خانه عشق و خاطره در ولنجک، معماری مدرن و باغ ایرانی
خانه عشق لیلا و علی در ولنجک؛ معماری مدرن و باغ ایرانی نماد خاطراتی خاص
خانه ولنجک، نمونه‌ای بی‌نظیر از تلفیق معماری مدرن و باغ ایرانی با حیاط‌های زیبا، استخر و طراحی خاص در تهران
این مجموعه مسکونی که با نام خانه ولنجک یا خانه هوشمند شناخته می‌شود، بر اساس الگوی باغ ایرانی طراحی شده و شامل هشت واحد مسکونی است. طراحان اصلی این پروژه مهوش عالمی و معمار ایتالیایی، لودویکو میکار، بودند. ساخت این خانه در سال‌های ۱۳۵۹ و ۱۳۶۰ انجام شده است. زمین این خانه به مساحت دو هزار متر مربع است و آن را به عنوان یکی از نمونه‌های شاخص معماری مدرن در ایران می‌شناسند.
شروع احساسات لیلا نسبت به علی در خانه‌ای که برای همیشه باقی می‌ماند.
در سال ۱۳۷۷، علی مصفا با لیلا حاتمی، بازیگر برجسته سینمای ایران، ازدواج کرد. این زوج در زمان فیلم‌برداری فیلم «لیلا» (۱۳۷۵) به کارگردانی داریوش مهرجویی با یکدیگر آشنا شدند. لیلا حاتمی در این باره گفت: «آقای مهرجویی ابتدا من و علی مصفا را به‌هم علاقه‌مند کرد و سپس فیلم را ساخت.» نتیجه این ازدواج، داشتن یک پسر و یک دختر است.
احساسات حقیقی در فیلمی رمانتیک
لیلا حاتمی در مورد احساس مشترک خود و علی مصفا در فیلم لیلا توضیح داد: «در حقیقت، تمام آن احساسات در فیلم واقعی بودند. حتی قبل از شروع فیلم‌برداری، علاقه‌مان به یکدیگر شکل گرفته بود. آقای مهرجویی این احساس را تقویت کرد و فیلم را ساخت.»
طراحی و فضای حیاط در خانه‌ای واقع در ولنجک
این ساختمان مسکونی دارای حیاط‌هایی استثنایی است. یکی از این حیاط‌ها، با مساحت بزرگ، شامل استخر و باغی زیبا می‌باشد. ورودی ساختمان از طریق گاراژ به طبقه پایین حیاط راه دارد، جایی که باغچه‌هایی طراحی شده‌اند و منظره‌ای جذاب و فضایی آرامش‌بخش را فراهم کرده‌اند.
مقدمه‌ای بر زندگی و دستاوردهای مهوش عالمی؛ یکی از پیشگامان معمار زن ایرانی
مهوش عالمی یکی از نخستین زنان معمار در ایران است. او تحصیلات خود را در رشته معماری در دانشکده هنرهای زیبا آغاز کرد و برای ادامه تحصیل راهی رم شد. پایان‌نامه دکترای او که بر طراحی باغ متمرکز بود، تحت راهنمایی پروفسور کوارونی، ایران‌شناس برجسته، تدوین شد.
پس از اتمام تحصیلات، عالمی علاوه بر فعالیت‌های آموزشی، پژوهش‌های گسترده‌ای در زمینه باغ‌های تاریخی انجام داد و تحقیقات عمیقی در حوزه طراحی باغ‌ها ارائه داد. پس از بازگشت به ایران، علاوه بر تدریس در دانشکده هنرهای زیبا در تهران، دو پروژه مسکونی در ولنجک و پونک طراحی و ساخته است. یکی از همکاران معمار او درباره او می‌گوید: «مهوش عالمی بهترین مطالعات را در حوزه باغ ایرانی انجام داده و آثارش تلفیقی است از هنر و معماری ایرانی.»
خصوصیات باغ ایرانی در طراحی خانه ولنجک
این ساختمان بر مبنای الگوی باغ ایرانی طراحی شده است. باغ ایرانی به باغ‌هایی اطلاق می‌شود که با عناصر مانند ساختار هندسی منظم، دیوارهای محصورکننده، استخرهای آب و ساختمان‌های تابستانی متمایز می‌گردند. در ادبیات قدیمی ایران، این نوع باغ‌ها به نام‌هایی همچون «باغ‌سرا»، «پردیس»، «فردوس» یا «بوستان» شناخته می‌شدند.
سه ویژگی بی‌نظیر باغ‌های ایرانی به شرح زیر است:
- موقعیت باغ در مسیر جریان آب رودخانه یا جوی آب.
- حصر باغ توسط دیوارهای بلند
- در داخل باغ، استخر و عمارت تابستانی قرار دارد.
این سه ویژگی، باغ‌های ایرانی را به نمونه‌ای الهام‌بخش در سطح جهانی تبدیل کرده است. نمونه‌های شاخص این باغ‌ها را می‌توان در شهرهای طبس، یزد، گناباد و بیرجند مشاهده کرد.
این طراحی بی‌نظیر در مسیر خروجی قنات‌ها شکل گرفته است و باغ‌هایی مانند باغ ایرانی پاسارگاد نماد ریشه‌های این نوع معماری می‌باشند. تنوع در ساختار این باغ‌ها تاکنون در معماری ایران حفظ شده است و همچنان منبع الهام برای معماران است.
