همای نگارگری ایران: تجلیل از میراث عشق، هنر و هویت ملی
همای نگارگری ایران: تجلیل از میراث عشق، هنر و هویت ملی در بزرگترین آیین فرهنگی سال
آیین همای نگارگری ایران با تجلیل از استاد محمود فرشچیان، نماد عشق، هنر و هویت ملی در بزرگترین رویداد فرهنگی سال، تلفیق سنت و مدرنیته در هنر ایرانی را به نمایش گذاشت.

بر اساس گزارش توسعه فرهنگ، این رویداد با حضور سیدرضا صالحی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، سیدصادق پژمان، مدیرعامل مؤسسه کمک به توسعه فرهنگ و هنر، مجید شریفزاده، دبیر رویداد، محمد حسین حجازی، مدیرعامل توسعه اراضی عباس آباد، و جمعی از اساتید برجسته نگارگری مانند محمدعلی رجبی، اردشیر تاکستانی و منصور تامسن برگزار شد. این رویداد نمادی از تلفیق سنت و مدرنیته در هنر ایرانی بود و به زنده نگه داشتن این پیوند کمک کرد.
در حاشیه بازدید از آثار، سیدرضا صالحی امیری اظهار داشت که چنین رویدادهایی نه تنها یاد و نام بزرگمردان هنر ایران را گرامی میدارند، بلکه فرصتی است برای بازتعریف نقش فرهنگ در شکلگیری هویت ملی کشور.
فرشچیان به عنوان معمار فرهنگ ایرانزمین شناخته میشود.
در بخش رسمی آیین، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بر اهمیت و جایگاه استاد فرشچیان در تاریخ هنر ایران تأکید کرد و گفت: «ایران تا ایران است، فرشچیان نیز هست. او سرمایهای بیمانند برای سرزمین ما است و نامش با هویت و فرهنگ این مرز و بوم پیوند خورده است.»
در سخنان خود که با تحسین حضار همراه بود، وزیر افزود: «استاد فرشچیان تنها نگارگر نبود، بلکه معمار فرهنگی و سازنده هویت ملی بود. آثار او تنها نقش و رنگ نیستند، بلکه روح دارند؛ روحی که انسان را به تأمل، حرکت و عشق به زیبایی دعوت میکند.»
صالحی با اشاره به اهمیت حفظ میراث فرهنگی و هنری، گفت: «ما باید حافظ آثار و اندیشههایی باشیم که پایههای فرهنگ ایران را شکل دادهاند. فرشچیان نه تنها هنرمند، بلکه انسانساز بود. شاگردان او حامل مکتبی هستند که بر پایه ایمان، خلاقیت و زیبایی شکل گرفته است.»
او در بخش دیگری از سخنان خود، فرشچیان را پیامآور صلح و نماد قدرت نرم ایران دانست و اظهار داشت: «در آثار او، انسانیت، هویت و صلح تجلی یافته است. او هنر ایرانی را به جهانیان شناساند و به ایران فرهنگی، حیثیت و عظمت بخشید.»
بازسازی هویت فرهنگی ایران امری ضروری در زمان حاضر است.
پس از سخنان وزیر، سیدصادق پژمان، مدیرعامل مؤسسه کمک به توسعه فرهنگ و هنر، بر اهمیت توجه مجدد به هنرهای سنتی تأکید کرد و گفت: «مظلومیت قابل توجهی بر حوزه هنرهای سنتی کشور حاکم است. هنری که در گذشته نماد فرهنگی و هنری ایران بود، امروزه نیازمند حمایت، بازتولید و روایت نوین است تا بتواند نسل جدید را جذب کند.»
پژمان ضمن اشاره به اینکه مؤسسه تحت نظر وزارت ارشاد و مسئول حمایت از فضای فرهنگی و هنری کشور است، تصریح کرد: «یکی از چالشهای اصلی ما در سطح ملی، نبود یک برند فرهنگی قوی و مدیریت تصویر منسجم از ایران در جهان است. در حالی که کشورهایی بدون سابقه تاریخی و تمدنی توانستهاند تصویر خود را در جهان بازسازی و طراحی کنند، ما با تمدنی چند هزار ساله هنوز نتوانستهایم فرهنگ و هنر ایرانی را به شکلی نو و قابل فهم برای مخاطبان داخلی و جهانی ارائه دهیم و برند ملی خود را شکل دهیم.»
او با اشاره به اینکه قدرت نرم ایران در فرهنگ ایرانی اسلامی، هنر، تاریخ و خرد نهفته است، اظهار داشت: «نگارگری، خوشنویسی، کاشیکاری، فرش و معماری هر یک سرمایههای فرهنگی کشورمان هستند و باید از این ظرفیتها برای تقویت هویت ملی و ارتقاء جایگاه جهانی ایران بهرهمند شد.» در پایان، پژمان تأکید کرد که مؤسسه کمک به توسعه فرهنگ و هنر در دوره جدید فعالیتهای خود، حمایت ویژهای از هنرمندان سنتی خواهد داشت و تلاش میکند تا جایگاه این حوزه در ایران و جهان بهدرستی بازسازی و معرفی شود.
تجلیل از سه هنرمند برجسته در حوزه نگارگری
در ادامه برنامه، با حضور وزیر گردشگری و مدیرعامل موسسه، از سه هنرمند برجسته نگارگری ایران، استادان محمدعلی رجبی، اردشیر تاکستانی و منصور تامسن، تجلیل به عمل آمد. در این لحظه، فضای سالن با تشویق مداوم حضار پر شد و این سه استاد با چهرههایی آرام و لبخندهای متواضع، لوح یادبود خود را از دستان وزیر دریافت کردند.
رجبی در سخنانی کوتاه اظهار داشت: «در میان جمع کثیر هنرمندان، تنها چند نفر، مانند فرشچیان، هستند که به اندازه میلیونها هنرمند سخن میگویند. او نشان داد که میتوان در دل سنت باقی ماند و همزمان فرزند زمانه ماند. این بزرگترین درس او برای ما است.»
اردشیر تاکستانی نیز با نگاهی نوستالژیک از روزهای شاگردی خود یاد کرد و گفت: «استاد فرشچیان نه تنها استاد نقاشی، بلکه استاد اخلاق نیز بود. همواره به ما میگفت قبل از شروع کار، وضو بگیرید، نماز بخوانید و با دل پاک قلم بزنید. او معلم عشق بود.»
در ادامه، منصور تامسن به شاگردی مشترک خود و فرشچیان در نزد استاد عیسی بهادری اشاره کرد و گفت: «فرشچیان از همان مکتب برخاست و با هنر خود، چراغ نگارگری ایران را همواره روشن نگه داشت. من نیز در دوران دشوار پس از انقلاب تلاش کردم این چراغ را خاموش نکنم. هنر ایرانی باید باقی بماند، زیرا هویت ما در خطوط و رنگهای آن نهفته است.»
نقاشیهای نگارگری، تجلی عشق و اعتقاد است.
در بخش میانی برنامه، مجید شریفزاده، دبیر نمایشگاه و پژوهشگر هنر ایرانی، با نثری شاعرانه و عرفانی به تبیین ماهیت نگارگری پرداخت. او در آغاز سخنرانی خود با قرائت چند بیت عارفانه، فضا را پر از معنا و روحانیت کرد و گفت: «امروز در پردهای از نقش و رنگ جمع شدهایم تا درباره هنری سخن بگوییم که جوهر آن عشق است؛ عشقی ازلی که از زمین برخاسته و در آسمان معنا مییابد.»
او افزود: «نگارگر فرزند عشق آفرینش است؛ هرگاه در تنهایی و دلدادگی قرار گیرد، دست به قلم میبرد و آنچه در دل دارد بر صفحهای سفید جاری میسازد. رنگها در این جهان سخن میگویند و خطوط، سرودهای خاموشی هستند. در این سکوت است که ایمان، معنا میگیرد.»
در بخش دیگری از سخنانش، شریفزاده به نقش استاد و شاگرد در استمرار هنر ایرانی اشاره کرد و گفت: «در سنت ایرانی، انتقال فن تنها بخش کوچکی از فرآیند است. آنچه منتقل میشود، روح هنر است. استاد، کلیددار اسرار نقش و نگار است و شاگرد، راهنمای این مسیر. یاد کردن از بزرگان، یادآوری همین ریشههای ارزشمند است.»
در پایان، او از استاد محمود فرشچیان تجلیل کرد و گفت: «فرشچیان تنها نقاش نبود، او با رنگها معنا آفرید و با طرحها ایمان ساخت. نمایشگاه امروز نه تنها گرامیداشت نام او است، بلکه ادای احترامی است به مفهوم نگارگری؛ تلاشی برای دیدن امور نادیدنی و ترسیم قدسی در قاب رنگ و نقش.»
پس از پایان بخش سخنرانیها، وزیر گردشگری به همراه هنرمندان و مدیران فرهنگی از نمایشگاه نگارگری بازدید کردند. فضای سالن نمایشگاه با نور نرم، رایحه رنگهای تازه و نغمههای بیکلام موسیقی سنتی آراسته شده بود. آثار استادان قدیم در کنار کارهای نسل جدید، ترکیبی از میراث غنی و نوآوری را به نمایش میگذاشتند.
در انتهای مراسم، گروهی از هنرمندان جوان موسیقی ایرانی با اجرای زنده قطعاتی، فضایی سرشار از سنت و آرامش ایجاد کردند. صدای سهتار در میان نور ملایم سالن و انعکاس رنگها بر دیوارها، این رویداد را به پایان رساند؛ رویدادی که در آن، عشق و فرهنگ، سنت و مدرنیته در هم تنیده بودند.
«همای نگارگری ایران» بیش از یک مراسم بزرگداشت، یادآور این بود که فرهنگ ایرانی زبانی زنده دارد؛ زبانی که با رنگ و ایمان سخن میگوید.