حقایق نادر درباره نیم‌تاج خاص فرح پهلوی که فقط یک‌بار استفاده شد! | تاریخ، هنر و شکوه جواهرات سلطنتی ایران

در میان آثار بی‌نظیر جواهرات سلطنتی ایران، نیم‌تاجی درخشان و منحصر به فرد جای گرفته است که نمادی از ذوق، زیبایی و ظرافت هنر جواهرسازی قرن بیستم است؛ این نیم‌تاج متعلق به فرح پهلوی و ساخته شده توسط برند معتبر فرانسوی «ون‌کلیف اند آرپلز» (Van Cleef & Arpels) می‌باشد.

این اثر فاخر که از الماس‌های زرد نادر موسوم به جانکیل (Jonquille) تشکیل شده است، هم‌اکنون در موزه جواهرات ملی ایران نگهداری می‌شود و نه تنها بخشی از میراث هنری و تاریخی کشور محسوب می‌شود، بلکه نمونه‌ای بی‌نظیر از همکاری میان هنر غرب و شکوه شرقی است.

توسعه و تولید

نیم‌تاج جانکیل در سال ۱۹۷۷ میلادی (۱۳۵۵ شمسی)، دو سال قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، بر اساس سفارش فرح پهلوی ساخته شد. طراحی و ساخت این نیم‌تاج توسط کارگاه هنری ون‌کلیف اند آرپلز در پاریس انجام گرفت؛ برندی که در میان خانواده‌های سلطنتی اروپا و خاورمیانه به خاطر دقت در جزئیات و نوآوری در طراحی جواهرات شهرت دارد.

طرح اولیه‌ی این نیم‌تاج در کتاب رسمی برند ون‌کلیف اند آرپلز منتشر شده است. در همان منبع، گفتگویی با فرح پهلوی درج شده که در آن بیان می‌کند این نیم‌تاج تنها یک‌بار و در قالب عکسی رسمی از خانواده سلطنتی ایران مورد بهره‌برداری قرار گرفته است.

الماس‌های جانکیل و نماد گل نرگس

ویژگی برجسته این نیم‌تاج، بهره‌گیری از الماس‌های زرد رنگ جانکیل است. واژه «جانکیل» از نام نوعی گل نرگس زرد (Jonquil) گرفته شده است، که به دلیل شباهت رنگ الماس‌ها با گلبرگ‌های آن، برایشان این نام انتخاب شده است. این الماس‌ها از درخشان‌ترین و نادرترین نمونه‌های الماس زرد می‌باشند و در کنار ساختار کلاسیک و طراحی مدرن ون‌کلیف، جلوه‌ای درخشان، گرم و شاعرانه به نیم‌تاج می‌بخشند.

در ساخت نیم‌تاج، سنگ‌های زرد و سفید به شکلی ترکیب شده‌اند که نور را با درخشندگی طلایی منحصر به فردی بازمی‌تابد و با رنگ پوست و موهای فرح، هارمونی و زیبایی چشم‌نوازی را برقرار می‌کند.

ارتباط با جواهرات فاطمه پهلوی

در کتاب ون‌کلیف ذکر شده است که این نیم‌تاج با هدف هماهنگی با گردنبند و گوشواره‌هایی طراحی شده است که چندین سال قبل، در سال ۱۳۴۶ شمسی (۱۹۶۷ میلادی)، توسط همان برند برای فاطمه پهلوی، دختر بزرگ رضاشاه پهلوی و معروف به همدم‌السلطنه، ساخته شده بودند. این مجموعه جواهرات برای شرکت فاطمه پهلوی در مراسم تاج‌گذاری فرح پهلوی طراحی و ساخته شده است.

اگرچه عکسی از گردنبند و گوشواره‌های اصلی در دسترس نیست، اما به نظر می‌رسد گوشواره‌هایی که فرح پهلوی در پرتره رسمی خود و همراه با نیم‌تاج جانکیل بر گوش دارد، همان گوشواره‌هایی هستند که برای فاطمه پهلوی ساخته شده بودند.

کاربرد و آینده نیم‌تاج

بر اساس منابع رسمی ون‌کلیف اند آرپلز، نیم‌تاج جانکیل تنها یک‌بار در پرتره رسمی خانواده سلطنتی که کمی قبل از انقلاب گرفته شده است، مورد استفاده قرار گرفته است. پس از خروج خاندان پهلوی از ایران، این نیم‌تاج به همراه دیگر جواهرات سلطنتی در خزانه بانک مرکزی نگهداری شد و هم‌اکنون در موزه جواهرات ملی ایران در تهران قرار دارد. در این موزه، نیم‌تاج جانکیل به عنوان یکی از مهم‌ترین آثار دوران معاصر شناخته می‌شود و به عنوان نمونه‌ای شاخص از تلفیق هنر فرانسوی با تاریخ و فرهنگ ایرانی مورد تقدیر قرار می‌گیرد.

خلاصه مطالب

نیم‌تاج جانکیل فرح پهلوی فراتر از یک زیور سلطنتی است؛ نمادی است از زیبایی، عظمت و ارتباط میان هنر و قدرت. از الماس‌های زرد نرگسی آن گرفته تا طراحی بی‌نظیر و استادانه‌ی ون‌کلیف اند آرپلز، هر جزئی از این اثر، نشان‌دهنده‌ی تجمل و هنر است. امروزه این نیم‌تاج در موزه جواهرات ملی ایران نه تنها به‌عنوان یک گوهری ارزشمند، بلکه به‌عنوان یادگاری از تاریخ فرهنگی معاصر ایران می‌درخشد.