بهروز وثوقی در نقش «قیصر»؛ بازیگری که سینما را متحول کرد و خاطره‌ای ماندگار ساخت

امروز 84 سال از تولد مسعود کیمیایی می‌گذرد، همان روز هفتم مردادماه که این کارگردان باسابقه سینمای ایران به دنیا آمد. او که از دوران نوجوانی با تجربیات زندگی‌اش، مفاهیمی چون رفاقت و مرام مردانگی را در دل خود جای داده است، بر پایه این ارزش‌ها، داستان‌هایی تاثیرگذار و ماندگار را بر پرده سینما روایت کرده است. بدون شک، فیلم «قیصر» یکی از مهم‌ترین آثار او است که در سن 28 سالگی ساخته شد و شاید هرگز تصور نمی‌کرد که این اثر در طول چند دهه آینده همچنان در کارنامه‌اش جایگاهی ویژه داشته باشد. همزمان با زادروز وی، نگاهی به مسیر حرفه‌ای و عوامل ساخت این اثر ماندگار خواهیم داشت.

یک داستان بی‌نظیر از فیلم‌های کلاسیک و خاطره‌انگیز

براساس گزارش فیلم‌نیوز، پس از شکست فیلم «بیگانه بیا»، «کیمیایی» تصمیم گرفت فیلمنامه‌ای بر مبنای واقعیت با عنوان «قیصر» بنویسد و ساخته شود. عباس شباویز، تهیه‌کننده این اثر، در مصاحبه‌ای با مجله فیلم به اشاره به مونتاژ دوم نسخه اولیه فیلم پرداخت و تأکید کرد که «قیصر» نه‌تنها با مخالفت‌ها و موافقت‌های سرسختانه‌ای از سوی چهره‌هایی مانند ابراهیم گلستان و هوشنگ کاوسی روبرو شد، بلکه فروش چشمگیر آن نیز بخشی از امتیاز این مناقشه‌های ادبی بود. این فیلم در فصل تقاطع استقبال منتقدان و تماشاگران، به یکی از پایه‌های موج نو در سینمای ایران در دهه 40 تبدیل شد. این نوشتار با بررسی سرنوشت و جایگاه هنری عوامل «قیصر»، سعی دارد بخش کوچکی از میراث ارزشمند این اثر بی‌نظیر سینمایی را زنده کند.

مسعود کیمیایی، فیلم‌ساز و نویسنده

<مسعود کیمیایی جوان در حال هدایت جمشید مشایخی در سر صحنه فیلم «قیصر»

مسعود کیمیایی به عنوان نخ و تسبیح اصلی در خلق این اثر شناخته می‌شود. این فیلم نه تنها نقطه شروع سینمای شخصی این کارگردان است، بلکه با ادامه این مسیر، بخش قابل توجهی از هویت سینمایی او را نیز شکل داده است.

در ابتدا وضعیت

وقتی فیلم «بیگانه بیا» از مسعود کیمیایی ناکام ماند، او به سراغ یک طرح جدید به نام «قیصر» رفت. فیلمنامه‌ای که نه تنها داستان جذابی داشت، بلکه با بازی درخشان بهروز وثوقی و جلال پیشوائیان به یک موفقیت بی‌نظیر تبدیل شد. هوشمندی و استعداد کیمیایی سبب شد «قیصر» با سادگی و نزدیکی به مردم، جایگاهی ویژه در دل تماشاگران پیدا کند.

فراتر از محدودیت‌ها

فیلم‌های بعدی کیمیایی، از جمله «رضا موتوری» و «داش آکل»، بر هویت سینمای او افزوده و آن را تقویت کردند. اگرچه آثار بعدی‌اش در مقایسه با قیصر نتوانستند همان تاثیر و جایگاه را داشته باشند، اما نوآوری‌ها و سبک خاص او همچنان در آثار سینمایی جاری و ساری است.

مازیار پرتو، مدیر فیلمبرداری

<فیلمبرداری مازیار پرتو یکی از نکات برجسته فیلم «قیصر» است.

مازیار پرتو، فردی شناخته شده در عرصه سینمای ایران و کارشناس قاب‌بندی، هنرمندی بود که در همکاری با کیمیایی توانست اثری بی‌نظیر و متمایز خلق کند.

وضعیت اولیه

او در اوایل دهه ۳۰ فعالیت خود را با ساخت فیلم‌های کوتاه آغاز کرد و در مدت زمان کوتاهی توانست به چهره‌ای شناخته شده در زمینه فیلمبرداری آثار ماندگار سینمای ایران، از جمله آثار خود، تبدیل شود.

پیشرفت در هنر

پرتو با همکاری و حضور در کنار کیمیایی توانست موقعیت خود را تقویت کند و تاثیر کارهای تصویری‌اش، به ویژه در سکانس خاص حمام، همچنان در ذهن مخاطبان باقی بماند.

بهروز وثوقی، هنرپیشه معروف نقش «قیصر»