جزئیات تازه پرونده دختر گمشده شیرازی سما جهانباز؛ از ناپدید شدن تا مرحله محاکمه در دادگاه

سما جهانباز، دختری متولد ۱۳۷۹ در اصفهان و دانش‌آموخته رشته روانشناسی است که در تاریخ ۲۵ تیرماه ۱۴۰۱ در حین سفر به شیراز ناپدید شد. او همراه مادرش به شیراز سفر کرده بود و در آنجا تصمیم گرفت قطعه‌ای طلایی را بفروشد. پس از آن، در تماس کوتاهی با مادرش گفت که «تا ده دقیقه دیگر برمی‌گردم»، اما پس از آن هیچ تماس دیگری برقرار نشد و گوشی‌اش خاموش شد.

خانواده سما تأکید دارند که او هرگز قصد فرار نداشت و ناپدید شدنش عمدی نبوده است. آنها اعلام کرده‌اند که قبل از مفقودی، پیامی برای دوستش فرستاده بود که نشان‌دهنده نیاز به کمک است و وعده داده بود به زودی به خانه عمه‌اش بازگردد. در ابتدا، تحقیقات شامل بررسی دوربین‌های مداربسته و تعقیب مردی با پیراهن قرمز بود که قبل و بعد از خروج سما از محل دیده شد؛ این فرد بازداشت شد، اما به دلیل کمبود مدارک آزاد شد.

در طول سال‌ها، خانواده سما از بررسی حدود ۱۵ تا ۱۶ مظنون خبر دادند که تنها یکی از آنها هنوز در بازداشت موقت به سر می‌برد. در سال ۱۴۰۲، پیکر سوخته‌ای در نزدیکی قم پیدا شد که گمان می‌رفت متعلق به سما باشد، اما آزمایش DNA نشان داد جسد ارتباطی با او ندارد. همچنین، گمانه‌زنی‌هایی درباره انتقال او به افغانستان یا ارتباط با قاچاق انسان مطرح شده است که تاکنون تأیید نشده است.

در روند قضایی پرونده، در تاریخ ۱۴ مهرماه ۱۴۰۴، معاون دادستان عمومی و انقلاب استان فارس، بیژن کشاورز، اعلام کرد که پرونده سما به مرحله صدور قرار جلب به دادرسی رسیده است. در حالی که کیفرخواست هنوز صادر نشده است، اما قرار است در روزهای آینده صادر و ابلاغ شود. با تکمیل مدارک فنی و شهادت‌ها، متهم اصلی مجدداً بازداشت و در اختیار اداره آگاهی شیراز قرار گرفته است. او هنوز اعتراف نکرده است، اما خانواده سما بر این باورند که با وجود مدارک موجود، اعتراف ناگزیر است.

به گفته بیژن کشاورز، در این پرونده «مطالبه دیه شخص مفقود» بر اساس ماده ۵۱۳ قانون مجازات اسلامی، محور اصلی است. پس از صدور کیفرخواست، پرونده به دادگاه کیفری یک شیراز ارجاع و مراحل قانونی طی خواهد شد. خانواده سما می‌گویند در طی این مدت، بیش از پنج هزار صفحه پرونده تشکیل شده و ۱۵ تا ۱۶ مظنون مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

پرونده سما در حال حاضر در آستانه ورود به مرحله محاکمه قرار دارد. پس از سه سال تحقیق و بررسی، مقامات قضایی تصمیم گرفته‌اند این پرونده را از حالت تحقیق مقدماتی خارج و وارد مرحله رسیدگی کنند. صدور قرار جلب به دادرسی نشان می‌دهد که دلایل کافی برای اتهام وجود دارد و پرونده برای محاکمه آماده است.

خانواده سما در این مدت در حالت بلاتکلیفی بوده‌اند. پدر سما پیش‌تر گفته بود: «اگر اعتراف کند و دخترم زنده باشد، هر کاری از دستم برمی‌آید برایش انجام می‌دهم. اگر هم اتفاق ناگواری افتاده باشد، به ارواح خاک سما قسم می‌خورم. اما اگر قاضی و آگاهی متهم را محکوم کند و ثابت شود جرم مرتکب شده است، هیچ بخششی نخواهم داشت.»

رکنا در گزارشی نوشت که پس از سه سال، متهم اصلی بازداشت و برای او کیفرخواست با عنوان اتهامی «آدم‌ربایی» صادر شده است. پدر سما نیز در گفت‌وگو با این رسانه اعلام کرد که در صورت اعتراف متهم و روشن شدن سرنوشت دخترش، از مجازات او می‌گذرد؛ اما در غیر این صورت، هرگز او را نمی‌بخشد.

در حال حاضر، با صدور قرار نهایی از سوی شعبه هشتم دادسرای جنایی شیراز، سوالاتی درباره جزئیات این تصمیم و ماده ۵۱۳ قانون آیین دادرسی کیفری در میان مردم مطرح شده است. وکیل خانواده سما، دکتر سید یوسفی، درباره آخرین تحولات پرونده گفت که قرار نهایی در تاریخ ۱۳ مهرماه به ایشان ابلاغ شده و قرار منع تعقیب برای سایر متهمان صادر شده است. همچنین، برای متهم تازه‌بازداشت‌شده، قرار جلب به دادرسی بر اساس ماده ۵۱۳ صادر شده است، که مسئولیت دعوت شبانه فرد دیگر و ناپدید شدن او را مشخص می‌کند.

وی در ادامه به نکات حقوقی این تصمیم اشاره کرد و گفت که در پرونده‌های آدم‌ربایی، مرجع قضایی باید یا قرار جلب به دادرسی یا قرار منع تعقیب صادر کند، اما در این پرونده، متن قرار نهایی از وضوح کافی برخوردار نیست و نیازمند بررسی دقیق‌تر است. وکیل خانواده تأکید کرد در صورت قطعی شدن قرار منع تعقیب، نسبت به آن اعتراض خواهند کرد و منتظر نظر نهایی بازپرس درباره متهم اصلی هستند.

با صدور قرار جلب به دادرسی و ارجاع پرونده به دادگاه، امیدهایی برای روشن شدن سرنوشت سما ایجاد شده است. پرونده پس از سه سال، با بازداشت متهم اصلی و ورود به مرحله دادگاه، دوباره در دید افکار عمومی قرار گرفته است.