در سوگت، آسمان

می‌سوزد از داغت، شمع جان

اجرای پدر و پسر، صدای شهدا را زنده کرد

امیرحسین مدرس، مجری، بازیگر، شاعر و خواننده‌ای با صدای عمیق و درک موسیقایی غنی است که با تسلط بر ظرایف شعر و دستگاه‌های موسیقی ایرانی، اجرای «کاروان شهید» را با وقاری مثال‌زدنی همراه کرد. اجرایی که افراد حاضر در برنامه مانند سید جواد هاشمی، که سال‌ها در سینمای دفاع مقدس فعالیت نموده، یا محمد بحرانی و امیرمهدی ژوله را تحت تاثیر عمیق قرار داد.

این اجرا نه فقط یادآور یک اثر تاریخی، بلکه دعوتی به تفکر، قدرشناسی و پاسداشت صدای حماسه و انسانیت بود.