فلش‌کراش بیت‌کوین: علل، نمونه‌ها و راهکارهای مقابله
کاهش ناگهانی و سریع بیت‌کوین (فلش‌کراش): علل، نمونه‌ها و راهکارهای مقابله در بازار رمزارزها
کاهش ناگهانی و سریع قیمت بیت‌کوین (فلش‌کراش): علل، نمونه‌ها و راهکارهای مقابله در بازار رمزارزها، ریسک‌ها و استراتژی‌های مدیریت نوسان بازار.
کاهش ناگهانی و سریع قیمت بیت‌کوین (BTC) که به آن فلاش کراش گفته می‌شود، یک سقوط کوتاه‌مدت و غیرمنتظره در بازار ارزهای دیجیتال است. این نوع کاهش غالباً ناشی از فعالیت‌های برنامه‌های معاملاتی الگوریتمی است که به صورت خودکار و در لحظه اقدام به فروش یا خرید می‌کنند. این رویدادهای کوتاه‌مدت می‌توانند تأثیر قابل‌توجهی بر روند بازار داشته و نوسانات شدیدی را رقم بزنند.
آشنایی با مفهوم سقوط ناگهانی در بازار رمزارزها
در بازار رمزارزها، اصطلاح «فلاش کرش» به سقوط ناگهانی و شدید قیمت یک دارایی دیجیتال و سپس بازیابی سریع آن در مدت زمان کوتاه اشاره دارد. نمونه بارز این پدیده، سقوط ناگهانی بیت‌کوین (BTC) در اکتبر ۲۰۲۱ است که طی آن قیمت این ارز دیجیتال از اوج تاریخی حدود ۶۷ هزار دلار به حدود ۸ هزار و ۲۰۰ دلار کاهش یافت. این کاهش سریع، ناشی از اشکال در الگوریتم معاملاتی یکی از شرکت‌کنندگان بازار بود و تأثیراتی مشابه بر دیگر ارزهای دیجیتال مانند اتریوم (ETH) داشت که قیمت آن از ۴۰۰۰ دلار به ۲۰۰۰ دلار کاهش یافت.
در می ۲۰۲۲، نمونه دیگری از فلاش کرش در بازار رمزارز ثبت شد، زمانی که قیمت اتریوم نزدیک به ۵۰ درصد کاهش یافت. این افت قیمت همزمان با افزایش شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) در ایالات متحده رخ داد و منجر به فروش گسترده توسط سرمایه‌گذاران بزرگ یا همان وال‌ها در صرافی‌های غیرمتمرکز مانند یونی‌سواپ شد.
برخی از نهادهای نظارتی جهانی، از جمله بورس نیویورک (NYSE) و بورس کالای شیکاگو (CME)، برای مقابله با چنین حوادثی، اقدام به پیشنهاد مکانیزم‌های قطع‌کننده (Circuit Breakers) کرده‌اند. این مکانیزم‌ها در صورت کاهش قیمت دارایی‌ها بیش از ۱۰ درصد در مدت ۱۵ دقیقه، فعالیت‌های معاملاتی را موقتاً متوقف می‌کنند تا از تشدید نوسانات جلوگیری شود.
با این حال، پیاده‌سازی چنین تدابیری در بازار رمزارزهای غیرمتمرکز، که با نوسانات شدید و کمبود مقررات مشخص می‌شود، چالش‌های زیادی دارد. در حالی که صرافی‌های متمرکز می‌توانند در صورت نیاز، معاملات را موقتاً متوقف کنند، در صرافی‌های غیرمتمرکز این امکان وجود ندارد، چرا که هیچ مرجع مرکزی بر آن‌ها کنترل ندارد.
حتی در صورت مداخله DAOها (سازمان‌های خودگردان غیرمتمرکز)، معمولاً زمان تصمیم‌گیری طولانی است و در کوتاه‌مدت، این نهادها قادر به جلوگیری از فلاش کرش‌ها نیستند، چرا که این حوادث در زمان کوتاهی رخ می‌دهند و روند تصمیم‌گیری در آن‌ها کند است.
علت‌های سقوط بازار رمزارزها
تعیین عامل اصلی بروز فلش‌کراش‌ها در بازار رمزارزها همواره دشوار است، اما اغلب این سقوط‌های ناگهانی ناشی از ترکیبی از فعالیت‌های انسانی و خطاهای سیستم‌های کامپیوتری است. این وقایع معمولاً در نتیجه همزمانی عوامل مختلف رخ می‌دهند و نمی‌توان تنها یک عامل خاص را مقصر اصلی دانست.
حضور انسان‌ها در محیط‌های مختلف
در برخی موارد، نهنگ‌ها با هدف تسهیل در ایجاد Flash Crash، اقدام به انجام معاملات تصادفی یا اشتباه می‌کنند. این نوع خطاها، مانند «فَت-فینگر» (fat-finger)، شامل وارد کردن اشتباه سفارش در قیمت نادرست یا افزودن صفرهای اضافی به رقم سفارش است که منجر به نوسان‌های ناگهانی و شدید در بازار می‌شود.
علاوه بر این، برخی معامله‌گران با بهره‌گیری از روش‌های غیرقانونی مانند spoofing یا لایه‌بندی دینامیک، تلاش می‌کنند با قرار دادن سفارش‌های فروش بزرگ، توهمی از فروش گسترده و قریب‌الوقوع ایجاد کرده و سایر سرمایه‌گذاران را ترغیب به فروش سریع کنند. هدف این است که در حین Flash Crash، دارایی موردنظر را با قیمت بسیار پایین‌تر خریداری و پس از اصلاح قیمت، آن را با سود قابل توجهی بفروشند.
رایانه‌ها
معاملات الگوریتمی در بازار رمزارزها در گذشته منجر به ایجاد شوک‌های ناگهانی و سقوط‌های سریع (فلاش کرش) شده است. این نوع معاملات اغلب باعث شروع زنجیره‌ای از لیکوئیدهای گسترده می‌شود، زیرا برخی ربات‌ها به گونه‌ای برنامه‌ریزی شده‌اند که با شناسایی ناهنجاری‌های قیمتی، به صورت خودکار سفارش‌های فروش را اجرا کنند تا از ضررهای بزرگ جلوگیری کنند.
به عنوان نمونه، فرض کنید یک دارایی رمزارزی در قیمت ۰.۵ اتریوم (ETH) معامله می‌شود و سیستم‌های معاملاتی با فرکانس بالا (فورکسی) الگوریتمی دارند که در صورت کاهش قیمت بین ۰.۴۵ و ۰.۵۵ اتریوم، سفارش فروش خودکار صادر می‌کنند. در این حالت، اگر قیمت به ۰.۴۵ اتریوم برسد، سفارش فروش خودکار فعال می‌شود، که ممکن است فشار فروش بیشتری وارد کرده و قیمت را بیشتر پایین بیاورد. این روند باعث می‌شود که سفارش‌های الگوریتمی بیشتری در واکنش به کاهش قیمت فعال شوند و زنجیره‌ای از سقوط سریع قیمت شکل گیرد.
نمونه‌هایی از سقوط ناگهانی قیمت بیت‌کوین
در تاریخ بازارهای مالی، یکی از شاخص‌ترین شوک‌های ناگهانی، افت شدید شاخص‌های سهام در روز ۶ مه ۲۰۱۰ در بازار بورس آمریکا بود که در مدت کوتاهی تا ۱۰ درصد کاهش یافت. این رخداد به عنوان یکی از بزرگ‌ترین flash crashهای تاریخ شناخته می‌شود و تأثیرات قابل‌توجهی بر اعتماد سرمایه‌گذاران داشت.
در بازار رمزارزها، نمونه‌ای قابل توجه از flash crash در ژوئن ۲۰۱۱ رخ داد، زمانی که بیت‌کوین (Bitcoin) در عرض چند روز از ۳۲ دلار به کمتر از یک سنت، یعنی ۰.۰۱ دلار، سقوط کرد. این کاهش شدید به دلیل نفوذ امنیتی در صرافی ژاپنی Mt. Gox بود، که در نتیجه آن ۸۵۰ هزار بیت‌کوین (BTC) سرقت شد.
جدیدترین نمونه این نوع نوسانات در مارس ۲۰۲۴ اتفاق افتاد، زمانی که بیت‌کوین در صرافی بیت‌مکس (BitMEX) در عرض دو دقیقه از بیش از ۶۰ هزار دلار به ۸۹۰۰ دلار کاهش یافت و پس از آن در کمتر از ۱۰ دقیقه به قیمت اولیه بازگشت. شرکت بیت‌مکس در شبکه X (که قبلاً توییتر نام داشت) اعلام کرد در حال بررسی احتمال تخلف سرمایه‌گذاران در این حادثه است.
تأثیر سقوط ناگهانی قیمت بیت‌کوین
اثر ناگهانی و شدید در قیمت بیت‌کوین، که به آن فلش کراش (flash crash) گفته می‌شود، می‌تواند پیامدهای گسترده و قابل توجهی در بازار داشته باشد. در این وضعیت، سرمایه‌گذاران ممکن است با ضررهای قابل توجهی مواجه شوند، به‌ویژه آن‌هایی که در لحظه کاهش قیمت نتوانسته‌اند موقعیت‌های خود را خارج کنند. این رویدادها می‌تواند اعتماد به بیت‌کوین را تضعیف کرده و احساسات بازار را منفی کند، که در نتیجه منجر به کاهش اعتماد عمومی به ثبات و قابلیت اطمینان رمزارزها می‌شود، چرا که بیت‌کوین به‌عنوان رهبر بازار شناخته می‌شود.
علاوه بر این، فلش کراش‌ها ممکن است حجم معاملات و نقدینگی بازار را کاهش دهند و تأثیرات بلندمدتی بر دیدگاه سرمایه‌گذاران نسبت به بیت‌کوین به‌عنوان یک دارایی سرمایه‌گذاری قابل‌اعتماد داشته باشند. شدت این اثرات بستگی به عوامل محرک و میزان وخامت این نوع حوادث دارد و می‌تواند در درازمدت بر روند بازار رمزارزها تأثیرگذار باشد.
نتیجه‌گیری
کاهش‌های ناگهانی و سریع در قیمت بیت‌کوین و بازار رمزارزها که به عنوان Flash crash شناخته می‌شود، همواره یکی از رخدادهای تکراری در فضای پرنوسان ارزهای دیجیتال است. این افت‌های ناگهانی و کوتاه‌مدت در قیمت‌ها می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، از جمله دستکاری‌های بازار، اعلامیه‌های نظارتی یا نقص‌های فنی، و نشان‌دهنده ریسک‌های ذاتی سرمایه‌گذاری در حوزه رمزارزها است.
در حالی که این نوع سقوط‌های سریع ممکن است فرصت‌هایی را برای معامله‌گران باتجربه فراهم آورد تا سود ببرند، اما در عین حال اهمیت مدیریت ریسک و انجام تحلیل‌های دقیق را بیش از پیش نمایان می‌کند. در فضای پرنوسان رمزارزها، آگاهی از این پدیده‌ها و رعایت نکات امنیتی و استراتژیک، کلید موفقیت در سرمایه‌گذاری است.
منبع: کریپتو.نیوز
