ستاره‌های روی پیراهن استقلال؛ ادعای بدون پشتوانه قانونی
ستاره‌های پیراهن استقلال: واقعیت قانونی و مقایسه با استانداردهای جهانی
حکایت جالب ستاره‌های پیراهن استقلال؛ بررسی قانونی و تفاوت‌های جهانی در استفاده از ستاره‌های قهرمانی در فوتبال
پس از حضور تیم استقلال تهران در مرحله نیمه نهایی لیگ قهرمانان آسیا و تیترهای جذاب روزنامه‌های پایتخت درباره سومین ستاره این تیم، تصمیم گرفتیم نگاهی بیندازیم به ستاره‌های روی پیراهن تیم‌های مختلف در لیگ‌های گوناگون تا مشخص کنیم آیا قهرمانان دوره‌های مختلف لیگ قهرمانان آسیا نیز ستاره‌ای برای نشان دادن این افتخار بر روی پیراهن خود قرار داده‌اند یا خیر.
این موضوع زمانی جذاب‌تر می‌شود که متوجه می‌شویم تعداد کمی از تیم‌های جهان به خاطر قهرمانی در لیگ قاره‌ای، ستاره‌ای بر روی پیراهن خود می‌زنند. در نتیجه، به طور ناخودآگاه نتیجه می‌گیریم که باشگاه استقلال، بدون رعایت اصول خاص، چند ستاره جالب بر روی پیراهنش قرار داده است.
در سال 1958 میلادی، آمبرتو آنجنیلی، فوتبالیست و مدیر ایتالیایی، ایده‌ی ستاره‌های طلایی را مطرح کرد. هدف این بود که بازیکنان حرفه‌ای برای تقدیر و نمایش قهرمانی‌های خود، ستاره‌هایی بر روی پیراهن بزنند. اگرچه این طرح به صورت رسمی در سطح جهانی پذیرفته نشده بود، اما فوتبال ایتالیا آن را به رسمیت شناخت و تصویب کرد که به ازای هر ده قهرمانی در سری آ، یک ستاره طلایی بر روی پیراهن قرار گیرد. اولین تیمی که این ایده را عملی کرد، یوونتوس بود، که با ده قهرمانی، یک ستاره بر روی پیراهن خود افزود. در سال 1982، این تیم برای بیست قهرمانی، دومین ستاره را به پیراهنش افزود.
در اروپا، استفاده از ستاره‌های طلایی بر روی پیراهن تیم‌ها رایج است. این روند نه تنها در فوتبال، بلکه در دیگر ورزش‌ها نیز وجود دارد، اما در فوتبال بیشتر رایج است، به ویژه در مسابقات جهانی و لیگ‌های داخلی، که تیم‌ها برای نشان دادن قهرمانی‌های خود این نمادها را بر روی لباس می‌زنند. غالباً این تصمیم‌های یک‌جانبه است، اما در اکثر موارد، توسط هیئت‌های قانون‌گذار تصویب می‌شود.
پس از یوونتوس، بسیاری از فدراسیون‌های اروپایی این سیستم را پذیرفتند. برای مثال، در ترکیه، این طرح در سال 2000 تصویب شد که به ازای هر پنج قهرمانی، یک ستاره بر روی پیراهن قرار می‌گیرد. در اسکاتلند، تیم رنجرز در سال 2003، پنج ستاره بر روی پیراهن گذاشت که نمادی از پنجاه قهرمانی در لیگ کشور است، یعنی یک ستاره به ازای هر ده قهرمانی.
در آلمان، دو سیستم رسمی ستاره‌گذاری وجود دارد. یکی سیستم فدراسیون آلمان (DFL)، که در سال 2004 معرفی شد و بر اساس آن، تیم‌های قهرمان باید به ترتیب برای کسب 1، 2، 3 و 4 ستاره، به ترتیب 3، 5، 10 و 20 قهرمانی در بوندس‌لیگا داشته باشند. قهرمانی‌های قبل از تأسیس بوندس‌لیگا در سال 1963، در این سیستم لحاظ نمی‌شوند.
در آمریکا، سیستم ستاره‌گذاری در سال 2006 رسماً اعلام شد، اما برخلاف ایتالیا، هر قهرمانی در لیگ برتر (MLS)، یک ستاره دارد. در سوئد، این طرح در سال 2006 اجرا شد و هر تیمی که ده قهرمانی در لیگ کشور کسب کند، یک ستاره بر روی پیراهن قرار می‌دهد. هلند، اولین بار در سال 2007، این سیستم را در باشگاه PSV پیاده‌سازی کرد، که با کسب 20 قهرمانی، دو ستاره بر روی پیراهن خود قرار داد.
در سطح ملی، تیم‌های ملی فوتبال نیز از این سیستم استقبال کرده‌اند. پس از مطرح شدن ستاره طلایی در ایتالیا، تیم برزیل در جام جهانی 1970، بعد از سومین قهرمانی، سه ستاره بر روی پیراهن خود قرار داد. ایتالیا نیز در جام جهانی 1982، این کار را انجام داد و تمامی قهرمانان این مسابقات، بر اساس تعداد قهرمانی‌های خود، ستاره‌هایی بر روی لباسشان گذاشتند. بر اساس قوانین فیفا، هر تیمی که در جام جهانی قهرمان شود، می‌تواند به عنوان نماد افتخار، ستاره بر روی پیراهن خود قرار دهد. در حالی که این نماد در مسابقات قاره‌ای و ملی در سطح جهان به صورت داوطلبانه است، فیفا آن را در مسابقات جهانی معتبر می‌داند، اما در رقابت‌های باشگاهی در قاره‌ها، این طرح ممنوع است.
در فوتبال زنان، ستاره‌ها ابتدا روی آستین قرار می‌گرفتند و در سال 2007، تیم‌های ملی نروژ و آلمان در جام جهانی زنان این کار را انجام دادند. در سال 2008، تیم ملی آمریکا این نماد را بر روی یقه پیراهن خود قرار داد، اما بعدها به دلایل فدراسیون، مجدداً به محل قبلی بازگشتند. در مسابقات جهانی 2011، این ستاره‌ها مجدداً روی سینه ظاهر شدند.
در فوتبال باشگاهی اروپا، رقابت‌های لیگ قهرمانان اروپا از سال 1955 آغاز شد و تا امروز ادامه دارد. تیم‌هایی چون رئال مادرید، آث میلان و لیورپول، پرافتخارترین تیم‌ها در این رقابت‌ها، در این زمینه ستاره بر روی پیراهن ندارند؛ زیرا اگر چنین بود، رئال مادرید به تنهایی نه ستاره، بلکه نُه ستاره بر روی لباس خود می‌زد.
در آسیا، مسابقات باشگاهی در ابتدا در سال 1967 تحت عنوان «تورنامنت آسیایی» شروع شد، اما این رقابت‌ها در طول زمان منحل شدند و در سال 1985، مسابقات باشگاهی آسیا پایه‌گذاری شد و در سال 2003، نام آن به «لیگ قهرمانان آسیا» تغییر یافت. در این مسابقات، تیم‌هایی چون پوهانگ کره جنوبی، استقلال ایران، الهلال عربستان و الاتحاد عربستان، از تیم‌های پرافتخار هستند، اما تنها استقلال، ستاره‌ای بر روی پیراهن خود دارد که مربوط به قهرمانی در این رقابت‌ها نیست، بلکه بیشتر این تیم‌ها ستاره‌های قهرمانی در لیگ داخلی یا دیگر رقابت‌ها را بر روی لباسشان می‌زنند.
در نهایت، باید گفت که اکثر تیم‌هایی که طرح ستاره طلایی را اجرا می‌کنند، این نمادها را بر اساس قهرمانی‌های داخلی خود قرار می‌دهند، نه بر اساس قهرمانی در مسابقات قاره‌ای یا جهانی. برای نمونه، پوهانگ کره جنوبی، که در لیگ داخلی خود چهار عنوان قهرمانی دارد و سه بار در لیگ قهرمانان آسیا قهرمان شده، این ستاره‌ها را بر اساس قهرمانی‌های داخلی خود، نه مسابقات آسیایی، روی پیراهن می‌نهد.
به نظر می‌رسد منطقی‌تر است که در ایران، اگر قرار بر استفاده از ستاره باشد، این نماد بر اساس تعداد قهرمانی‌های داخلی تیم در لیگ‌های رسمی کشور باشد؛ مثلاً، پرسپولیس با نه قهرمانی، پس از کسب یک قهرمانی دیگر، یک ستاره بزند. یا استقلال با هفت قهرمانی، پس از سه قهرمانی دیگر، یک ستاره دریافت کند. بنابراین، تصمیم‌های خودسرانه و بدون اصول باشگاه استقلال در قرار دادن ستاره‌ها، نیازمند بازنگری است. بهتر است، اگر الگو برداری از سیستم‌های اروپایی مد نظر است، این کار به صورت کامل و بر اساس معیارهای مشخص انجام شود، نه صرفاً برای ظاهر تیم.
