چرا ثبت‌احوال از نام‌های عجیب و خاص جلوگیری می‌کند؟
چرا ثبت‌احوال از ثبت نام‌های عجیب و خاص جلوگیری می‌کند؟ دلایل پشت محدودیت نامگذاری کودکان
دلایل محدودیت نامگذاری کودکان در ثبت‌احوال، اهمیت بررسی معنای نام و نقش سامانه تعاملی در انتخاب نام مناسب
آخرین مورد مربوط به خانواده‌ای در یکی از استان‌های شمال‌غربی است که با مخالفت ثبت احوال در ثبت نام «علیهان» مواجه شد.
اعتراض این خانواده و تأخیر در دریافت شناسنامه فرزندشان به سرعت در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد و مجدداً موضوع ثبت نام‌های خاص و جدید در شناسنامه کودکان تازه متولد شده را به بحث گذاشت.
همشهری در گزارشی اعلام کرد: این نخستین‌بار نیست که یک نام به محل اختلاف نظر میان خانواده‌ها و ثبت احوال تبدیل می‌شود. بارها و بارها چنین مسائلی توسط خانواده‌ها مطرح شده است. کافی است چند دقیقه در جمع خانواده‌های دارای فرزند زیر ۱۵ سال حضور داشته باشید، در آن صورت با موجی از نام‌های عجیب و غریب روبه‌رو خواهید شد.
اسامی که از فیلتر ثبت احوال عبور می‌کنند
انتخاب نام نوزاد و ثبت آن در شناسنامه مستلزم تایید کمیته انتخاب نام ثبت احوال است. این کمیته بر اساس مصوبه شورای‌عالی فرهنگی تشکیل شده و متشکل از دو استاد دانشگاه در حوزه دکترای ادبیات فارسی و عربی، دو نماینده از فرهنگستان ادب و زبان فارسی و سه کارشناس سازمان ثبت‌احوال است. نام پیشنهادی خانواده‌ها ابتدا توسط این کارشناسان بررسی می‌شود و در صورت تایید، مجوز ثبت در شناسنامه صادر می‌گردد. در واقع، نام‌هایی که خانواده‌ها برای نخستین‌بار پیشنهاد می‌دهند، در این کمیته مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. اگر نام در بانک نام‌های ثبت‌احوال موجود نباشد، کارشناسان با دقت بیشتری به معنای و ریشه آن می‌پردازند. بر اساس اطلاعات موجود، اغلب نام‌هایی که خانواده‌ها انتخاب می‌کنند، به دلیل معنا یا ریشه نادرست، حذف می‌شوند، به ویژه اگر از لغات غیرفارسی یا نامناسب باشند.
در جهت پاسخگویی بهتر به نیاز خانواده‌ها، سال گذشته (۱۴۰۳) سازمان ثبت‌احوال سامانه‌ای تحت عنوان «سامانه تعاملی نام» راه‌اندازی کرد. این سامانه امکان جست‌وجوی سریع و آسان نام‌های خاص و نوپدید را فراهم می‌کند تا خانواده‌ها بتوانند از قابلیت‌های آن بهره‌مند شوند.
هاشم کارگر، معاون وزیر کشور و رئیس سازمان ثبت‌احوال، در این باره گفت: «سازمان ثبت‌احوال با هدف کمک به خانواده‌ها در انتخاب نام مناسب، سامانه جامع هوشمند «سامانه تعاملی نام» را طراحی و در بستر سامانه متمرکز ارائه داده است.» او افزود: «این سامانه مرجع خدمات مشاوره‌ای در حوزه نامگذاری نوزادان است و خدمات ویژه‌ای برای ترویج نام‌های ایرانی و اسلامی، متناسب با نیازهای ملی، قومی و محلی ارائه می‌دهد. والدین می‌توانند با مراجعه به وب‌سایت sahim.sabteahval.ir و بخش سامانه تعاملی نام، از امکانات آن بهره‌مند شوند.»
چه دلیلی باعث تغییر در روند نامگذاری کودکان شد؟
کتاب «تحول در نامگذاری کودکان تهرانی» اثر عباس عبدی یکی از آثار مهم در حوزه مطالعه روند تغییرات در نامگذاری در جامعه ایران است. عبدی بر این باور است که پس از هر تحولی فرهنگی عمده، یکی از اولین حوزه‌هایی که شاهد تغییرات قابل توجه می‌شود، نامگذاری کودکان است. این تحولات نمادی از تغییر در ارزش‌ها و نگرش‌های جامعه است.
در قسمتی از این اثر آمده است: «تحقیقات نشان می‌دهد در دهه گذشته، روند تغییر در فرهنگ نامگذاری، شامل استفاده و حتی ابداع نام‌های جدید برای کودکان، سرعت گرفته است. این روند نشان‌دهنده تمایل خانواده‌ها به انتخاب نام‌هایی است که با ارزش‌ها و دیدگاه‌های نوین آن‌ها سازگار باشد. در سال‌های اخیر، نام‌های ترکیبی مانند «امیرعلی» و «نازنین‌زهرا» رایج‌تر شده‌اند. این نوع نام‌ها به والدین امکان می‌دهد هم به سنت‌های مذهبی احترام بگذارند و هم نام‌هایی مدرن‌تر برای فرزندان خود برگزینند.»
