فیلم‌های برتر ایرانی در اسکار و جوایز جهانی سینما
فیلم‌های برتر ایرانی که در اسکار جهانی شدند و جوایز بین‌المللی را کسب کردند!
فیلم‌های برتر ایرانی در اسکار: از «بچه‌های آسمان» تا «جدایی نادر از سیمین» و جوایز جهانی سینمای ایران
مراسم اسکار به عنوان معتبرترین جشنواره سینمایی جهان شناخته می‌شود. این رویداد برای نخستین بار در تاریخ ۱۶ مه ۱۹۲۹ برگزار شد و از آن زمان تاکنون، علی‌رغم تغییرات و تحولات در صنعت سینما، همچنان ادامه یافته است. یکی از جوایز برجسته این مراسم، جایزه اسکار بهترین فیلم بین‌المللی است که تا سال ۲۰۲۰ تحت عنوان بهترین فیلم خارجی‌زبان شناخته می‌شد؛ این جایزه توسط آکادمی علوم و هنرهای سینما به فیلم‌های غیرآمریکایی و عمدتاً غیر انگلیسی‌زبان از سراسر جهان اهدا می‌شود.
سینمای ایران نیز از سال ۱۹۷۷ هر ساله بهترین فیلم تولید شده در آن سال را به آکادمی اسکار ارسال می‌کند. اولین فیلم ایرانی که در سال ۱۹۷۷ به این آکادمی ارسال شد، «دایره مینا» ساخته داریوش مهرجویی بود. پس از آن، تا سال ۱۹۹۴ و فیلم «زیر درختان زیتون» به کارگردانی عباس کیارستمی، ایران فیلم دیگری به اسکار نفرستاد. از آن زمان تاکنون، به جز یک سال وقفه در سال ۲۰۱۲، ایران هر سال یک اثر را به آکادمی اسکار ارسال کرده است.
آثار مهم و شناخته‌شده‌ای از سینمای ایران نیز به اسکار معرفی شده‌اند، که در میان آن‌ها چهار اثر در این جشنواره حضور داشته‌اند. در این بخش، به مناسبت اعلام فیلم «علت مرگ نامعلوم» به عنوان نماینده سینمای ایران در اسکار ۲۰۲۶، آثار موفق ایرانی در این رویداد سینمایی معرفی می‌شود.
فیلم بچه‌های آسمان (1998)
اولین فیلم ایرانی که به فهرست پنج نامزد نهایی بهترین فیلم خارجی‌زبان اسکار راه یافت، فیلم «بچه‌های آسمان» به کارگردانی مجید مجیدی بود که در سال ۱۹۹۸ نامزد دریافت این جایزه شد. هرچند در نهایت این رقابت را به فیلم «زندگی زیباست» ساخته روبرتو بنینی از ایتالیا واگذار کرد. «بچه‌های آسمان» که تحسین بسیاری از منتقدان را برانگیخت، جایزه فیپرشی جشنواره بین‌المللی فیلم مونترال را دریافت کرد. داستان این فیلم درباره پسری به نام علی است که کفش‌های خواهرش را گم می‌کند.
از آنجا که زهرا کفش دیگری ندارد و پدرشان توان مالی خرید کفش نو را ندارد، تصمیم می‌گیرند که زهرا صبح‌ها کتانی علی را بپوشد و در مسیر مدرسه منتظر پایان مدرسه زهرا باشد تا کتانی را از او گرفته و با آن به مدرسه برود. علی با وجود تلاش زهرا برای رساندن به‌موقع کفش‌ها، هر روز دیر به مدرسه می‌رسد. تا اینکه در مدرسه مسابقه‌ای برگزار می‌شود که در آن به نفر سوم یک کتانی جایزه داده می‌شود. بازیگران فیلم «بچه‌های آسمان» شامل رضا ناجی، فرشته سرابندی، میرفرخ هاشمیان، بهاره صدیقی و دیگران هستند.
فیلم سینمایی «بچه‌های آسمان»
فیلم «جدایی نادر از سیمین» ساخته سال ۲۰۱۱ است.
در سال ۲۰۱۱، فیلم «جدایی نادر از سیمین» به کارگردانی اصغر فرهادی به عنوان نماینده سینمای ایران در مراسم اسکار انتخاب شد. این اثر به دومین فیلم ایرانی بدل شد که توانست در فهرست پنج نامزد نهایی این آکادمی قرار گیرد و سرانجام به عنوان اولین فیلم ایرانی برنده جایزه اسکار شناخته شد. این فیلم بیش از ۵۲ جایزه بین‌المللی دریافت کرد، از جمله جایزه گلدن گلوب، خرس طلایی جشنواره برلین، جایزه ایندیپندنت اسپیریت و دیگر افتخارات.
داستان «جدایی نادر از سیمین» درباره ترمه، دختر خانواده‌ای است که پدر و مادرش، نادر و سیمین، قصد جدا شدن دارند و بر سر این که ترمه به کدام یک بماند، اختلاف نظر دارند. در مسیر روایت، رویدادهای غیرمنتظره‌ای رخ می‌دهد که خط اصلی داستان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از بازیگران این فیلم می‌توان به لیلا حاتمی، پیمان معادی، شهاب حسینی، ساره بیات، مریلا زارعی، سارینا فرهادی، بابک کریمی، سهی بانو ذوالقدر و دیگران اشاره کرد. درخشش این فیلم در جشنواره اسکار، سبب شد تا شهرت جهانی اصغر فرهادی به عنوان کارگردانی بین‌المللی تثبیت شود و پیمان معادی به عنوان یکی از بازیگران برجسته شناخته شود.
فیلم سینمایی "جدایی نادر از سیمین"
فروشنده (سال 2016)
فیلم فروشنده، ساخته‌ی اصغر فرهادی و برنده جایزه اسکار در سال 2016، یکی از آثار برجسته سینمای ایران است. داستان این فیلم درباره‌ی عماد و رعنا، زوج بازیگر تئاتر است که پس از فروپاشی ساختمانشان، ناچار به اجاره خانه‌ای جدید می‌شوند. ماجرای فیلم از شبی آغاز می‌شود که رعنا در خانه تنها است و مرد غریبه‌ای وارد منزل می‌شود؛ در این حادثه، عماد با حمامی پر از خون مواجه می‌شود و رعنا را به بیمارستان می‌برد. در ادامه، عماد در تلاش برای پیدا کردن مرد غریبه است.
از جمله بازیگران فیلم فروشنده می‌توان به ترانه علیدوستی، شهاب حسینی، بابک کریمی، مینا ساداتی، فرید سجادی حسینی و مجتبی پیرزاده اشاره کرد. این فیلم، که با استقبال گسترده منتقدان و تماشاگران روبرو شد، موفق به کسب جوایز متعددی شد. یکی از مهم‌ترین افتخارات آن، دریافت جایزه بهترین فیلمنامه برای اصغر فرهادی و بهترین بازیگر مرد برای شهاب حسینی از جشنواره کن در فرانسه است.
فیلم سینمایی «فروشنده»
در زیر سایه سرو (۲۰۲۵)
جدیدترین دستاورد سینمای ایران در جوایز اسکار، انیمیشن کوتاه در سایه سرو است که به کارگردانی مشترک شیرین سوهانی و حسین ملایمی ساخته شده است. این اثر داستان زندگی یک ناخدا و دخترش را روایت می‌کند که در خانه‌ای کوچک و دور از جمعیت زندگی می‌کنند و با مشکلات و چالش‌های زندگی سخت مواجه هستند. در نود و هفتمین دوره جوایز اسکار، این انیمیشن برنده جایزه بهترین انیمیشن کوتاه شد و بدین ترتیب سومین اثر ایرانی است که موفق به کسب این عنوان شده است. علاوه بر این، در جشنواره‌هایی مانند ترایبکا و جشنواره فیلم کوتاه لس‌آنجلس نیز موفق به دریافت جوایز شده است.
در حالی که در فهرست فیلم‌های ایرانی راه‌یافته به اسکار، نام‌هایی همچون «رنگ خدا» به کارگردانی مجید مجیدی، «من ترانه 15 سال دارم» اثر رسول صدرعاملی، «خیلی دور خیلی نزدیک» و «امروز» ساخته رضا میرکریمی، «درباره الی»، «گذشته» و «قهرمان» ساخته اصغر فرهادی و دیگر آثار برنده جوایز بین‌المللی دیده می‌شود، اما هیچ‌یک نتوانستند به جمع پنج نامزد نهایی جوایز اسکار راه پیدا کنند.
در سال جاری، فیلم «علت مرگ نامعلوم» به کارگردانی علی زرنگار، جایگزین رقبایی همچون «پیر پسر» اثر اکتای براهنی و «زن و بچه» ساخته سعید روستایی شد و به عنوان نماینده سینمای ایران در اسکار ۲۰۲۶ معرفی شد. باید دید آیا این فیلم می‌تواند بار دیگر برای سینمای ایران افتخارآفرین باشد یا اینکه، همانند فیلم‌هایی که در جشنواره‌های زوریخ و شانگهای موفق به کسب جوایز شده‌اند، از راه‌یابی به فینال نهایی باز خواهد ماند.
