استایل سلطنتی و قدرت‌مندانه ریحانه رضی در نقش کاساندان با الهام از دوران هخامنشیان و لباس‌های باستانی ایران

این مجموعه عکس الهام گرفته شده از همسر کوروش کبیر، یعنی «کاساندان» است و نماد قدرت، آرامش و جایگاه معنوی زنان می‌باشد. طراحی و اجرای لباس‌ها بر عهده الهه خطیب بوده است. کاساندان نماد زنی خردمند، محبوب و قدرتمند است و در منابع تاریخی آمده است که کوروش عشق عمیقی به او داشته است و مرگ او آنقدر غم‌انگیز بوده که کوروش برای او شش روز عزای عمومی اعلام کرده است. بیایید نگاهی کوتاه به زنان اشرفی در دوران هخامنشی بیندازیم.

• در این دوره، زنان لباس‌های بلند و چندلایه می‌پوشیدند و بسته به موقعیت، نوع پارچه‌ها می‌توانست نازک و لطیف یا سنگین باشد.
• لباس‌های سلطنتی با نخ‌های طلا و نقره تزیین می‌شدند و نقش‌هایی مانند خورشید و گل نیلوفر بر روی آن‌ها حکاکی می‌گردید.
• علاوه بر این، زنان معمولاً شالی بر سر می‌گذاشتند و از تاج‌های فلزی بهره می‌بردند. استفاده از گوشواره، گردنبند و جواهرات طلا و سنگ‌های قیمتی نیز در آن زمان بسیار رایج بود.
• رنگ آبی در لباس‌های ریحانه رضی، بسیار نزدیک به رنگ لاجوردی است که نماد قدرت درونی، خرد، ارتباط با آسمان، آرامش و شرافت محسوب می‌شود.
• در تاریخ، کاساندان به عنوان زنی نجیب و با عنوان «قدرت در سکوت» شناخته می‌شود.

لباس‌های مربوط به دوره هخامنشیان

پوشاک مردم در دوره هخامنشیان نشان‌دهنده وضعیت اجتماعی و فرهنگی آن زمان بود. همانطور که در دیگر دوره‌های باستانی ایران، لباس تنها وسیله‌ای برای پوشاندن بدن نبود، بلکه نمادی از هویت، طبقه اجتماعی و شغل افراد محسوب می‌شد. به نظر می‌رسد که نوع پوشش زنان در دوران هخامنشیان تفاوت چندانی با دوران مادها نداشت. در این دوره، لباس‌های مردم، به ویژه زنان، به خوبی در نقوش برجای‌مانده از آن زمان، مانند نقوش موجود در تخت جمشید، منعکس شده است.

لباس‌های زنان در دوران هخامنشیان

در دوره هخامنشیان، زنان از چادرهای مستطیل‌شکل بهره می‌بردند که تمامی بدن آن‌ها را می‌پوشاند و به عنوان یکی از اولین نمونه‌های مستند استفاده از چادر در تاریخ ایران محسوب می‌شود. این نوع پوشش به ویژه در بین زنان اشراف و افراد بلندپایه، از جمله شاهزادگان، رایج بود. از آنجا که لباس‌ها و پوشش‌های این دوره نمادهای فرهنگی و مذهبی محسوب می‌شدند، اغلب با دقت و ظرافت خاصی طراحی و انتخاب می‌شدند. برای نمونه، نقوش باستانی نشان می‌دهند که زنان بومی لباس‌هایی ساده و بلند، یا لباس‌هایی با برش راسته و آستین‌های کوتاه بر تن داشتند.

برخی از زنان هخامنشی در هنگام سوارکاری، لباس‌هایی بلند با دامن‌های چندلایه می‌پوشیدند. این لباس‌ها معمولاً شامل چندین لایه بودند؛ ابتدا پیراهنی بلند تا مچ پا، و بر روی آن پیراهنی دیگر با دامن بلند که بر لباس‌های زیرین قرار می‌گرفت. این نوع پوشش‌ها نه تنها اهمیت لباس در زندگی روزمره را نشان می‌دادند، بلکه بیانگر طبقه اجتماعی فرد نیز بودند.

رنگ‌های لباس در دوره هخامنشیان

در دوران هخامنشیان، لباس‌ها نقش مهمی در نشان دادن طبقه اجتماعی و جایگاه افراد در جامعه داشتند. به طور معمول، ارتشیان لباس‌هایی به رنگ قرمز، کاهنان به رنگ سفید، و کشاورزان به رنگ آبی می‌پوشیدند. این تفکیک رنگ‌ها یکی از ویژگی‌های بارز نظام اجتماعی آن زمان بود. جالب است بدانید که پادشاهان برای تأکید بر قدرت و سلطه خود، لباس‌هایی با ترکیبی از سه رنگ قرمز، سفید و آبی بر تن می‌کردند. این نوع پوشش سلطنتی به وضوح در نقوش تخت جمشید دیده می‌شود.

لباس‌های مردان در دوره هخامنشی

در دوران هخامنشی، لباس مردان از تنوع و پیچیدگی ویژه‌ای برخوردار بود و می‌توان آن‌ها را به چهار گروه اصلی تقسیم‌بندی کرد:

1. لباس درباریان شامل پوشش‌های مخصوص پارسی‌ها و ایلامی‌ها می‌بود و اغلب با جزئیات و تزئینات دقیق و ظریف تزیین می‌شد.
2. لباس سواره نظام: این افراد که نقش‌های نظامی ایفا می‌کردند، از لباس‌هایی بهره می‌بردند که حرکت و جابجایی برایشان ساده‌تر و راحت‌تر بود.
3. پوشش گروه‌های وابسته: این دسته شامل مادها، ارامنه، باکتری‌ها و اقوام دیگری بود که تحت سلطه امپراتوری قرار داشتند و هر کدام سبک منحصر به فردی در لباس پوشیدن داشتند.
4. لباس مردم عادی در هر منطقه و با توجه به حرفه‌شان متفاوت بود، اما به طور کلی شامل پیراهن‌های بلند، شلوار و کفش‌های ساده می‌شد.

بر اساس نقوش باقی‌مانده، مردان هخامنشی از لباس‌هایی چندلایه بهره می‌بردند که شامل کلاه‌های تزیینی، پیراهن‌های بلند، شلوارهای ساده و پاپوش‌های خاص می‌شد. کلاه‌های مخصوص درباریان، که به نام میترا شناخته می‌شدند، از مهم‌ترین اجزای لباس مردان این دوره بودند. این کلاه‌ها عمدتاً دارای شیارهایی بودند و با جزئیات خاصی تزیین می‌شدند، که نماد قدرت و جایگاه اجتماعی فرد به شمار می‌رفتند.

لباس‌های نظامیان

لباس‌های نظامیان هخامنشی بر اساس نوع واحد نظامی و وظایف آن‌ها طراحی و ساخته می‌شد. به عنوان نمونه، سواره‌نظام لباس‌هایی سبک‌تر و انعطاف‌پذیرتر می‌پوشیدند تا در حین سوارکاری و جابه‌جایی سریع، مشکلی نداشته باشند. در مقابل، پیاده‌نظام از لباس‌هایی مقاوم‌تر و سنگین‌تر بهره می‌برد که بتواند آن‌ها را در برابر شرایط سخت جنگی محافظت کند. شلوارهای تنگ، پیراهن‌های بلند و پاپوش‌های چرمی، از لباس‌های رایج و معمول نظامیان هخامنشی بودند.

خلاصه‌سازی نهایی

در دوره هخامنشیان، لباس نه تنها به عنوان وسیله‌ای برای پوشاندن بدن بلکه نمادی از جایگاه اجتماعی، قدرت و اقتدار افراد محسوب می‌شد. طراحی و ساخت لباس‌های این دوره با دقت و توجه به جزئیات انجام می‌گرفت و نشان‌دهنده غنای فرهنگی آن زمان بود. هم زنان و هم مردان هخامنشی از لباس‌هایی بهره می‌بردند که هم کارآمد و هم زیبا بودند، و این نشان‌دهنده پیشرفت‌های هنری و فرهنگی آن دوره است. نقش‌های باقی‌مانده از این زمان به وضوح تأکید می‌کند که زیبایی و ظرافت در طراحی لباس‌ها از اهمیت بالایی برخوردار بوده و این لباس‌ها هنوز هم به عنوان نمادهای شکوه و تمدن هخامنشی شناخته می‌شوند.