کارتینگ در ایران و جهان؛ تاریخچه، فرصت‌ها و چالش‌ها
کارتینگ در ایران و جهان: تاریخچه، نحوه شروع، و فرصت‌های ورزشی هیجان‌انگیز
کارتینگ، ورزش هیجان‌انگیز جهان و ایران؛ تاریخچه، شروع، فرصت‌ها، مسابقات، تجهیزات، هزینه‌ها و چالش‌های توسعه در مسیر رشد.
کارتینگ یکی از جذاب‌ترین شاخه‌های اتومبیلرانی است که بسیاری از رانندگان بزرگ دنیا، مانند شوماخر، شروع فعالیت خود را در این رشته تجربه کرده‌اند.
در اصل، کارتینگ به عنوان «مادر» اتومبیلرانی شناخته می‌شود و رانندگان با ماشین‌هایی با موتور 125 سی‌سی، لذت رانندگی را تجربه می‌کنند. اگر قصد دارید به صورت حرفه‌ای در این رشته فعالیت کنید، می‌توانید سرعت‌هایی تا حدود 180 کیلومتر در ساعت را تجربه کنید، اما برای افراد عادی که به صورت رنتال رانندگی می‌کنند، حداکثر سرعت ماشین‌های کارتینگ حدود 70 کیلومتر در ساعت است.
در اصطلاح، ماشین‌های کارتینگ اجاره‌ای را رنتال می‌نامند. این نوع رانندگی بهترین فرصت برای عموم است تا با سرعت بالا تجربه‌ای هیجان‌انگیز داشته باشند. اولین کارتینگ در آگوست سال 1956 (مرداد 1335) در کالیفرنیا ساخته شد، که توسط آرت انگلز طراحی شده بود. این ماشین کوچک دارای شاسی ساخته شده از لوله و موتوری از نوع ماشین چمن‌زنی بود.
یک سال پس از آن، با تولید ماهانه 500 دستگاه، اولین مسابقه رسمی کارتینگ در آمریکا برگزار شد. با انتشار نسخه‌هایی از مجلات آمریکایی در سراسر جهان، شور و اشتیاق زیادی در بین علاقه‌مندان در کشورهای دیگر شکل گرفت. سرانجام در سال 1959، اولین مسابقه کارتینگ در شهر ناسائو، در باهاما، برگزار شد و جیک یامان از آمریکا عنوان قهرمانی جهان را کسب کرد. رقابت‌های قهرمانی جهان به صورت رسمی از سال 1964 آغاز شد، زمانی که سالا گایدوی ایتالیایی در رم، قهرمان جهان شد.
در ایران، 45 سال پس از این رویدادهای جهانی، ماشین‌های کارتینگ برای اولین بار توسط دو ایرانی وارد کشور شدند. یکی از این افراد فریبرز زینعلی است که اکنون مسئول برگزاری مسابقات کارتینگ در ایران است. زینعلی درباره شروع فعالیت‌های این رشته می‌گوید: «قبل از آن، مردم ماشین‌های کارتینگ را در شهربازی‌ها دیده بودند، اما مشکل اصلی این بود که باید به همگان نشان می‌دادیم این وسیله علاوه بر جنبه تفریحی، می‌تواند جنبه ورزشی نیز داشته باشد.»
وی ادامه می‌دهد: «ما از سال 1380 با ده ماشین و ده داوطلب کارمان را آغاز کردیم. در ابتدا آموزش‌ها به صورت تجربی انجام می‌شد، اما پس از مدتی با برگزاری کلاس‌های تخصصی، آموزش این رشته نیز به صورت آکادمیک ادامه یافت. چهار سال طول کشید تا تجهیزات و امکاناتمان را به سطح جهانی نزدیک کنیم. از سال 1384، با همکاری فدراسیون اتومبیلرانی، مسابقات قهرمانی کشور را راه‌اندازی کردیم.»
رقابت‌های کارتینگ قهرمانی کشور هر سال در ده مرحله برگزار می‌شود و بهترین افراد به رقابت‌های جهانی اعزام می‌شوند. زینعلی در ادامه به حضور ایران در مسابقات جهانی اشاره می‌کند: «ایران اولین بار در سال 2006 در ژاپن در مسابقات جهانی شرکت کرد. پس از آن، دو بار دیگر در این رقابت‌ها حضور داشتیم، اما بزرگ‌ترین دستاورد ما در سال 2010 در ایتالیا بود، جایی که سعید علوی در کلاس راک توانست برای اولین بار فینال رقابت‌های جهانی را تجربه کند و در جایگاه سی و یکم قرار گیرد.»
سن شروع کارتینگ در سراسر جهان معمولا از شش یا هفت سالگی است و ماشین‌های کارتینگ در اندازه‌های مختلف برای رده‌های سنی بالای شش سال موجود است. در ایران، آموزش‌های کارتینگ عمدتاً برای نوجوانان و جوانان برگزار می‌شود.
دو عامل سن و وزن، در کارتینگ اهمیت زیادی دارند. هر چه فرد جوان‌تر باشد، جسارت و تمرکز بیشتری دارد. وزن ایده‌آل یک راننده کارتینگ بین 80 تا 85 کیلوگرم است، زیرا وزن بیشتر می‌تواند شتاب خودرو را کاهش دهد و وزن کمتر ممکن است در رقابت‌ها مشکل‌ساز شود.
حداقل وزن خودرو و راننده‌ای که لباس و کلاه مخصوص کارتینگ را می‌پوشد، باید 165 کیلوگرم باشد، که خودرو حدود 83 کیلوگرم وزن دارد. بنابراین، راننده باید حدود 80 کیلوگرم وزن داشته باشد تا با لباس‌ها، به حداقل وزن مجاز برسد.
هزینه شرکت در دوره‌های آموزش کارتینگ نیز حدود 750 هزار تومان است. در تهران، این دوره‌ها در سه سطح آماتور، نیمه‌حرفه‌ای و حرفه‌ای برگزار می‌شود، و هزینه ثبت‌نام در هر دوره به ترتیب 150، 200 و 400 هزار تومان است. هر دوره شامل پنج جلسه است، با یک جلسه تئوری و فنی و چهار جلسه عملی برای علاقه‌مندان.
اگر فردی حرفه‌ای شد و قصد داشت با خودروی شخصی وارد پیست شود، باید برای خرید خودروهای رنتال یا تمرینی حدود 12 میلیون تومان و برای خودروهای مسابقه‌ای حدود 14 میلیون تومان هزینه کند.
پیست بین‌المللی کارتینگ در ایران، پیست پرند است، در حالی که در سراسر کشور پیست‌های تفریحی متعددی مانند رامسر، نوشهر، انزلی، اردبیل، اصفهان، اهواز، یزد، مشهد، زاهدان و شیراز وجود دارد.
مشکل عمده در این رشته، نبود حامی مالی و اسپانسر است. کارتینگ، به دلیل هزینه‌های بالا، نیازمند حمایت‌های مالی است. ساخت پیست‌ها در ایران معمولا در فضای پارکینگ‌ها انجام می‌شود که هزینه‌های نگهداری لاستیک‌ها و تعمیرات خودرو را افزایش می‌دهد، در حالی که در پیست‌های بین‌المللی از آسفالت نرم یا سطوح فرودگاهی استفاده می‌شود. نبود حمایت مالی، یکی از موانع اصلی توسعه سریع‌تر این ورزش در کشور است.
