آیا حباب هوش مصنوعی بازار رمزارزها را متزلزل می‌کند؟
آیا حباب هوش مصنوعی بازار رمزارزها را متزلزل می‌کند؟ هشدار تحلیل‌گران درباره خطر ترکیدن حباب و تأثیر آن بر بیت‌کوین
آیا حباب هوش مصنوعی بازار رمزارزها را متزلزل می‌کند؟ هشدار تحلیل‌گران درباره خطر ترکیدگی حباب و تأثیر آن بر بیت‌کوین و بازارهای کریپتو در آینده نزدیک.
آیا حباب هوش مصنوعی در حال شکل‌گیری است و به تدریج خط فشاری را ایجاد می‌کند که می‌تواند بیت‌کوین و ارزهای دیجیتال را همانند حباب دات‌کام در دهه ۲۰۰۰ متزلزل سازد؟
در حالی که بازار رمزارزها همچنان در حال رشد است، توجه به روندهای جدید و سرمایه‌گذاری‌های مرتبط با هوش مصنوعی به‌طور فزاینده‌ای افزایش یافته است. برخی تحلیل‌گران هشدار می‌دهند که این روند ممکن است به شکل‌گیری حبابی در حوزه فناوری‌های نوین منجر شود که در صورت ترکیدن، تاثیرات قابل توجهی بر بازارهای کریپتو و بیت‌کوین خواهد داشت.
در این میان، نوسانات و احساسات سرمایه‌گذاران در بازار رمزارزها نشان می‌دهد که هرگونه اصلاح یا سقوط ناگهانی می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای در پی داشته باشد، به‌ویژه در شرایطی که سرمایه‌گذاری‌ها به شکل‌های هیجانی و بدون تحلیل دقیق انجام می‌شود.
در نتیجه، احتمال دارد که حباب هوش مصنوعی، اگر به‌درستی مدیریت نشود، خطری برای ثبات بازارهای رمزارز و بیت‌کوین ایجاد کند، همان‌طور که حباب دات‌کام در اوایل قرن بیستم چنین وضعیتی را رقم زد.
حباب هوش مصنوعی و چرخه جذب سرمایه
رشد هوشمند مصنوعی (هوش مصنوعی) در عرصه فناوری و مالی، موج جدیدی از طلا در حال شکل‌گیری است که صنایع مختلف از ساخت تراشه تا توسعه نرم‌افزار را تحت تأثیر قرار داده است. این رونق، ارزش شرکت‌ها را به سطوح بی‌سابقه‌ای رسانده و توجه بسیاری را به خود جلب کرده است.
با این حال، اقتصاددانان و سرمایه‌گذاران هشدار می‌دهند که این شور و هیجان ممکن است فراتر از واقعیات بنیادین باشد. آنان این وضعیت را به عنوان «حباب هوش مصنوعی» توصیف می‌کنند، یادآور حباب دات‌کام در دهه ۹۰ میلادی، زمانی که نوآوری‌ها با سوداگری تلفیق شدند و بازارها در نهایت سقوط کردند.
نگرانی اصلی در نحوه حرکت سرمایه در این بخش است. شرکت‌های فعال در حوزه هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی در زیرساخت‌ها، خدمات ابری و سخت‌افزار یکدیگر انجام می‌دهند، که این روند گردش مالی حلقوی، ارزش‌گذاری‌ها را بر پایه انتظارات آینده و نه سود واقعی، افزایش می‌دهد.
گزارش‌ها نشان می‌دهد که شرکت OpenAI (اوپن‌ای‌آی)، یکی از بازیگران اصلی این موج، در حال درخواست تضمین‌های وام فدرال آمریکا برای حمایت از پروژه‌های زیرساختی است. مدیر مالی این شرکت، سارا فریر، در رویداد روزنامه وال استریت جورنال اعلام کرد که این تضمین‌ها می‌تواند هزینه‌های وام‌گیری را کاهش دهد، با توجه به مقیاس وسیع مراکز داده و همکاری ۳۰۰ میلیارد دلاری با شرکت اوراکل (اوراکل).
اوپن‌ای‌آی، که پیش‌تر یک آزمایشگاه تحقیقاتی غیرانتفاعی بود، اکنون به عنوان یک شرکت سودده فعالیت می‌کند و نیازمند درآمدی چند ده میلیارد دلاری در سال است تا هزینه‌های مربوط به محاسبات و انرژی را تأمین کند. مدل عملیاتی این شرکت، شباهت زیادی به بخش‌های سرمایه‌بر مانند تولید نیمه‌هادی‌ها دارد، جایی که دولت‌ها اغلب با ارائه یارانه یا حمایت‌های اعتباری، رشد اولیه را تثبیت می‌کنند.
منتقدان می‌پرسند آیا ارقام و اعداد واقعاً منطقی است. جولیان بریگدن، هم‌بنیان‌گذار شرکت «مکرو اینتلجنس ۲ پارتنرز»، در توییتر (X) پرسید چرا شرکتی که انتظار دارد صدها میلیارد دلار درآمد کسب کند، همچنان نیازمند تضمین‌های مالی از سوی دولت است، و این موضوع را هشداری درباره فشارهای نقدینگی دانست.
در همین حال، مایکل بری، مدیر صندوق سرمایه‌گذاری هِج، که برای پیش‌بینی بحران مسکن در سال ۲۰۰۸ شهرت دارد، در حال انجام یک استراتژی شورت بزرگ علیه بازار هوش مصنوعی است. بر اساس اسناد ثبت‌شده در کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا، شرکت او، سایون آست (Scion Asset Management)، حدود ۱۸۷.۶ میلیون دلار در قراردادهای پوت آپشن (پوت آپشن) بر روی شرکت انویدیا (Nvidia) و ۹۱۲ میلیون دلار بر روی پالاتایر (Palantir) سرمایه‌گذاری کرده است، که نشان‌دهنده اعتقاد او به احتمال کاهش شدید ارزش شرکت‌های برتر هوش مصنوعی است.
این روندهای احتیاطی و نزولی در بازارهای مالی، فضای نگرانی را در سایر بازارهای سوداگرانه نیز گسترده کرده است. بازار رمزارزها، که اغلب رفتارهای آن‌ها هم‌راستا با سهام فناوری است، در هفته‌های اخیر شاهد کاهش‌های قابل توجهی بوده است. ارزش کل بازار رمزارزها از حدود ۴.۲ تریلیون دلار در ۶ اکتبر به حدود ۳.۴۳ تریلیون دلار در یک ماه بعد، معادل کاهش ۱۸ درصد، رسیده است. بیت‌کوین (Bitcoin) تنها در این مدت نزدیک به ۱۹ درصد کاهش یافته و از ۱۲۶ هزار دلار به حدود ۱۰۳ هزار دلار رسیده است، که یکی از بزرگ‌ترین کاهش‌های ماهانه در سال‌های اخیر محسوب می‌شود.
در هفته‌های آینده، تحلیل وضعیت بازارهای رمزارز و شاخص‌های مرتبط با هوش مصنوعی (AI) اهمیت ویژه‌ای پیدا خواهد کرد. بررسی تحولات زیر سطح بازار، شناسایی سیگنال‌های هشداردهنده و ارزیابی احتمال تأثیر اصلاحات احتمالی در بازارهای AI بر بازار کریپتو، از موارد کلیدی است که سرمایه‌گذاران و تحلیل‌گران باید به آن توجه کنند. در این مسیر، رصد دقیق روندهای جاری و پیش‌بینی روندهای آتی، نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌های هوشمندانه ایفا خواهد کرد.
گردش نقدینگی چرخشی، نه رشد واقعی
در اوایل سال 2025، آزمایش واقعی برتری فناوری هوش مصنوعی (AI) آغاز شد و نشان داد که بازارها هنوز آماده واکنش‌های شدید نسبت به تحولات این حوزه هستند. در ژانویه، ربات چت چینی به نام دیپ‌سیک (DeepSeek) توانست توجه جهانی را جلب کند، پس از آنکه در مقایسه با رقبا در چندین معیار برتری نشان داد.
این موفقیت ناگهانی، بازارهای جهانی را شوکه کرد و به اصلاح قیمتی شدید در سهام‌های پیشرو در حوزه AI انجامید. شرکت انویدیا (Nvidia)، که در مدت اخیر نقش محوری در روند صعودی بازارهای هوش مصنوعی داشت، در یک روز معاملاتی ۱۷ درصد کاهش یافت و سپس در روز بعد حدود ۸.۸ درصد بازیابی کرد.
با انتشار داده‌های عملکرد واقعی در اواخر سال، نگرانی‌ها شدت گرفت. مطالعه‌ای از مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) نشان داد، علی‌رغم صرف ۳۰ تا ۴۰ میلیارد دلار توسط شرکت‌ها برای توسعه فناوری‌های ژنراتیو AI، ۹۵ درصد آن‌ها گزارش سود قابل‌توجهی نداشتند.
تحلیل‌گر ارزهای دیجیتال، هدیجی (Hedgie)، اعلام کرد که اوپن‌ای‌آی (OpenAI) در نیمه نخست سال ۲۰۲۵، حدود ۱۳.۵ میلیارد دلار ضرر کرده است، در حالی که تنها ۴.۳ میلیارد دلار درآمد داشته است. این بدان معناست که ChatGPT تقریباً در هر بار استفاده، در حال حاضر در حال ضرر است.
با این حال، گزارش‌ها حاکی است که این شرکت در حال برنامه‌ریزی برای عرضه اولیه سهام (IPO) با ارزش تقریبی یک تریلیون دلار است؛ ارزیابی‌ای که منتقدان آن را بیشتر مبتنی بر جنبه‌های تبلیغاتی و جنجالی می‌دانند تا اصول بنیادی کسب‌وکار.
تحلیل‌گر بازار، هدیجی، اصطلاح «تامین مالی حلقه‌ای» را برای توصیف روندی به کار برد که در آن شرکت‌هایی مانند انویدیا سرمایه‌گذاری‌های عظیمی در استارت‌آپ‌های حوزه AI انجام می‌دهند، که بخش عمده این سرمایه‌گذاری‌ها صرف خرید سخت‌افزارهای انویدیا می‌شود. او این روند را مشابه دادن ده دلار به یک کیوسک لیموناد برای خرید ده دلار لیمو و سپس ثبت آن به عنوان رشد اقتصادی بی‌پایان توصیف کرد.
در نیمه اول سال ۲۰۲۵، هزینه‌های مراکز داده به یکی از بزرگ‌ترین عوامل رشد تولید ناخالص داخلی (GDP) در آمریکا تبدیل شد و از صرف مصرف‌کنندگان پیشی گرفت. این رشد عمدتاً ناشی از هزینه‌های شرکت‌ها بود و نه افزایش درآمد واقعی.
پیش‌بینی‌های هزینه‌کرد در حوزه زیرساخت‌های AI متنوع است، اما تحلیل‌گران بر این باورند که این روند طی دهه آینده شدت خواهد گرفت. بانک سیتی‌گروپ (Citigroup) برآورد می‌کند که شرکت‌های بزرگ فناوری در آمریکا تا سال ۲۰۲۹، بیش از ۲.۸ تریلیون دلار صرف توسعه زیرساخت‌های AI خواهند کرد.
در این میان، ارزش‌گذاری انویدیا به نماد بارز این جو روانی تبدیل شده است. در ژوئیه ۲۰۲۵، این شرکت به بزرگ‌ترین شرکت جهان از نظر ارزش بازار تبدیل شد و با رسیدن به ارزش تقریبی ۴ تریلیون دلار، چهار برابر سطح سال ۲۰۲۳، جایگاه خود را تثبیت کرد. این شرکت تنها حدود ۷.۳ درصد از شاخص S&P 500 را تشکیل می‌دهد، که در همان دوره رکوردهای جدیدی ثبت کرد.
سه ماه بعد، ارزش انویدیا از ۵ تریلیون دلار فراتر رفت، رقمی که بیشتر از تولید ناخالص داخلی هر کشوری جز ایالات متحده و چین است، بر اساس داده‌های بانک جهانی.
علاوه بر این، شرکت‌های فعال در حوزه AI در سال ۲۰۲۵، حدود ۸۰ درصد از سودهای بازار سهام آمریکا را تشکیل دادند، که این موضوع تحلیل‌گران را به این نتیجه رساند که رشد بازار بیشتر ناشی از تمرکز سرمایه‌گذاری‌های مالی است تا بهبود واقعی در بهره‌وری اقتصادی.
درس‌هایی از حباب دات‌کام
در حالی که بحث‌ها درباره تشکیل حباب در بازار هوش مصنوعی (AI) به شکل قابل توجهی خودآگاه‌تر شده، اظهارات مقامات و تحلیل‌گران نشان می‌دهد که این حوزه در آستانه یک دوره پرنوسان قرار دارد. سام آلتمن، مدیر عامل شرکت اوپن‌ای‌آی (OpenAI) و چهره شاخص در موج فعلی توسعه هوش مصنوعی، در سال ۲۰۲۵ اعتراف کرد که در حال شکل‌گیری حباب سرمایه‌گذاری در این عرصه است.
این اعتراف از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که ارزش‌گذاری اوپن‌ای‌آی در پایان ۲۰۲۴ حدود ۱۵۷ میلیارد دلار بود و طی تنها یک سال به حدود ۵۰۰ میلیارد دلار رسید. رشد سریع این شرکت، همراه با هزینه‌های بی‌سابقه در زیرساخت‌ها و پیش‌بینی‌هایی که بیشتر بر اشتیاق سرمایه‌گذاران تکیه دارند تا سودآوری مستمر، نشان‌دهنده وضعیت پرنوسان بازار است.
برخی سرمایه‌گذاران برجسته، شباهت‌هایی میان بازار هوش مصنوعی کنونی و دوره‌های پیشین حباب‌های سفته‌بازی قائل شده‌اند. برای نمونه، ری دالیو (Ray Dalio)، مدیر ارشد سرمایه‌گذاری در شرکت بریج واتر (Bridgewater Associates)، در اوایل ۲۰۲۵ اعلام کرد که میزان سرمایه‌گذاری در حوزه AI «بسیار شبیه» آنچه در زمان حباب دات‌کام (dot-com) شاهد بودیم، است.
در ماه اکتبر، جیمی دیمن، مدیرعامل بانک جی‌پی‌مورگان (JPMorgan)، ضمن تأکید بر اینکه هوش مصنوعی فناوری واقعی و تحول‌آفرینی است، هشدار داد که بخش زیادی از سرمایه‌های وارد شده به این حوزه ممکن است در آینده از بین برود. او بر احتمال وقوع اصلاحات بزرگ در بازار سهام طی دو سال آینده اشاره کرد و گفت ممکن است بازارها خطر سقوط شدید را نادیده بگیرند.
بانک انگلستان نیز در گزارشی هشدار داد که ارزش‌گذاری شرکت‌های پیشرو در حوزه AI، از جمله اوپن‌ای‌آی، در صورت نیازهای زیرساختی بیش از حد توان مالی و مدیریتی، ممکن است غیرقابل دوام باشد. این نهاد تصریح کرد که سرمایه‌گذاران در مورد ریسک‌های رکود ناگهانی، در صورت عدم تحقق انتظارات، به اندازه کافی هشدار داده نشده‌اند.
صندوق بین‌المللی پول (IMF) نیز بر این نگرانی تأکید کرد. کریستالینا جورجیوا، مدیر عامل این نهاد، با اشاره به سقوط حباب دات‌کام در اوایل قرن بیست و یکم، هشدار داد که اصلاح ناگهانی بازار AI می‌تواند رشد اقتصادی جهانی را کند کند و تأثیر منفی شدیدی بر اقتصادهای در حال توسعه، به‌ویژه آن‌هایی که وابسته به سرمایه‌گذاری خارجی و واردات فناوری هستند، بگذارد.
در مقابل، گلدمن ساکس (Goldman Sachs) دیدگاهی مثبت‌تر دارد. این بانک معتقد است که رشد ناگهانی در سهام فناوری در آمریکا ممکن است بر پایه سودآوری پایدار باشد و ارزش‌گذاری‌های کنونی در مقایسه با دهه ۱۹۹۰، همچنان در سطح متعادلی قرار دارند.
از سوی دیگر، جیروم پاول، رئیس فدرال رزرو، اخیراً تأکید کرد که هوش مصنوعی با حباب‌های قبلی تفاوت دارد، چرا که بسیاری از شرکت‌های فعال در این حوزه در حال حاضر درآمدهای واقعی و ملموسی تولید می‌کنند. او به فعالیت‌های مرتبط با ساخت مراکز داده و هزینه‌های زیرساختی مرتبط اشاره کرد که نشان‌دهنده فعالیت اقتصادی واقعی در این حوزه است.
تأثیرات موج‌گونه بر بازار بیت‌کوین مشاهده می‌شود
بیت‌کوین در شرایط کنونی همچنان تحت فشار قرار دارد، چرا که احساسات سرمایه‌گذاران تضعیف شده و نگرانی‌های اقتصادی رو به افزایش است. بر اساس داده‌های CoinGlass، این دارایی در سه‌ماهه جاری نزدیک به ۱۱ درصد کاهش یافته است، و این کاهش، دومین عملکرد منفی در فصل چهارم از سال ۲۰۲۰ تاکنون محسوب می‌شود. تنها در ماه اکتبر، قیمت بیت‌کوین ۳.۸۵ درصد کاهش یافته است که کمترین عملکرد اکتبر از سال ۲۰۱۸ به شمار می‌رود.
آلکس تورن، مدیر تحقیقات در شرکت گلکسی (Galaxy)، هدف قیمت بیت‌کوین در پایان سال جاری را از ۱۸۵ هزار دلار به ۱۲۲ هزار دلار کاهش داده است. وی در یادداشتی به مشتریان اعلام کرد که صاحبان بزرگ، در حال فروش دارایی‌های خود هستند، شرکت‌ها تمایل کمتری به نگهداری بیت‌کوین در ترازنامه‌های خود نشان می‌دهند و سرمایه‌گذاران در حال تنوع‌بخشی به دارایی‌های دیگر هستند.
با این حال، تورن نسبت به چشم‌انداز بلندمدت بیت‌کوین خوش‌بین است، اما انتظار دارد که روند کوتاه‌مدت همچنان ضعیف باقی بماند، چرا که نقدینگی در حال تنگ‌تر شدن است و تقاضای مؤسسات کاهش یافته است.
داده‌های on-chain نیز نشان‌دهنده احتیاط در بازار است. مارتون، تحلیل‌گر بازار، اعلام کرد که در حال حاضر حدود ۷۳.۶ درصد از عرضه کل بیت‌کوین در اختیار هولدرهای بلندمدت قرار دارد که این رقم نزدیک به رکوردهای تاریخی است.
با این حال، در ماه گذشته، حدود ۳۶۳ هزار بیت‌کوین از کیف‌پول‌های بلندمدت به سمت کیف‌پول‌های کوتاه‌مدت جابه‌جا شده است، که نشان‌دهنده فعالیت در سودگیری است؛ در حالی که هولدرهای باتجربه دارایی‌های خود را می‌فروشند، سرمایه‌گذاران جدید در حال جذب این دارایی‌ها هستند.
همچنین، کیف‌پول‌های قدیمی‌تر نیز فعال شده‌اند. در طول سال گذشته، بیش از ۱.۱۷ میلیون بیت‌کوین که طی سه تا پنج سال گذشته بی‌تحرک بودند، مجدداً مورد معامله قرار گرفته‌اند، همراه با چند صد هزار بیت‌کوین از آدرس‌های قدیمی‌تر.
مارتون هشدار داد که بازار در حال حاضر در نقطه عطف قرار دارد. اگر هولدرهای کوتاه‌مدت آرامش خود را حفظ کنند، قیمت‌ها ممکن است تثبیت شوند، اما در صورت شروع فروش‌های شدید، روند نزولی بعدی می‌تواند تندتر باشد.
در کنار این موارد، وضعیت اقتصادی جهانی نیز تحت فشار قرار دارد؛ با کاهش رشد اقتصادی، افزایش هزینه‌ها و ترس از اصلاح بازار ناشی از هوش مصنوعی، سرمایه‌گذاران رمزارزها با چندین خطر همزمان روبه‌رو هستند. در نتیجه، لازم است سرمایه‌گذاران با احتیاط عمل کرده، ریسک‌ها را مدیریت کنند و هرگز بیش از توان خود وارد بازار نشوند.
منبع: کریپتو.نیوز
