همه چیز درباره فرآیند KYC در رمزارزها؛ اهمیت، قوانین و چالش‌های شناخت مشتری در بازار دیجیتال

در حوزه رمزارز، KYC (احراز هویت) به فرآیندی اطلاق می‌شود که شرکت‌های خدمات مالی تحت نظارت ملزم به اجرای آن هستند تا هویت کاربران خود را شناسایی و تایید کنند. این اقدام با هدف کاهش ریسک فعالیت‌های غیرقانونی و تقلبی صورت می‌گیرد.

در این مقاله، به بررسی معنای KYC در دنیای رمزارز، اهمیت آن، قوانین مربوطه، مزایا و چالش‌هایی که این فرآیند با آن مواجه است، خواهیم پرداخت. همچنین، نقدهایی که نسبت به اجرای KYC در فضای رمزارز مطرح می‌شود، مورد تحلیل قرار می‌گیرد.

آشنایی با فرآیند شناخت مشتری در حوزه رمزارزها

فرایند احراز هویت مشتری (KYC) به منظور تایید صحت اطلاعات ارائه شده توسط کاربران به مؤسسات مالی انجام می‌شود. این فرآیند می‌تواند از طریق تجهیزات فیزیکی مانند ابزارهای بیومتریک برای ضبط اثر انگشت یا تشخیص چهره صورت گیرد. همچنین، ابزارهای مبتنی بر وب و موبایل با قابلیت‌های یادگیری ماشین برای تایید هویت کاربران یا شناسایی تراکنش‌های غیرعادی در سامانه‌های مالی به کار می‌روند.

در حوزه KYC، سطوح مختلفی از تایید هویت وجود دارد که به آن‌ها «دقت لازم» یا «دو دلیجنس» (due diligence) گفته می‌شود. سطح ساده‌ترین این فرآیندها، شامل جمع‌آوری اطلاعات پایه مانند نام و آدرس است و معمولاً در موارد حساب‌های کم‌ارزش یا در فرآیندهای اولیه ثبت‌نام در پلتفرم‌های رمزارزی کاربرد دارد. این نوع تایید می‌تواند از طریق پیامک یا ایمیل انجام شده و بیشتر برای حساب‌های با ارزش پایین مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سطح دوم، «دون دلیجنس پایه‌ای مشتری» است که در آن ارزیابی ریسک نسبت به پروفایل مشتری صورت می‌گیرد. در این حالت، ممکن است نیاز به بررسی و تطابق مدارک هویتی مشتری با اطلاعات ارائه شده باشد.

سطح سوم، «دون‌دلیجنس تقویت‌شده» (enhanced due diligence)، زمانی مورد نیاز است که مؤسسه مالی نیاز به جمع‌آوری اطلاعات بیشتر در مورد مشتری، به‌ویژه در مواردی مانند قرارگیری در معرض خطر سیاسی یا روابط با نهادهای تحقیق‌پژوهشی و پلیس، داشته باشد. برای نمونه، فردی که به عنوان «شخص تحت قرارگیری در معرض خطر سیاسی» (PEP) شناخته می‌شود، تحت نظارت و بررسی‌های مالی سخت‌تری قرار می‌گیرد، در حالی که یک دانش‌آموز دانشگاه در مقایسه با چنین فردی، نیاز به بررسی‌های دقیق‌تری ندارد.

با شناخت مفاهیم پایه‌ای KYC در حوزه رمزارز، اکنون می‌توان به نحوه اجرای این فرآیند در بازار رمزارزها و استراتژی‌های مربوطه پرداخت.

نحوه عملکرد فرآیند احراز هویت در صنعت رمزارز

احراز هویت (KYC) یکی از الزامات قانونی است که هدف از اجرای آن جلوگیری از پولشویی و فعالیت‌های غیرقانونی عنوان می‌شود. در حوزه رمزارز، طرفداران KYC معتقدند این فرآیند می‌تواند به نفع سرمایه‌گذاران و ارائه‌دهندگان خدمات باشد، چراکه شفافیت و امنیت در تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد.

به عنوان نمونه، زمانی که مشتریان ریسک‌پذیری پایین‌تری نشان می‌دهند، مشاوران مالی می‌توانند آن‌ها را راهنمایی کنند تا در مسیرهای مناسب‌تری سرمایه‌گذاری کنند. در مقابل، نهادهای مالی باید ریسک‌های مرتبط با کلاهبرداری، جرایم مالی و تراکنش‌های پرریسک را مدیریت کنند و از مرتبط بودن این تراکنش‌ها با فعالیت‌های مجرمانه به صورت مستقیم یا غیرمستقیم اطمینان حاصل کنند. اجرای اجباری KYC در دنیای رمزارز این امکان را فراهم می‌آورد تا این اهداف محقق شود و نظارت‌های لازم بر تراکنش‌ها صورت گیرد.

اهمیت احراز هویت مشتری در پلتفرم‌های رمزارزی

صنعت رمزارزها همواره به عنوان نماد حریم خصوصی و تمرکززدایی شناخته می‌شود، هرچند میزان سطح ناشناسی در ارزهای دیجیتال متفاوت است. در مقابل، فرآیند KYC (شناخت مشتری) تحت نظارت نهادهای متمرکز با الزامات سخت‌گیرانه‌ای همراه است و هزینه‌های زیادی برای تطابق با این مقررات به همراه دارد.

اغلب کیف‌پول‌های رمزارز، نوعی شبه‌ناشناسی را فراهم می‌کنند؛ به این صورت که کاربران تنها با ارائه اطلاعات محدود مانند ایمیل و رمز عبور، می‌توانند شروع به فعالیت کنند و آزادانه در حجم و تعداد تراکنش‌های خود آزاد باشند.

ناشناسی در رمزارزها یکی از ویژگی‌های مثبت است که امنیت کاربران را در مقابل ریسک‌های سرقت هویت و کلاهبرداری‌های مالی افزایش می‌دهد. اما همین ویژگی، فرصت‌طلبان را ترغیب می‌کند تا از آن برای ارسال و دریافت وجوه به صورت ناشناس و تسهیل فعالیت‌های غیرقانونی بهره ببرند. سؤال این است که چگونه می‌توان از مزایای ناشناسی بهره‌مند شد و در عین حال، اثرات منفی آن را کاهش داد.

در مقابل، قربانیان جرایم سایبری مرتبط با رمزارزها در حین انجام تراکنش‌ها در پلتفرم‌های مختلف، حمایت و پشتوانه‌ای ندارند. از دست رفتن سرمایه، مانند فریب در کلاهبرداری‌ها، ممکن است سرمایه‌گذاران را در وضعیت بحرانی قرار دهد، چرا که راهی برای بازیابی دارایی‌های از دست رفته ندارند.

حملات هکری علیه صرافی‌های رمزارزی و سایر ارائه‌دهندگان خدمات، بر نیاز به تنظیم مقررات این بازار تأکید می‌کند؛ هرچند با توسعه خدمات و تلاش‌های قاچاق‌سازان برای دور زدن قوانین، تنظیم‌گری این حوزه روزبه‌روز پیچیده‌تر می‌شود.

برای توسعه پایدار اکوسیستم رمزارز، ضروری است که فرآیند KYC به گونه‌ای طراحی شود که شفافیت لازم برای نظارت بر تراکنش‌های مشکوک فراهم آید، بدون اینکه دسترسی بدون مجوز به رمزارزها محدود شود. این موضوع، محور مناقشه‌های مربوط به KYC در حوزه رمزارز است؛ چرا که تصور می‌شود هر کاربر رمزارز باید از ریسک‌ها و مسئولیت‌های مربوط به حفاظت از داده‌های شخصی خود آگاه باشد. اما در عمل، اغلب کاربران تازه‌کار این آگاهی را ندارند.

در سوی مقابل، شرکت‌های فعال در حوزه رمزارز که به دنبال پذیرش عمومی هستند، باید تعادل میان ارائه خدمات بی‌درنگ و ایجاد اعتماد با نهادهای نظارتی را برقرار کنند، تا از یک سو، دسترسی آزاد و بدون مجوز را حفظ کنند و از سوی دیگر، در مقابل جرایم مالی، پولشویی و تأمین مالی تروریسم ایمن بمانند.

در نهایت، جامعه رمزارزها همچنان در حال بحث و بررسی است که چه میزان KYC باید اعمال شود تا ویژگی‌های اصلی آن مانند عدم نیاز به اعتماد، تمرکززدایی و حریم خصوصی، حفظ شود و بازار بتواند به مسیر رشد خود ادامه دهد.

مقررات و الزامات تطابق با قوانین شناخت و احراز هویت مشتری

با گسترش روزافزون صنعت رمزارز و تبدیل آن به بخشی رسمی از نظام مالی جهانی، الزام‌های مربوط به شناخت مشتری (KYC) در این حوزه بیش‌تر می‌شود، هرچند این موضوع ممکن است برای برخی جامعه‌ رمزارزها خوشایند نباشد. در عین حال، کارآفرینان فعال در حوزه رمزارز خواستار وضع قوانینی روشن و شفاف هستند که در صورت نیاز، شامل الزامات KYC باشد، تا بتوانند در چارچوب‌های قانونی مشخص فعالیت کنند.

سازمان‌های دولتی به طور مکرر قوانین KYC را اجرا می‌کنند و پلتفرم‌هایی که از این مقررات تبعیت نکنند، ممکن است با جریمه‌های مالی یا ممنوعیت فعالیت در مناطق خاص مواجه شوند. هدف از اعمال چنین محدودیت‌هایی، افزایش اعتبار صنعت رمزارز و تسهیل ارتباط آن با نظام‌های مالی سنتی است.

مزایای احراز هویت در حوزه رمزارزها

افزایش اعتماد کاربران و پلتفرم‌های رمزارزی عمدتاً وابسته به فرآیند تأیید و احراز هویت (KYC) است. این روند نقش مهمی در پیشگیری از فعالیت‌های غیرقانونی مانند پولشویی، کلاهبرداری و تأمین مالی تروریسم ایفا می‌کند.

صرافی‌ها و پلتفرم‌های رمزارزی با اجرای فرآیند KYC می‌توانند اطمینان حاصل کنند که تنها کاربران واقعی و معتبر از خدمات آن‌ها بهره‌مند می‌شوند. رعایت مقررات KYC نه تنها امنیت کلی بازار رمزارز را تقویت می‌کند، بلکه ثبات بیشتری برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌آورد.

علاوه بر این، فرآیند KYC تسهیل‌گر ارتباط میان نهادهای مالی سنتی و پلتفرم‌های رمزارزی است. با توجه به نگرانی‌های مربوط به پولشویی و جرایم مالی، بسیاری از مؤسسات تمایلی به همکاری با پلتفرم‌های رمزارزی ندارند. اما شرکت‌هایی که از فرآیند KYC بهره می‌برند، نشان می‌دهند که متعهد به رعایت مقررات هستند، و این موضوع همکاری و ادغام آن‌ها با بانک‌ها و نهادهای مالی سنتی را تسهیل می‌کند.

یکی دیگر از مزایای مهم KYC، حفاظت از کاربران است. با پیاده‌سازی این فرآیند، صرافی‌ها قادر خواهند بود تراکنش‌های مشکوک را بهتر شناسایی و نظارت کنند، که این امر ریسک کلاهبرداری و اسکم را کاهش می‌دهد.

در نتیجه، کاربران می‌توانند با اعتماد بیشتری از این پلتفرم‌ها بهره‌مند شوند و در عین حال، از آن‌ها در مقابل فعالیت‌های غیرقانونی محافظت می‌شوند.

چالش‌ها و انتقادات

در حالی که فرآیند احراز هویت (KYC) در حوزه رمزارزها مزایای قابل توجهی دارد، اما همواره مورد انتقاد قرار می‌گیرد چرا که ممکن است به نقض حریم خصوصی و اصول تمرکززدایی که بنیان ارزهای دیجیتال بر آن استوار است، منجر شود.

علاوه بر این، تایید هویت کاربران معمولاً زمان‌بر و فرآیندی دشوار است که ممکن است منجر به جمع‌آوری اطلاعات حساس و شخصی شود. برخی معتقدند که این اطلاعات می‌تواند در معرض خطر سوءاستفاده یا افشا قرار گیرد.

همچنین، پلتفرم‌ها و صرافی‌های کوچک‌تر در حوزه رمزارزها با چالش‌هایی در نگهداری و اجرای فرآیندهای KYC روبه‌رو هستند، زیرا هزینه و تلاش زیادی را می‌طلبد. در برخی مناطق، قوانین سختگیرانه KYC ممکن است مانع از دسترسی کاربران به خدمات رمزارزها شود و استفاده از آن‌ها را محدود کند.

راهنمای تکمیل فرآیند احراز هویت در صرافی‌های رمزارز

برای تکمیل فرآیند احراز هویت (KYC) در صرافی‌های رمزارز، کاربران معمولاً باید مدارک شخصی خود را ارائه دهند که شامل نام، آدرس و در برخی موارد کارت شناسایی صادر شده توسط دولت می‌شود. در برخی پلتفرم‌ها، ممکن است نیاز به ثبت سلفی یا انجام تایید چهره باشد تا هویت فرد به صورت تصویری تایید شود.

علاوه بر این، بسته به قوانین و مقررات هر کشور و پلتفرم، مدارک اضافی مانند اثبات آدرس نیز ممکن است لازم باشد. پس از ارسال مدارک، تیم پشتیبانی صرافی بررسی‌های لازم را انجام داده و تایید نهایی را صادر می‌کند.

برای تسریع روند تایید هویت، برخی صرافی‌ها از خدمات شرکت‌های ثالث در حوزه KYC بهره می‌برند که فرآیند بررسی را سریع‌تر و کارآمدتر می‌سازد. مدت زمان لازم برای تایید هویت در این پلتفرم‌ها متفاوت است و ممکن است از چند دقیقه تا چند روز طول بکشد.

شایان ذکر است که به دلیل تحریم‌های یک طرفه، غیرقانونی و ظالمانه ایالات متحده امریکا، ایرانیان امکان احراز هویت در بسیاری از صرافی‌های رمزارزی خارجی را ندارند و ممکن است با شناسایی ملیت ایرانی اموال هم‌وطنان در این صرافی‌ها بلوکه شده و دارایی خود را از دست بدهند که از این نظر می‌باید مورد توجه ویژه کاربران قرار گیرد.

منبع: کریپتو.نیوز