ریشه‌های جنجالی لقب‌های لنگی و کیسه‌کش در دربی تهران
ریشه‌های تاریخی لقب‌های لنگی و کیسه‌کش در دربی تهران؛ داستانی پرشور و جنجالی رقابت پرسپولیس و استقلال
ریشه‌های تاریخی لقب‌های لنگی و کیسه‌کش در دربی تهران، داستان رقابت پرشور و جنجالی پرسپولیس و استقلال را بررسی می‌کند.
در آستانه برگزاری دربی مهم پایتخت، که مجدداً قلب هواداران را به تپش وا می‌دارد، اصطلاحات جنجالی «لنگی» و «کیسه‌کش» دوباره در فضای رسانه‌ای و محافل ورزشی مطرح می‌شوند. این القاب، که نشأت گرفته از رقابت‌های پرشور هواداران است، بخشی از فرهنگ فوتبال در ایران شده‌اند. اما منشاء و تاریخچه این اصطلاحات چیست؟ در این مقاله، به بررسی ریشه‌های تاریخی این عبارات می‌پردازیم و نگاهی به گذشته‌ای می‌اندازیم که آن‌ها را به فرهنگ دربی تهران پیوند زده است.
عنوان «لنگی»؛ از قهوه‌خانه تا ورزشگاه
داستان لقب «لنگی» به اوایل دهه ۵۰ خورشیدی بازمی‌گردد، زمانی که تحولات و تغییرات در باشگاه‌های فوتبال ایران در حال وقوع بود. در آن زمان، تیم شاهین منحل شد و بازیکنانش یا به پرسپولیس پیوستند یا راهی تیم پیکان شدند، پیش از آنکه دوباره به پرسپولیس بازگردند. این جابه‌جایی‌ها که به نوعی بی‌ثباتی در هویت تیمی محسوب می‌شد، زمینه‌ساز انتقادات و شوخی‌های هواداران رقیب شد.
بر اساس روایت‌های موجود، «یدالله آماده»، معروف به «یدا بوقی»، یکی از لیدرهای سرشناس استقلال در آن دوران، در قهوه‌خانه‌ای به نام «قاسم قهوه‌چی»، عبارتی طعنه‌آمیز به زبان آورد: «این پرسپولیسی‌ها مثل لنگ حمام می‌مونن که هر روز دور کمر یکی بسته می‌شن.» این کنایه، که به جابه‌جایی‌های مکرر بازیکنان اشاره داشت، به سرعت در میان هواداران استقلال محبوب شد و به شعار «لنگی» در ورزشگاه‌ها تبدیل گردید. برخی منابع معتقدند این لقب همچنین به کلاه‌مخملی‌های هوادار پرسپولیس در آن دوره اشاره دارد که از «لنگ» به عنوان پرچم استفاده می‌کردند.
در مقابل، هواداران پرسپولیس نیز واکنش نشان دادند و با اشاره به عباس کارگر، بازیکن استقلال، لقب «دلاک» را برای هواداران رقیب برگزیدند که بعدها تغییر یافت و به «کیسه‌کش» مشهور شد.
عنوان «کیسه‌کش»؛ از شکست بزرگ تا حمام عمومی
لقب «کیسه‌کش» ریشه در یکی از تاریخی‌ترین مسابقات دربی تهران دارد. در 16 شهریور 1352، پرسپولیس در ورزشگاه آزادی، که برای اولین بار میزبان این دیدار بود، استقلال (تاج سابق) را با نتیجه تحسین‌برانگیز 6-0 شکست داد. این پیروزی بی‌نظیر، که هنوز در خاطر هواداران پرسپولیس باقی مانده است، باعث شد هواداران تیم سرخ‌پوش، استقلالی‌ها را به عنوان «کیسه بوکس» توصیف کنند؛ کیسه‌ای که تنها ضربه می‌خورد و هیچ واکنشی نشان نمی‌دهد.
اما داستان به همین‌جا ختم نمی‌شود. روایت می‌شود پس از این شکست سنگین، تیمسار خسروانی، رئیس وقت باشگاه تاج، برای تنبیه بازیکنان، آن‌ها را مجبور به انجام کار اجباری در حمام عمومی کرد. این واقعه، که در فضای هواداری به سرعت پخش شد، معنای جدیدی به لقب «کیسه‌کش» بخشید، چرا که «کیسه‌کشی» به معنای شست‌وشوی بدن با کیسه در حمام‌های سنتی بود. هرچند برخی منابع این روایت را تأیید نکرده‌اند، اما این داستان در بین هواداران به عنوان بخشی از تاریخچه این لقب جا افتاده است.
کری‌خوانی؛ جزئی از هویت و فرهنگ دربی
اگرچه این القاب غالباً با طعنه و کنایه همراه هستند و گاه به عنوان توهین تفسیر می‌شوند، اما نمی‌توان نقش آن‌ها در ایجاد هیجان و جذابیت دربی تهران را نادیده گرفت. کری‌خوانی، که از شعارهای ورزشگاهی گرفته تا طنزهای فضای مجازی را شامل می‌شود، جزو عناصر جدایی‌ناپذیر فرهنگ فوتبال ایران است. مرتضی احمدی، بازیگر فقید و طرفدار دیرینه پرسپولیس، نخستین شعارهای جمعی در ورزشگاه‌ها را به یاد می‌آورد که ریشه در کشتی پهلوانی داشت و بعدها وارد دنیای فوتبال شد. این سنت، با تمام فراز و نشیب‌هایش، هنوز هم ادامه دارد.
مروری بر وضعیت امروز
در دنیای امروز، اصطلاحاتی مانند «لنگی» و «کیسه‌کش» نه تنها در ورزشگاه‌ها بلکه در شبکه‌های اجتماعی و گفت‌وگوهای روزمره هواداران رایج شده‌اند. در حالی که برخی معتقدند این القاب به جای تقویت روحیه رقابت، زمینه‌ساز توهین و تفرقه می‌شوند، بسیاری دیگر این اصطلاحات را بخشی از جذابیت و هیجان دربی می‌دانند. آنچه روشن است، دربی تهران با وجود این رقابت‌ها و لقب‌ها، همچنان یکی از مهم‌ترین رویدادهای ورزشی در ایران باقی می‌ماند.
تذکر: مطالب ذکر شده در این متن بر اساس منابع موجود و روایت‌های هواداری تهیه شده است و ممکن است در برخی جزئیات با واقعیت مطابقت نداشته باشد.
