فیلم «مرجان» روایت واقعی درباره قتل رومینا اشرفی و نقد جامعه مردسالارانه ایران

میلاد بنی‌طبا، کارگردان فیلم سینمایی «مرجان»، در مورد انگیزه ساخت این اثر گفت که هدفش این بوده است که در حد توانش صدایی برای قشر مظلوم جامعه باشد.

سید میلاد بنی‌طبا، تهیه‌کننده، کارگردان و نویسنده فیلم «مرجان»، که هم‌اکنون در سینماهای «هنروتجربه» روی پرده است، درباره موضوع این فیلم بیان کرد: «مرجان» بر پایه دغدغه‌ای اجتماعی و با تمرکز بر مسائلی چون ناموس‌کشی و خشونت علیه زنان شکل گرفت. این ایده از وقایع اخیر کشورمان الهام گرفته شده و من را بر آن داشت تا داستانی در این زمینه خلق کنم.

او درباره محتوای فیلم توضیح داد: داستان درباره دختری به نام مرجان است که مجبور می‌شود با پسرعمویش، که از نظر مالی وضعیت بهتری دارد، ازدواج کند؛ فردی که مرجان او را دوست دارد. نقطه عطف داستان زمانی است که مرجان پس از مراسم خواستگاری خانه را ترک می‌کند و دیگر بازنمی‌گردد. خانواده او با چالش‌هایی مانند تعصب، بی‌آبرو کردن و فشارهای اجتماعی روبه‌رو می‌شوند. این خانواده در محله‌ای پرجمعیت در جنوب تهران ساکن هستند و بحران در میان فامیل و محله گسترش می‌یابد و اتفاقات بعدی رخ می‌دهد.

در پاسخ به سوال درباره میزان استفاده از وقایع واقعی در نگارش فیلمنامه، بنی‌طبا گفت: ایده اولیه این فیلم متاثر از اخبار واقعی، به ویژه حادثه رومینا اشرفی بود. این واقعه جرقه‌ای برای شکل‌گیری دغدغه‌ام شد، اما چون خانواده رومینا حاضر به همکاری نبودند و تهدیداتی وجود داشت، ناچار شدم از تخیل خود بهره بگیرم و داستانی بر اساس واقعیت‌های اجتماعی بنویسم.

او رویکرد ساخت فیلم را چنین توصیف کرد: در فرآیند نگارش و تولید، سعی کردم به سبک رئالیسم وفادار بمانم. از کارگردانی و فیلمبرداری گرفته تا بازیگری، همه چیز برای نمایش زندگی طبیعی و بدون اغراق طراحی شد. در این مسیر، تحقیقات میدانی گسترده‌ای انجام دادم.

بنی‌طبا درباره شخصیت‌پردازی و تحقیقات انجام شده درباره سوژه، افزود: معتقدم نویسنده باید در جای شخصیت‌ها قرار بگیرد تا بتواند داستانی واقعی و قابل باور بنویسد. ساخت این فیلم بیش از یک سال و نیم زمان برد و تاثیر عمیقی بر روحیه‌ام داشت، به حدی که پس از پایان کار به روانشناس مراجعه کردم. تحلیل روانشناس نشان داد همذات‌پنداری طولانی‌مدت با شخصیت‌ها، به ویژه در بستر موضوعی سنگین، باعث آشفتگی روانی‌ام شده است.

در این فرآیند، با مشاوران و خانم‌هایی که خانواده‌هایشان در فرهنگ مردسالارانه و متعصبانه غرق بودند، گفتگو کردم. همچنین به محله‌های جنوب شهر رفتم و با افرادی که در چنین فضایی زندگی می‌کردند، زیست کردم. در نهایت، شخصیت‌های فیلم را به گونه‌ای طراحی کردم که هر یک نماد یک بخش از جامعه ایرانی، به ویژه در طبقات متوسط به پایین، باشند. باور دارم حتی والدین و اعضای این خانواده‌ها نیز قربانی سنت‌های نادرست نسل‌های گذشته هستند.

در مورد پروژه‌های آینده، بنی‌طبا اشاره کرد که قصد دارد سه‌گانه‌ای درباره خشونت علیه زنان بسازد. «مرجان» اولین قسمت این مجموعه است و دو فیلم دیگر در دست تهیه قرار دارند که هر کدام به جنبه‌های متفاوتی از این موضوع می‌پردازند. هدف او این است که صدای زنان، مادران، دختران و خواهران ایرانی باشد. او بر این باور است که از یک زن متولد شده و تربیت یافته است و وقتی به مظلومیت هموطنانش فکر می‌کند، احساس تأثر می‌کند.

در مورد اکران در «هنروتجربه»، بنی‌طبا توضیح داد: این سینما فرصت نمایش فیلم‌هایی مانند «مرجان» را فراهم می‌کند که امکان اکران در سینماهای اصلی را ندارند. خوشبختانه، این بخش دیگر محدود به فیلم‌های تجربی یا هنری نیست و آثار با استانداردهای سینمایی و بازیگران شناخته شده نیز در آن نمایش داده می‌شود. مهم‌ترین مزیت این بخش، دوری از رقابت سنگین با فیلم‌های پرفروش و فرصت بیشتر برای دیده شدن است. او معتقد است فیلمسازان «هنروتجربه» معمولاً ادعایی ندارند و کارشان بیشتر بر اساس هنر و بیان است.

بنی‌طبا همچنین به برنامه‌ریزی برای اکران در پردیس‌های سینمایی اشاره کرد و پیش‌بینی می‌کند که مخاطبان با تبلیغات دهان به دهان، فیلم «مرجان» را به دیگران معرفی خواهند کرد. او بر این باور است که اگر تنها هزار نفر فیلمش را ببینند و صد نفر تحت تأثیر قرار بگیرند، و ده نفر در مواجهه با شرایط مشابه، از اشتباهات گذشته درس بگیرند، رسالتش انجام شده است. او تأکید دارد که هدفش تغییر جامعه نیست، بلکه می‌خواهد صدایی برای مظلومان باشد و در حد توانش تأثیرگذار باشد.

در پایان، بنی‌طبا درباره پروژه جدیدش گفت که در حال حاضر در حال ساخت فیلم «خیره به خورشید» است و پیش‌تولید آن از حدود دو هفته دیگر آغاز می‌شود.

بازیگران «مرجان» شامل فرید سجادی حسینی، نسیم ادبی، صحرا اسدالهی، سهند جاهدی، مرتضی امینی‌تبار، شیوا طاهری، مهری آل‌آقا، آناهید ادبی، مهیار راحت‌طلب، مژگان چمبری، فریبرز اخلاقی، با حضور هامون سیدی و علیرضا جلالی‌تبار است که با معرفی ابوذر امرایی در کنار عوامل فنی چون منوچهر صانعی (تدوین)، سامان عبدالهی (مدیر فیلمبرداری)، ندا محسنی (طراح و ترکیب صدا)، و دیگر تیم حرفه‌ای، ساخته شده است.