راهنمای کامل لایه-۱ بلاکچین، ستون فقرات رمزارزها
راهنمای جامع لایه-۱ بلاکچین: ستون فقرات رمزارزها، امنیت، مقیاس‌پذیری و آینده فناوری غیرمتمرکز
راهنمای جامع لایه-۱ بلاکچین، ستون فقرات رمزارزها، امنیت، مقیاس‌پذیری و آینده فناوری غیرمتمرکز در کریپتو نیوز
ارزهای دیجیتال بر بستر شبکه‌های بلاکچین ساخته شده‌اند. همان‌طور که ساختمان از پی‌ریزی محکم آغاز می‌شود، شبکه‌های کریپتو نیز با لایه اول یا همان لایه-۱ بلاکچین شکل می‌گیرند. این لایه، اساس و بنیان اصلی سیستم است که وظایفی چون تامین امنیت، پردازش تراکنش‌ها و سایر عملیات مهم را بر عهده دارد.
در این گزارش، به بررسی مفهوم لایه-۱ در حوزه رمزارز و فناوری بلاکچین خواهیم پرداخت. از تعریف لایه-۱ گرفته تا نمونه‌های کاربردی در دنیای واقعی و مثال‌های عملی، تمامی جنبه‌های مرتبط با این مفهوم مورد تحلیل قرار می‌گیرد.
بلاکچین چیست؟
شبکه‌های بلاکچین مجموعه‌ای از کامپیوترها به نام نود (nodes) هستند که با همکاری یکدیگر وظیفه پردازش اطلاعات را بر عهده دارند. این اطلاعات در قالب بلوک‌هایی جداگانه ثبت می‌شوند و هر بلوک پس از تایید، در دفتر کل دائمی و غیرقابل تغییر قرار می‌گیرد. تغییر این داده‌ها تنها در صورت موافقت اکثریت نودها امکان‌پذیر است.
به دلیل تعداد بالای نود در این شبکه‌ها، سطح امنیت آن‌ها به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد و مقاومت قابل توجهی در برابر سانسور یا حملات سایبری پیدا می‌کنند. ماهیت غیرقابل تغییر و ایمن این شبکه‌ها، پایه و اساس شبکه‌های رمزارزی مانند بیت‌کوین (Bitcoin) را تشکیل می‌دهد.
بلاکچین لایه یک چیست؟
بلاکچین لایه-1 در دنیای رمزارزها به شبکه‌ای اطلاق می‌شود که تراکنش‌ها به صورت مستقیم روی آن اجرا و تایید می‌شوند. این نوع شبکه، هسته اصلی و پایه‌ای است که عملکرد ارزهای دیجیتال را تضمین می‌کند.
در حالی که بلاک‌چین‌های لایه-2 برای افزایش مقیاس‌پذیری و کاهش فشار روی بلاک‌چین‌های لایه-1 طراحی شده‌اند، شبکه‌های لایه-1 نقش اصلی را در عملیات پایه‌ای ارزهای دیجیتال ایفا می‌کنند. این شبکه‌ها بدون نیاز به زیرساخت‌های دیگر، وظایف اصلی مانند تایید تراکنش‌ها و تولید واحدهای جدید رمزارز را بر عهده دارند.
به عنوان نمونه، بیت‌کوین (Bitcoin) و اتریوم (Ethereum) از بلاک‌چین‌های لایه-1 هستند و برای انجام فعالیت‌هایی مانند تایید تراکنش‌ها و ایجاد توکن‌های جدید، نیازی به شبکه‌های دیگر ندارند. این شبکه‌ها، زیرساخت‌های اصلی فعالیت در بازار رمزارزها را فراهم می‌کنند و به عنوان ستون فقرات سیستم عمل می‌کنند.
تمرکززدایی در زنجیره‌های بلوکی لایه اول
در بازار رمزارزها، زنجیره‌های بلوکی لایه اول (لِیِر-وان) به‌طور معمول بر پایه اصل تمرکززدایی طراحی شده‌اند؛ به این معنا که هیچ نهاد مرکزی کنترل نودهای پردازش تراکنش‌ها و اجرای شبکه را بر عهده ندارد. در این ساختار، ماینرها (استخراج‌کنندگان) تراکنش‌ها را پردازش می‌کنند و در مقابل، پاداش‌هایی از نوع رمزارز دریافت می‌کنند.
در حالی که زنجیره‌های لایه اول کوچک‌تر ممکن است در بعضی موارد متمرکز باشند، شبکه‌هایی مانند بیت‌کوین و اتریوم توسط استخرهای ماینینگ رقابتی کنترل می‌شوند که مانع از تمرکز قدرت در دست یک نهاد خاص می‌شود. این نوع تمرکززدایی نسبی، یکی از عوامل مهم در محبوبیت زنجیره‌های لایه اول و در کل رمزارزها است.
این استقلال به شبکه‌ها امکان می‌دهد تا پروتکل‌های امنیتی بومی و ساختارهای حاکمیتی خود را توسعه دهند و بهبود بخشند، که این موضوع باعث می‌شود در مقایسه با لایه‌های دیگر مانند لایه ۲ و لایه ۳، از قابلیت اطمینان و پایداری بیشتری برخوردار باشند.
در ادامه، به بررسی ویژگی‌های کلیدی که زنجیره‌های لایه اول را تا این حد مطمئن و مقاوم می‌سازند، خواهیم پرداخت.
ویژگی‌های کلیدی بلاکچین لایه اول
شبکه‌های لایه‌یک (Layer-1 blockchains) با هدف بهبود کارایی و استقلال کل اکوسیستم بلاکچین طراحی شده‌اند. این شبکه‌ها امکانات متعددی را فراهم می‌کنند که در نهایت به ارتقاء قابلیت‌ها و انعطاف‌پذیری پلتفرم‌های مبتنی بر بلاکچین کمک می‌کند. از جمله مهم‌ترین ویژگی‌های این شبکه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
آزادی
استقلال‌پذیری، یکی از ویژگی‌های کلیدی لایه-۱ است که آن را به گزینه‌ای جذاب برای پروژه‌های نوظهور رمزارز تبدیل کرده است. با طراحی و اجرای پروتکل‌های حاکمیتی و امنیتی مستقل، بلاک‌چین‌های لایه-۱ تضمین می‌کنند که عملکردهای اصلی آن‌ها وابسته به لایه‌های دیگر نباشد. این رویکرد، به‌طور مستقیم سطح امنیت و تمرکززدایی شبکه را افزایش می‌دهد و آن را به گزینه‌ای مطمئن برای توسعه‌دهندگان و سرمایه‌گذاران تبدیل می‌کند.
ارز دیجیتال بومی
در پروتکل‌های لایه اول (Layer-1)، کاربران برای انجام فعالیت‌هایی مانند استیکینگ، حکمرانی و پرداخت کارمزد تراکنش‌ها نیاز به خرید توکن‌های دیگری ندارند. در عوض، تنها ارز دیجیتال بومی شبکه برای این امور مورد استفاده قرار می‌گیرد. این رویکرد، شفافیت و اعتماد را در فرآیندهای شبکه تضمین می‌کند و در نتیجه، توسعه و رشد زنجیره‌های بلاکچین لایه اول را تقویت می‌نماید.
مکانیسم‌های اجماع
در سیستم‌های بلاکچین لایه اول، الگوریتم‌های اجماع اختصاصی نقش کلیدی در تضمین صحت و امنیت شبکه ایفا می‌کنند. نمونه‌های برجسته این مکانیزم‌ها شامل بیت‌کوین (Bitcoin) است که از پروتکل اثبات کار (PoW) بهره می‌برد و اتریوم (Ethereum) که از اثبات سهام (PoS) استفاده می‌کند. با حضور گره‌های متعدد که مطابق این الگوریتم‌ها عمل می‌کنند، فرآیند تایید تراکنش‌ها شفاف و مقاوم در برابر تقلب می‌شود و امنیت شبکه در بالاترین سطح حفظ می‌گردد.
حکمرانی مبتنی بر مشارکت جامعه
ذینفعان در اکوسیستم بلاک‌چین‌های لایه-۱ نقش حیاتی در رشد و توسعه این فناوری دارند. مشارکت در فرآیندهای رأی‌گیری، که تصمیمات کلان و راهبردی پروژه‌ها را مشخص می‌کند، از اهمیت بالایی برخوردار است. این فرآیند نه تنها حس مالکیت را در اعضا تقویت می‌کند، بلکه به ترویج تمرکززدایی و دموکراسی در مدیریت پروژه‌ها کمک می‌نماید. در نتیجه، این رویکرد انگیزه‌ای مؤثر برای جلب پروژه‌های جدید رمزارزی است که در این حوزه فعالیت می‌کنند.
علاوه بر آن، ویژگی‌هایی مانند قابلیت مقیاس‌پذیری، امکانات قراردادهای هوشمند و پتانسیل برای توسعه مداوم، از جمله مزایای مهم این بلاک‌چین‌ها محسوب می‌شوند.
لیست بلاک‌چین‌های لایه اول
در حال حاضر، بیش از ۱۳۰ بلاکچین لایه۱ وجود دارد که امنیت و استقلال قابل‌توجهی را فراهم می‌کنند و از ویژگی‌های کلیدی دیگری نیز بهره‌مند هستند. در این گزارش، به بررسی سه بلاکچین لایه۱ برتر در بازار می‌پردازیم.
بیت‌کوین (BTC)
در سال ۲۰۰۹، فرد ناشناسی با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو، بیت‌کوین (Bitcoin) را راه‌اندازی کرد. این رمزارز به عنوان پدر تمامی ارزهای دیجیتال شناخته می‌شود و بر پایه مکانیزم اثبات کار (PoW) فعالیت می‌کند. بیت‌کوین به عنوان یک پروتکل لایه اول، با فراهم کردن امنیت قوی و قابلیت انجام تراکنش‌های هم‌پایانه بدون نیاز به واسطه، استقلال و اعتمادپذیری بالایی را در شبکه‌های وب۳ به ارمغان آورده است. این ویژگی‌ها، بیت‌کوین را به مطمئن‌ترین شبکه بلاکچین و ارز دیجیتال در فضای جهانی تبدیل کرده است.
اتریوم (ETH)
اتریوم (Ethereum) به عنوان اولین بلاکچین، مفهوم قراردادهای هوشمند را وارد دنیای رمزارزها کرد و مسیر توسعه در این حوزه را هموار ساخت. این پلتفرم، با فراهم آوردن بستر مناسب برای توسعه‌دهندگان وب۳، امکان ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) بر روی بلاکچین اتریوم را تسهیل کرد. همچنین، اتریوم با راه‌اندازی مدل اثبات سهام (PoS)، نه تنها مقیاس‌پذیری شبکه را افزایش داد بلکه میزان مصرف انرژی را به طور قابل توجهی کاهش داد.
بایننس اسمارت چین (BSC)
بایننس اسمارت چین (Binance Smart Chain) دو ویژگی کلیدی دارد: کاهش هزینه‌های تراکنش و ارائه عملکرد بالا در تمامی زمان‌ها. این بلاکچین لایه اول به دلیل سیستم‌عامل کاربرپسند و سرعت بالای تراکنش‌ها، جایگاه ویژه‌ای در دنیای دیفای (DeFi) یافته است. این ویژگی‌ها آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای کاربران عادی و پروژه‌های نوپا که قصد توسعه بر بستر این بلاکچین را دارند، تبدیل کرده است.
آینده بلاک‌چین‌های لایه‌اول
در دنیای فناوری‌های غیرمتمرکز، بلاک‌چین‌های لایه‌اول (Layer-1) نقش حیاتی و اساسی ایفا می‌کنند. این شبکه‌ها زیرساخت اصلی برای اجرای برنامه‌های غیرمتمرکز، تراکنش‌های مستقل، و قراردادهای هوشمند هستند و به عنوان پایه‌ای برای توسعه اکوسیستم‌های بلاکچین عمل می‌کنند. با این حال، با افزایش حجم تراکنش‌ها و میزان پذیرش کاربران، این شبکه‌ها با چالش‌هایی مواجه می‌شوند که نیازمند بهبود و توسعه مداوم است.
در پاسخ به این مشکلات، بسیاری از بلاک‌چین‌های لایه‌اول در حال آزمایش و تحقیق بر روی بهبود طراحی معماری و الگوریتم‌های اجماع خود هستند. برای نمونه، افزودن مکانیزم‌های اثبات سهام (POS) و sharding، از جمله راهکارهایی است که هدف آن‌ها کاهش کارمزد تراکنش و کاهش تأخیر است. با وجود این نوآوری‌ها، همچنان بیت‌کوین (Bitcoin) و اتریوم (Ethereum) در مسیر حرکت به سمت بلاک‌چین‌های لایه‌دو (Layer-2) قرار دارند، که راهکارهای گسترده‌تری برای مقابله با چالش‌های پیش‌رو ارائه می‌دهند.
در آینده، انتظار می‌رود پروتکل‌های لایه‌اول با توسعه و سازگاری بیشتر در اکوسیستم‌های نوظهور، بهبودهای درونی و همکاری با فناوری‌های لایه‌دو و لایه‌سه (Layer-3) را تجربه کنند. این روند، مسیر را برای ایجاد شبکه‌های بلاکچین مقاوم‌تر، سریع‌تر و قابل‌یکپارچه‌تر هموار خواهد ساخت.
منبع: کریپتو.نیوز
