پروژه آرکایو: راهکاری نوین برای تمرکززدایی داده‌ها و افزایش امنیت در دنیای وب3

پس از قطعی ۱۵ ساعته سرویس آمازون وب سرویس (AWS) که خطرات تمرکز داده در سیستم‌های متمرکز را به وضوح نشان داد، پروژه آرکِیف (Arkiv) به عنوان یک لایه جدید و غیرمتمرکز داده در حال ظهور است که ترکیبی از قابلیت‌های وب۲ و امنیت وب۳ را ارائه می‌دهد.

در چند روز گذشته، اینترنت برای مدت زمان قابل توجهی متوقف شد، زمانی که سرویس‌های ابری آمازون دچار اختلال شدند و عملیات‌هایی از قبیل رزرو بلیت، تراکنش‌های مالی و خدمات دیگر مختل شدند. این حادثه، نشان داد که تمرکز داده در دست چند شرکت بزرگ چه خطراتی برای امنیت و پایداری زیرساخت‌های دیجیتال دارد و ضرورت حرکت به سمت راهکارهای غیرمتمرکز را بیش از پیش برجسته کرد.

در این میان، توسعه‌دهندگان فعال در حوزه رمزارزها و فناوری‌های بلاک‌چین احساس کردند که هشدارهای آنان درباره خطرات تمرکز داده و متمرکزسازی قدرت در دست چند شرکت بزرگ، درست بوده است. آن‌ها بر این باورند که تجمع کنترل داده‌ها در اختیار چند بازیگر متمرکز، ما را در معرض ریسک‌های عملیاتی و امنیتی جدی قرار می‌دهد و نیازمند جایگزین‌های مطمئن و امن است. پروژه آرکِیف با هدف پاسخ به این نیاز، تلاش می‌کند تا ساختاری غیرمتمرکز و امن برای مدیریت داده‌ها فراهم آورد و امنیت و قابلیت اطمینان در دنیای دیجیتال را ارتقاء دهد.

چرا توسعه‌دهندگان نگرانند؟

مطوران بلا استثنا همواره نگران وابستگی به ارائه‌دهندگان داده مرکزی بوده‌اند، اما مدیران ارشد اغلب این نگرانی‌ها را نادیده گرفته و بر سرعت، سهولت و صرفه‌جویی در هزینه‌ها تأکید کرده‌اند. در نتیجه، این رویکرد با پیامدهایی همچون هزینه‌های عملیاتی بالا، شفافیت محدود و خطر دائمی سانسور همراه است؛ هزینه‌ای که استفاده از سرورهای دیگران در بر دارد.

در این میان، پرسش این است که آیا وب ۳ (Web3) می‌تواند راه‌حلی برای این مشکلات باشد؟ آیا تمرکززدایی (decentralization) می‌تواند پاسخگو باشد؟ هرچند وب ۳ از نظر اعتمادپذیری، قابلیت تأیید و تمرکززدایی قابلیت‌های قابل‌توجهی دارد، اما در مدیریت داده‌های حجیم و پیچیده چندان کارآمد نیست. این فناوری در پردازش داده‌های بزرگ، کند، پرهزینه و دشوار در مقیاس‌پذیری است. وب ۳ عمدتاً برای ذخیره ارزش و انتقال مالکیت طراحی شده است، نه برای پردازش داده‌های لحظه‌ای و قابل پرس‌وجو.

صنایعی مانند هوش مصنوعی، دیفای و اینترنت اشیا (IoT) نیازمند داده‌های زنده، قابل دسترسی و پرس‌وجو هستند. تا کنون، توسعه‌دهندگان مجبور بودند میان سهولت و کنترل یکی را انتخاب کنند. اما پلتفرم‌های نوظهوری مانند آرکِیف (Arkiv) راه‌حلی سوم را ارائه می‌دهند که امکان بهره‌مندی از مزایای تمرکززدایی و در عین حال حفظ کنترل بر داده‌ها را فراهم می‌کند.

آرکایف چیست؟

آرکِیف (Arkiv) به عنوان یک لایه داده عمل می‌کند و مشابه یک پایگاه داده پیشرفته با ویژگی‌ها و تضمین‌های مبتنی بر فناوری بلاک‌چین است. این پروژه، ترکیبی از قابلیت‌های کاربردی و آشنای وب2 با اعتماد، صحت‌سنجی و قابلیت تأیید وب3 را فراهم می‌آورد.

آرکِیف، ادامه‌دهنده پروژه گولم دی‌بی (Golem DB) است و توسعه آن بر اساس همان پایه‌ها ادامه می‌یابد. این پروژه هم‌راستا با شبکه اتریوم (Ethereum) توسعه یافته و با توکن GLM، قابلیت‌های بیشتری در حوزه کاربری دارد.

پاول برگ‌اشت (Paweł Burgchardt)، مدیر ارشد محصول در شبکه گولم و یکی از بنیان‌گذاران آرکِیف، در توضیحاتی گفت: «طراحی بدون نیاز به مجوز و بدون نیاز به اعتماد، این امکان را برای هر فرد فراهم می‌کند که از آرکِیف به عنوان لایه داده‌های خود استفاده کند؛ چه از طریق اکسپلورر بلاک، چه با API کاربرپسند یا با پرس‌وجوهای مشابه پایگاه داده‌های سنتی. آرکِیف دروازه‌ای است به آینده داده‌ها، چه برای توسعه پروژه‌های DePIN، چه برای ساخت برنامه‌های وب2 یا وب3، و چه برای سازمان‌هایی که به عملیات شفاف داده‌ها نیاز دارند.»

مزایای برتر آرکِیو چیست؟

آرکِیف (Arkiv) با هدف قرار دادن جایگاه داده‌ها در وب۳، تلاش می‌کند آن‌ها را به عنوان یکی از ارکان اصلی این فضا معرفی کند، نه صرفاً به عنوان موضوعی ثانویه. این پلتفرم بر اساس قابلیت پرس‌وجو طراحی شده است، به گونه‌ای که توسعه‌دهندگان بتوانند به راحتی به داده‌های ذخیره‌شده دسترسی پیدا کنند. همچنین، آرکِیف زمان‌مند است؛ یعنی هزینه کاربران بر اساس حجم داده‌های ذخیره‌شده و مدت زمانی که این داده‌ها نگهداری می‌شود، محاسبه می‌گردد.

این سامانه از نظر عملکرد، دقت‌پذیر است؛ به این معنا که هر پرس‌وجوی مشابه در هر بار، نتایج یکسانی در قالب یک بلوک مشخص تولید می‌کند. آرکِیف انعطاف‌پذیری بالایی دارد و می‌تواند در قالب‌های مجوزدار یا بدون مجوز، اعتمادپذیر یا بی‌اعتماد پیاده‌سازی شود، بسته به نیازهای پروژه. به این ترتیب، این پلتفرم به بهبود کارایی کلی اکوسیستم اتریوم کمک می‌کند و یک لایه دسترسی به داده‌های مقرون‌به‌صرفه و کاملاً مبتنی بر داده را ارائه می‌دهد.

از نظر اقتصادی، مدل آرکِیف بر مبنای بهره‌وری طراحی شده است. هزینه‌های مربوط به ذخیره‌سازی بر اساس حجم و مدت زمان، افزایش می‌یابد، اما این پلتفرم با قابلیت‌های انقضا و حذف داده‌ها، هزینه‌ها را کاهش می‌دهد. توسعه‌دهندگان تنها برای داده‌هایی که واقعاً استفاده می‌کنند، هزینه می‌پردازند.

آرکِیف نه تنها برای توسعه‌دهندگان، بلکه برای کل اکوسیستم اتریوم نیز مزیت دارد. این پروژه بر اصول و چارچوب‌های اثبات‌شده اتریوم بنا شده است و هدف آن تقویت زیرساخت‌های این شبکه از طریق رفع یکی از محدودیت‌های مهم آن، یعنی مشکل داده‌ها، است.

برنامه‌های بعدی آرکِیف چیست؟

در اوایل امسال، آرکِیف (Arkiv) فعالیت‌های خود را در سنگاپور و در جریان رویداد Token2049 رونمایی کرد. پس از آن، تیم آرکِیف در چند رویداد در آرژانتین، از جمله Devconnect، حضور خواهد داشت و به عنوان اسپانسر طلایی در رویداد Sub0 (sub0.gg) شرکت می‌کند که یکی از مهم‌ترین گردهمایی‌های توسعه‌دهندگان با حضور ۲۰۰۰ نفر است.

آرکِیف هم‌اکنون در حال جذب توسعه‌دهندگان و توسعه جامعه است. علاقه‌مندان می‌توانند برای کسب اطلاعات بیشتر به سایت رسمی و صفحات شبکه‌های اجتماعی این پروژه مراجعه کنند. این پروژه که در اکوسیستم گولم (Golem Network) فعالیت می‌کند، از طریق صندوق اکوسیستم گولم، از توسعه‌دهندگان و مشارکت‌کنندگان در ساخت و بهبود آرکِیف حمایت خواهد کرد.

خلاصه مطالب

توسعه‌دهندگان همواره نگرانی‌های جدی درباره تمرکززدایی داده‌ها ابراز کرده‌اند، اما از طرف دیگر، نارضایتی از محدودیت‌های وب3 نیز هم‌راستا با این دغدغه‌ها بوده است. در این میان، پروژه آرکِیو (Arkiv) با هدف حل این مشکل ریشه‌دار وارد میدان شده است. آرکِیو، پلتفرمی نوپا و در حال رشد است که با معماری مبتنی بر داده، مفهومی نوین از وب3 ارائه می‌دهد؛ معماری‌ای که برای کاربردهای دنیای واقعی طراحی شده است. این پلتفرم، در واقع نسخه‌ی وب3 بانک‌های اطلاعاتی سنتی وب2 محسوب می‌شود.

در ساختار آرکِیو، هر پایگاه داده به صورت جداگانه و مستقل، در قالب یک DB-Chain یا زنجیره بانک اطلاعاتی، اجرا می‌شود. این زنجیره‌ها در قالب شبکه‌های L3 بر بستر آرکِیو فعالیت می‌کنند و در عین حال، به عنوان لایه‌ی دوم (L2) بر روی اتریوم عمل می‌نمایند و از امنیت آن بهره‌مند هستند. این پلتفرم از فناوری بلاک‌چین برای تضمین تعهدات داده‌ها استفاده می‌کند، در حالی که داده‌ها در هر نود در قالب بانک اطلاعاتی جداگانه نگهداری شده و به صورت مستقیم با یک زیرساخت بلاک‌چین مرتبط هستند.

به این ترتیب، آرکِیو توانسته است فاصله میان کارایی وب2 و اعتمادپذیری وب3 را پر کند و در نهایت، توسعه‌دهندگان را به کنترل کامل بر داده‌های خود برساند. این رویکرد نوین، نویدبخش تحولی در حوزه مدیریت و امنیت داده‌ها در فضای رمزارز و وب3 است.

منبع: کریپتو.نیوز