امیر سمواتی؛ زندگی، آثار و میراث سینمایی هنرمند چندوجهی و تاثیرگذار ایران

امیر سمواتی، متولد ۱۳۳۸ در همدان، فردی چندوجهی در عرصه هنر و فرهنگ بود که نقش مهمی در سینمای ایران ایفا کرد. او تحصیلات خود را در رشته سینما در دانشکده صدا و سیما به پایان رساند و از دهه ۱۳۶۰ فعالیت حرفه‌ای خود را در حوزه تلویزیون و سینما آغاز کرد.

در ابتدای مسیر حرفه‌ای، سمواتی در تلویزیون به عنوان تهیه‌کننده، کارگردان و مدیر تولید فعالیت داشت و در پروژه‌هایی چون ماجراهای آقای خیرخواه، نقش‌آفرینی چندجانبه در زمینه‌های کارگردانی، تدوین، فیلم‌برداری و عکاسی ایفا کرد، که نشان از توانمندی و چندرشته‌ای بودن او در صنعت فیلم و تلویزیون داشت.

تجربه‌های سینمایی امیر سماواتی

در دهه ۱۳۸۰، سماواتی به عنوان یکی از چهره‌های فعال و تاثیرگذار در سینمای ایران شناخته شد. اولین حضور جدی او در عرصه سینما با تهیه‌کنندگی فیلم «قصه عشق» (۱۳۸۵) به کارگردانی بیژن بیرنگ صورت گرفت. در این اثر، او با بازیگرانی مانند یولیا کرینکه، کارولینا گروچکا، سید شهاب حسینی و پژمان بازغی همکاری داشت.

با این حال، نقطه عطف در فعالیت‌های سینمایی او، تهیه‌کنندگی فیلم «نفس عمیق» (۱۳۸۱) به کارگردانی پرویز شهبازی بود؛ فیلمی که به یکی از آثار ماندگار سینمای دهه هشتاد تبدیل شد و در بیست‌ویکمین جشنواره فیلم فجر، نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین فیلم شد.

از دیگر آثار برجسته او می‌توان به تهیه‌کنندگی فیلم کافه ترانزیت (۱۳۸۳) به کارگردانی کامبوزیا پرتوی اشاره کرد که در بیست‌وسومین دوره جشنواره فیلم فجر در بخش سودای سیمرغ نامزد بهترین فیلم شد.

در سال ۱۳۹۲، سماواتی با فیلم ساکن طبقه وسط به کارگردانی سید شهاب حسینی بار دیگر توانست حضوری مؤثر در سینمای ایران داشته باشد. این فیلم با بازی شهاب حسینی، فرهاد اصلانی، حسین یاری و محمدهادی کریمی از آثار پرمخاطب آن سال بود و نقش سماواتی به‌عنوان تهیه‌کننده، جایگاه حرفه‌ای او را در میان سینماگران تثبیت کرد.

او همچنین در سال‌های پایانی فعالیت خود در فیلم زاپاتا به کارگردانی دانش اقباشاوی، نقش متفاوت و بازیگرانه‌ای را ایفا کرد؛ جایی که در نقش یک تهیه‌کننده سینما ظاهر شد.

فیلم سینمایی «باغ قرمز» تنها تجربه او در مقام کارگردانی سینما بود، هرچند آثار متعددی در حوزه تلویزیون و مستندسازی نیز ساخته است.

علاوه بر فعالیت‌های هنری، امیر سماواتی مدیرعامل مؤسسه تولید و توزیع فیلم درخشان آفتاب عالمتاب بود؛ نخستین شرکت دانش‌بنیان سینمای ایران که عضو پارک علم و فناوری البرز محسوب می‌شد.

سماواتی از طرفداران سینمای مستقل ایران بود و جزو حامیان استعدادهای جوان محسوب می‌شد.

علت مرگ امیر سماواتی چه بود؟

امیر سماواتی در تاریخ ۱۸ خرداد ۱۴۰۴، بر اثر مشکلات قلبی، در سن ۶۵ سالگی در یکی از بیمارستان‌های تهران درگذشت. نام او در تاریخ سینمای ایران با آثار برجسته‌ای مانند نفس عمیق، کافه ترانزیت، ساکن طبقه وسط و نیز حمایت‌هایش از فیلم‌سازان جوان باقی خواهد ماند.