جدیدترین تصاویر پشت صحنه و گریم بی‌نظیر بازیگران در سریال «سووشون» نرگس آبیار

با نزدیک شدن زمان پخش سریال «سووشون» به کارگردانی نرگس آبیار در شبکه نمایش خانگی، یکی از برجسته‌ترین رمان‌های ادبیات معاصر ایران پس از سال‌ها انتظار به تصویر کشیده می‌شود.

رمان «سووشون»، اثر سیمین دانشور، در سال ۱۳۴۸ منتشر شد و به سرعت با استقبال گسترده‌ای روبرو شد. این اثر با نثری ساده، روان و پرتصویر، داستان زندگی زری، زنی جوان در شیراز اشغال‌شده توسط نیروهای متفقین در جنگ جهانی دوم، را روایت می‌کند.

در ظاهر، زری فردی سنتی، خانه‌دار و محتاط است، اما در عمق داستان، شاهد روحی پرجنب‌وجوش و تحولی عمیق هستیم؛ تحولی که پس از مرگ همسرش یوسف، مردی آزادی‌خواه و وطن‌دوست، به اوج می‌رسد.

عنوان «سووشون»، که به معنای آیین سوگواری برای سیاوش است، نشانگر عمق استعاری اثر است؛ سیاوشی که بی‌گناه قربانی شد، در اینجا در قالب یوسف، بازآفرینی می‌شود. اما قهرمان اصلی شاید خود زری باشد، زنی که پس از مرگ سیاوش زمانه‌اش، از سایه بیرون می‌آید و به زنی نو بدل می‌شود.

نرگس آبیار، که پیش از این با آثار چون «شیار ۱۴۳» و «نفس»، توانایی خود در روایت داستان‌های زن‌محور در بستر تاریخ و جنگ را نشان داده، در «سووشون» نیز به همین جهان‌بینی وفادار مانده است. او به خوبی می‌داند چگونه میان خاطره جمعی، استعاره‌های فرهنگی و روایت شخصی یک زن، تعادل برقرار کند.

سریال «سووشون» با بازی بهنوش طباطبایی در نقش زری، میلاد کی‌مرام در نقش یوسف، و هنرمندانی چون فرشته صدرعرفایی، هوتن شکیبا، سام درخشانی، آزاده صمدی و مجید صالحی، در ۳۰ قسمت و سه فصل ساخته شده است. همایون شجریان نیز با موسیقی خود، این اثر را مزین کرده است؛ ترکیبی از صدا، تصویر و کلام که در صورت هماهنگی، می‌تواند اثری هنری ماندگار خلق کند.

پیش از پخش، حاشیه‌هایی نیز پیرامون این پروژه شکل گرفت؛ از جمله حضور عوامل در نمایشگاه کتاب و امضای کارت‌پستال‌هایی مربوط به سریال که با واکنش‌هایی مبنی بر بی‌احترامی به کتاب اصلی مواجه شد. در واقع، این کارت‌ها طرح‌های تبلیغاتی بودند، نه نسخه‌های خود کتاب، اما این سوءتفاهم نشان‌دهنده حساسیت و جایگاه والای «سووشون» در وجدان فرهنگی ما است.

درون داستان، تقابل سنت و مدرنیته، وطن‌دوستی و منفعت‌طلبی، مقاومت و سازش، عشق و مرگ، همگی به شکل موزونی در تار و پود روایت تنیده شده‌اند. زری نماد زن ایرانی در دوره‌ای پرتلاطم است که با چالش‌های اخلاقی، خانوادگی و اجتماعی دست‌وپنجه نرم می‌کند. در این معنا، «سووشون» فراتر از یک رمان تاریخی است؛ داستانی است درباره هویت و بیداری زنان.

با توجه به زبان استعاری، شخصیت‌پردازی دقیق و لحن صمیمی اثر، انتقال این فضا به تصویر، چالشی بزرگ برای کارگردان است. اما اگر این اقتباس بتواند روح اثر را حفظ کند و تنها به ظاهر نپردازد، «سووشون» در قالب تصویر نیز همان تأثیری را خواهد داشت که در صفحات کتاب ایجاد کرده است.

اقتباس از آثار کلاسیک و محبوب، همیشه با خطر مقایسه مواجه است. مخاطب امروز هم رمان را خوانده و هم انتظارات بالایی از یک سریال حرفه‌ای دارد. بنابراین، نرگس آبیار باید بین وفاداری به متن و نیازهای زبان تصویر تعادل برقرار کند.

سریال «سووشون» تنها بازگشتی به یک رمان نیست؛ بلکه فرصتی است برای بازنگری در تاریخ، نگاهی نو به نقش زنان و یادآوری این نکته که در سوگ سیاوش، زری‌ها بیدار می‌شوند. در روزگاری که ادبیات، تصویر و حافظه تاریخی بیش از هر زمان دیگری به هم پیوسته‌اند، شنیدن صدای سیمین در قالب تصویر، بسیار ارزشمند است.

این مجموعه از ۹ خرداد در شبکه خانگی عرضه خواهد شد.

تصاویری که بهنوش طباطبایی از پشت صحنه سریال «سووشون» به اشتراک گذاشت.