خانه موزه دکتر حسابی؛ نمادی از زندگی و میراث پدر علم فیزیک در تهران

در کشور ما افراد بزرگ و تاثیرگذاری زیادی زندگی می‌کنند که محل زندگی و سبک زندگی‌شان می‌تواند برای ما جذاب و آموزنده باشد. به همین دلیل، برخی از خانه‌های مشاهیر و دانشمندان به موزه تبدیل شده‌اند و به آن‌ها خانه موزه گفته می‌شود. یکی از خانه موزه‌های دیدنی در تهران، خانه موزه‌ی دکتر حسابی است. این خانه، محل زندگی دکتر محمود حسابی و پدرش بوده است. در این مطلب به معرفی این خانه و تاریخچه آن خواهیم پرداخت.

تاریخچه خانه دکتر حسابی

در اوایل دهه ۱۳۰۰ خورشیدی، معزالسلطان (پدربزرگ دکتر حسابی) تصمیم گرفت خانه‌ای در تجریش بسازد تا مکانی آرام و راحت برای خود و خانواده‌اش فراهم کند. او خانه را خریداری و آغاز به ساخت آن نمود. مهندسی اصلی پروژه بر عهده فردی روسی به نام ویکتور بود، اما معزالسلطان و پسرش (پدر دکتر حسابی) که خواستار فضایی با حال و هوای ایرانی بودند، از حاج غلامحسین تفرشی درخواست کردند تا در کنار ویکتور به تکمیل ساخت خانه کمک کند. سرانجام، ساخت و ساز خانه پس از ده سال، در سال ۱۳۱۰ به اتمام رسید.

تغییر و نوسازی منزل دکتر حسابی

آشنایی جالبی است بدانید که خانه دکتر حسابی در زیربنای ۴۰۰۰ متر مربع ساخته شده است و بخش عمده فضای آن را باغ تشکیل می‌دهد. بیشتر قسمت‌های خانه، از جمله آزمایشگاه، نتیجه طراحی و تغییراتی است که خود پروفسور حسابی شخصاً انجام داده است. ایشان چهل سال از عمر خود را در این خانه سپری کردند و با توجه به نیازهای علمی‌اش، تصمیم گرفتند با طراحی مجدد، فضاهای کارگاه، آزمایشگاه و کتابخانه را به بخش‌های اصلی خانه اضافه کنند.

این خانه که از پدربزرگ به پدر و سپس به دکتر حسابی رسیده بود، پس از درگذشت ایشان در سال ۱۳۷۱، به فرزندشان ایرج حسابی رسید و در حال حاضر مالک آن است. یک سال پس از فوت دکتر حسابی، یعنی در سال ۱۳۷۲، مقدمات تبدیل این خانه به موزه فراهم شد. در همان سال، طبقه سوم خانه به موزه دکتر حسابی اختصاص یافت و طبقه دوم نیز به فضایی برای فروش لوازم فرهنگی، کتب و مجسمه‌های دکتر حسابی تبدیل شد.

قسمت‌های متنوع موزه دکتر حسابی

خانه دکتر حسابی بنایی سه طبقه دارد که طبقه اول آن برای اقامت طراحی شده است. طبقه دوم به کتابخانه و فضایی برای مطالعه اختصاص یافته است، و طبقه سوم محل کارگاه و آزمایشگاه دکتر حسابی است. این خانه شامل بخش‌های متعددی مانند دفتر کار دکتر، اتاق نشیمن، راهروها، اتاق‌های مختلف، اتاق پذیرایی و اتاق ناهار خوری می‌باشد.

جلسات در منزل دکتر حسابی برگزار می‌شود.

در طول چهار دهه اقامت دکتر حسابی در این منزل، جلساتی با موضوعات مختلف در اتاق پذیرایی خانه برگزار می‌شد. شرکت‌کنندگان در این جلسات شخصیت‌های برجسته‌ای مانند آیت‌الله مطهری، علامه جعفری، فریدون مشیری، دکتر قریب و دیگران بودند. یکی از جذاب‌ترین قسمت‌های خانه، اتاق هفت‌سین و بنفشه است که نقاشی‌های زیبایی از ماتاویف روسی در آن به چشم می‌خورد. در موزه دکتر حسابی، می‌توانید تمامی کتاب‌ها و وسایلی را که او در طول زندگی‌اش استفاده می‌کرد، مشاهده کنید. به طور خلاصه، باید گفت که دکتر حسابی همواره به فکر علاقه‌مندان و نسل‌های آینده بود و تمامی اشیاء و وسایل شخصی‌اش، از جمله مدارک، اسناد، سفرنامه‌ها، مکاتبات، تقدیرنامه‌ها، تحقیقات، عکس‌ها، دست‌نوشته‌ها، کتب، وسایل کارگاهی و حتی عینک‌هایش را با دقت حفظ کرده است، به گونه‌ای که می‌توان به آسانی یک موزه شایسته و ارزشمند ایجاد کرد.

کتابخانه موزه دکتر حسابی

در این کتابخانه نزدیک به ۲۷۳۰۰ جلد کتاب، بدون احتساب مجلات، مقالات، جزوات و سایر منابع، در موضوعات متنوعی جمع‌آوری شده است. این مجموعه شامل کتب دینی، حیوان شناسی، گیاه شناسی، شیمی، بیوفیزیک و علوم مهندسی است، همچنین آثاری در زمینه علوم اقتصادی، ستاره‌شناسی و ادبیات و شعر نیز در آن موجود می‌باشد.

باغ اطراف منزل دکتر حسابی

باغ خانه دکتر حسابی مملو از گیاهان نادری است که با عشق و مراقبت دکتر حسابی و همسرشان به رشد رسیده‌اند. در این باغ، انواع شمعدانی‌های درختی کمیاب، درخت کاتالپا، سرو میوه‌دار و چندین نوع گیاه دیگر به چشم می‌خورد. در کنار این گیاهان و فضای سبز، آلاچیق‌هایی برای استراحت قرار دارند. یکی از این آلاچیق‌ها، آلاچیق چوبی قدیمی است که حدود 120 سال قدمت دارد. این آلاچیق در فصل بهار تا پاییز مورد استفاده قرار می‌گرفت و در فصول سرد سال، از آلاچیق‌های دیگر با دیواره‌های فلزی و شیشه‌ای بهره‌برداری می‌شد.

حیوانات خانگی دکتر حسابی

دکتر حسابی عشق زیادی به حیوانات، به ویژه پرندگان، داشتند. بنابراین، قسمتی از فضای بیرونی منزل را به عنوان محل نگهداری پرندگان اختصاص داده بودند. در این بخش، انواع پرندگانی مانند بلبل وحشی، مرغ عشق، عروس هلندی، بلدرچین، قناری، قرقاول، فنچ، سهره، غاز، قو، زردپر، طوطی هندی، طوطی برزیلی و دیگر گونه‌ها نگهداری می‌شدند. اما پرندگان تنها حیوانات این خانه نبودند؛ سگ‌های نگهبان، گربه‌ها، خرگوش‌ها و آهوها نیز در حیاط زیبای خانه دکتر حسابی زندگی می‌کردند.

در پایان:

اگر تاکنون از خانه موزه دکتر حسابی دیدن نکرده‌اید، حتماً به این موزه در منطقه تجریش تهران سر بزنید. برای بازدید از این مکان، حدود دو تا سه ساعت زمان نیاز است.