نمایش «جهنم شبیه‌سازی شده در فومن» روایتی نوین از معاد
نمایش «جهنم شبیه‌سازی شده در فومن»: روایت نوین معاد و قیامت برای نسل جوان
نمایش «جهنم شبیه‌سازی شده در فومن» روایت نوین معاد و قیامت برای نسل جوان با فناوری و هنر مردمی، تجربه‌ای حسی و تأمل‌برانگیز درباره مفاهیم دینی است.
در حالی که در فضای مجازی درباره «جهنم‌سازی در فومن» صحبت می‌شود، تحقیقات نشان می‌دهد پروژه فرهنگی «ساعت به وقت بهشت» یک نمایش چندوجهی و حسی است که مفاهیم معاد و قیامت را بازتاب می‌دهد. این پروژه با بازسازی نمادین قبر، پل صراط و طبقات جهنم، مفاهیم دینی را به شیوه‌ای نو و تجربی به مخاطبان ارائه می‌دهد.
نمایش «ساعت به وقت بهشت»، که بخشی از آن با عنوان «جهنم شبیه‌سازی شده در فومن» در فضای مجازی مورد توجه قرار گرفته بود، از ۴ خردادماه در پادگان حسینکوه در شهرستان فومن آغاز شده و تا هشتم این ماه ادامه دارد.
در این اثر هنری، مفاهیمی چون «قبر»، «سؤال نکیر و منکر»، «پل صراط» و «طبقات جهنم» بر اساس آموزه‌های اسلامی و روایات قرآنی بازسازی شده است تا مخاطبان نه تنها تماشاچی، بلکه تجربه‌کننده‌ای از بخشی از واقعیت‌های عالم غیب باشند.
این پروژه با استقبال گسترده بیش از ۲ هزار تماشاگر در شب اول، صحنه‌هایی پرشور از حماسه‌های عاشورا، دفاع مقدس، فعالیت‌های انقلابی و جهادهای جبهه مقاومت را به نمایش گذاشت.
پله به پله تا ورودی‌های بهشت
محسن جعفری، فرمانده سپاه فومن، در این باره اظهار داشت: در این نمایش، شهروندان در مسیری نمادین قرار می‌گیرند که تجربه‌ای از وضعیت قبر، مواجهه با نکیر و منکر، عبور از پل صراط و ورود به بهشت را رقم می‌زند.
فضای شبیه‌سازی شده جهنم با آتش واقعی، هدف آن نه ترساندن بلکه بیدار کردن و تأمل در دل‌ها است. حضور در این نمایش تنها نشستن بر روی صندلی نیست؛ بلکه یک فرآیند چندمرحله‌ای است که با پارک خودرو و پیاده‌روی در مسیر نمایشگاه فرهنگی و نظامی آغاز می‌شود و با پذیرایی از میهمانان ادامه می‌یابد.
بازدید از آرامستان، طبقات جهنم و مناظر بهشتی، بخشی از مسیر ورود به صحنه اصلی است. در محل اجرای نمایش، هفت روایت مهم برای مخاطبان بازسازی می‌شود؛ از شهادت حضرت فاطمه زهرا(س)، واقعه عاشورا و رشادت حضرت عباس(ع)، قیام جنگل به رهبری میرزا کوچک‌خان، حرکت انقلابی مردم فومن در ۴ دی ۵۷، زندگی‌نامه حضرت آیت‌الله بهجت(ره)، دفاع مقدس و آزادسازی خرمشهر، تا روایت عملیات وعده صادق و جنایت‌های داعش و رژیم صهیونیستی.
همه چیز، چه اشک و چه غرور، در حال زندگی است.
در «ساعت به وقت بهشت»، جلوه‌های پنج‌بعدی تنها محدود به فناوری نیستند؛ بلکه ترکیبی از بازی، نور، صدا، موسیقی زنده، انفجارهای کنترل‌شده، شعله‌ها و روایت‌گری میدانی است که تماشاگر را از حالت تماشاچی صرف بیرون می‌کشد. یکی از بازدیدکنندگان اهل بندرانزلی که برای دومین شب نمایش با خانواده‌اش به فومن آمده بود، گفت: «اینجا فقط تماشا نمی‌کنید، اینجا احساس می‌کنید، می‌لرزد، گریه می‌کنید، می‌اندیشید و احساس افتخار می‌کنی.»
حسینیه‌ای به اندازه یک پادگان، محلی برای برقراری ارتباط میان تاریخ و مردم.
با طراحی صحنه‌ای گسترده در چند هزار متر مربع، این نمایش نه تنها از نظر حجم و ابعاد، بلکه از نظر محتوا نیز بی‌نظیر است. بازیگران و هنرجویان محلی در کنار هنرمندان حرفه‌ای، صحنه‌هایی از واقعه عاشورا تا شهادت شهدای فومن را به تصویر می‌کشند.
به گفته کارگردان این اثر، این نمایش فراتر از هنر است؛ یک تعهد به حقیقت و فرصتی برای شنیدن و دیدن آنچه رسانه‌های معارض هرگز اجازه نمی‌دهند نسل امروز با آن روبه‌رو شود.
از روز عاشورا تا زمان ظهور، مسیر روشنی که ادامه دارد
«ساعت به وقت بهشت» فراتر از یک اثر هنری است؛ این پروژه، بیانیه‌ای فرهنگی و مردمی به شمار می‌آید. در این اثر، فضای جهنم و بهشت بر اساس آیات قرآن مجید بازسازی شده و بخش‌هایی از آینده نیز به تصویر کشیده می‌شود.
در این روایت، بهشت نماد آرامگاه نیکان و محل استقرار شهدا است، در حالی که جهنم نماد رذالت‌ها و ظلم‌هایی است که در تاریخ بشر رخ داده است. مخاطبان پس از عبور از طبقات جهنم و مشاهده اعمال ستمگران، وارد دشت روشن و معنوی بهشت می‌شوند. این تضاد میان ظلمت و نور، تاثیر عمیقی بر روح و روان تماشاگران دارد.
هنر مردمی، ارادهٔ جمعی؛ سرمایه‌هایی از نوع غرور و تعصب ملی.
اجرای چنین نمایشی نیازمند بودجه‌ای بالغ بر میلیاردها تومان است، اما در فومن، اراده جوانان، مشارکت مردمی، حمایت مسئولان و ایمان قوی جایگزین هزینه‌های سنگین شد.
از نانوایی‌ها گرفته تا بازارها، از دانشجویان تا کارگران، همگی در این پروژه سهیم شدند. یکی زمین فراهم کرد، دیگری سیمان آورد، یکی نورپردازی انجام داد، دیگری نقالی، و فرد دیگر خیاطی. در اینجا، نمایش تنها محدود به روی صحنه نیست، بلکه در سراسر شهر جریان دارد.
فومن، مرکز فرهنگی نوین در شمال کشور
این تجربه، نمونه‌ای نوین در زمینه تولید هنر دینی و مردمی است. بر خلاف نمایش‌های پرهزینه دولتی که گاه فاصله زیادی با مخاطب دارند، در اینجا مردم نقش اصلی را ایفا می‌کنند؛ هم بانی، هم راوی و هم مخاطب.
فومن با بهره‌گیری از این رویکرد می‌تواند خود را به عنوان یک پایگاه جدید در عرصه هنر انقلابی و روایت‌گر معرفی کند. نمایش «ساعت به وقت بهشت» نه تنها خانواده‌ها را با تاریخ و معارف آشنا می‌سازد، بلکه هویتی فرهنگی نوین در بستر جامعه امروز ایران شکل می‌دهد؛ هویتی که به گذشته پیوند خورده، در زمان حال حضور دارد و آینده‌ای الهام‌بخش را ترسیم می‌کند.
چه چیزی باعث ترس از بازسازی «قیامت» می‌شود؟
این رسانه‌ها غالباً از اثرات روح‌بخش و تأثیرگذار این پروژه بر نسل نوجوان و جوان سخنی به میان نمی‌آورند؛ در زمانی که بسیاری از آثار تصویری، کودکان و خانواده‌ها را در جهانی بی‌معنا و خالی از خداوند غرق کرده‌اند، پروژه «ساعت به وقت بهشت» تلاش می‌کند حقیقت را در قالبی هنری و ملموس به نمایش بگذارد.
بازسازی جهنم نمادی است از پیامدهای ظلم، گناه و بی‌تفاوتی نسبت به سرنوشت انسان‌ها؛ مفهومی که در آموزه‌های دینی و عقیدتی ما جای دارد. نوجوانانی که از این نمایش بیرون می‌آیند، تنها تماشاگران صحنه‌ها نیستند، بلکه اغلب با چشمانی اشک‌بار، قلبی متحول و نگاهی نو به زندگی بازمی‌گردند.
این همان چیزی است که دشمنان نمی‌خواهند ببینند.
همان‌طور که در یکی از بروشورهای نمایش آمده است: «ساعت به وقت بهشت را نمی‌توان نوشت، باید آن را دید.» این جمله، نه اغراق بلکه بیان حقیقت یک تجربه عمیق و متفاوت است. فومن در این روزها تنها شهری میرزا و بهجت نیست؛ بلکه شهری است که روایت نوینی از تاریخ ایمان و فداکاری را رقم می‌زند، شهری که زمان را بر اساس ارزش‌های بهشتی تنظیم کرده است.
