کتاب‌های برتر و آثار ماندگار در نمایشگاه کتاب تهران ۱۴۰۴ | خرید آنلاین و حضوری با تخفیف‌های ویژه

امروز عصر (پنج‌شنبه، ۲۵ اردیبهشت) در سرای اهل قلم، نشست ادبیاتی در قالب تصویر برگزار شد که به مناسبت ساخت سریال سووشون، اثر نرگس آبیار و اقتباس از رمان سووشون اثر سیمیندانشور تشکیل شده بود. در این رویداد، نرگس آبیار کارگردان سریال، بهنوش طباطبایی بازیگر نقش «زری»، شیوا مقانلو، علی‌اصغر عزتی‌پاک نویسنده و محمدرضا مقدسیان، منتقد حضور داشتند.

رمان سووشون، نخستین اثر سیمین دانشور، نویسنده ایرانی، در سال ۱۳۴۸ منتشر شد و بر اساس گفته مدیر انتشارات خوارزمی، بیش از نیم میلیون نسخه از آن فروخته شده است.

بهنوش طباطبایی در سخنان خود اظهار داشت: نقش «زری» را بازی می‌کنم چون این شخصیت برای من هنوز کامل نشده است. زری نمادی از زن ایرانی است؛ زنی اصیل، مقاوم و ریشه‌دار. شخصیت‌هایی مانند او در ادبیات ماندگار می‌شوند و حالا که به تصویر درآمده‌اند، در تاریخ هنرهای نمایشی نیز جاودانه خواهند شد. او، نماینده‌ معلمی آگاه، درگیر با زمانه و در عین حال لطیف است و افتخار می‌کنم که این نقش به من سپرده شده است. از تهیه‌کننده اثر، محمدحسین قاسمی، نیز به خاطر اعتمادش سپاسگزارم. من معتقدم این نقش مانند یکی از ستون‌های تخت‌جمشید است؛ ریشه‌دار و استوار، و برای محافظت از آن تلاش کردم.

در ادامه، او درباره چگونگی انتخاب خود برای این نقش گفت: ترجیح می‌دهم به جای تمرکز بر تجربه بازیگری‌ام، از دیدگاه روان‌شناختی به شخصیت «زری» نگاه کنم. زیرا معتقدم زری شخصیتی است روان‌شناختی که تحلیل آن در این چارچوب معنا پیدا می‌کند. شخصیت در ادبیات، توسط نویسنده با توجه به ویژگی‌های روانی، اخلاقی و رفتاری خلق می‌شود و در گفتار و رفتار خود، ارتباطی با مخاطب برقرار می‌کند. روان‌شناسی، مفهوم «شخصیت» را از واژه لاتین پرسونا می‌گیرد، همان نقابی که بازیگران یونانی می‌زدند. بنابراین، ما با ظاهر و رفتار بیرونی مواجه هستیم، اما روان‌کاوی ساختار شخصیت را در سه سطح تحلیل می‌کند. یکی از روش‌های مهم، تقسیم‌بندی تیپ‌های شخصیتی است، مثل درون‌گرایان متفکر یا برون‌گرایان شهودی.

او افزود: به نظر من، زری نماد زنانی است که بر ترس‌هایشان غلبه کرده‌اند. او درگیر اضطراب‌های درونی است که با نظریه کارن هورنای، روان‌درمانگر آلمانی، هم‌خوانی دارد. هورنای اضطراب را ناشی از محیط و عوامل اجتماعی می‌داند، نه مادرزادی. اضطراب زری ناشی از کمبود حمایت و محبت در محیط است و او برای امنیت خانواده و معشوق، سکوت اختیار کرده است.

در پایان، طباطبایی گفت: رویکرد روان‌کاوانه به شخصیت، آن را در لایه‌های عمیق‌تری تحلیل می‌کند و در آثار ادبی و نمایشی، به درک بهتر انسان و زمانه‌اش کمک می‌نماید.

نرگس آبیار، کارگردان سریال سووشون، نیز در سخنان خود گفت: وقتی آرزو داشتم کارگردان شوم، یکی از رؤیاهایم ساخت اثری بود که درباره‌ زن ایرانی صحبت کند. متنی در اختیار داشتم که همه‌چیز داشت: هویت ملی، میهنی، معرفتی و ابعاد هرمنوتیکی. هر چه درباره‌ این اثر بگویم، کم است، چون لایه‌های زیرین زیادی در آن نهفته است.

وی افزود: تمام تلاشم بر این بود که وفادار به «روح اثر» باقی بمانم. می‌دانم ممکن است در برخی قسمت‌ها، حتی مخاطب را عصبانی کرده باشم، اما این وفاداری برایم از هر چیز دیگری مهم‌تر است. زنده‌ کردن روح یک متن، چیزی فراتر از تصویرسازی است. در فرآیند ساخت، حتی برخی سکانس‌ها، مانند جنگ سمیرم، بر اساس اسناد تاریخی بازسازی شد تا به واقعیت نزدیک‌تر باشد. در مسیر کار، گاهی قسمت‌هایی را حذف یا افزودیم تا اثر خواناتر و تاثیرگذارتر شود. من تلاش کردم دیدگاه شخصی خودم را نیز وارد اثر کنم، نه از روی خودخواهی بلکه برای عمق بخشیدن به روایت. اگر چه ممکن است کامل نباشد، اما گروه ۲۰۰ نفره‌ام با تمام توان تلاش کردند. برخی تغییرات ناشی از الزامات بیرونی بود، اما هدف نهایی، ساخت اثری است که فقط برای سرگرمی نیست، بلکه پیام‌هایی درباره‌ شجاعت، عدالت و آزادی در دل دارد.

در پایان، آبیار گفت: ممکن است مخاطب، بی‌آنکه متوجه باشد، تحت تأثیر پیام‌های اثر قرار گیرد. در این سریال از اسطوره‌ها بهره بردیم، از سهراب و رستم گرفته تا سیاوش که نماد دیداری اثر است. رنگ‌های مشکی، شخصیت‌هایی مانند یحیی تعمیددهنده، ابراهیم در آتش و دیگر نمادها، همگی برای نشان دادن ایستادگی در برابر ستم است. اگر حتی یک اثر ماندگار باقی بماند، آن همان «عسل کوچک» است که در جان مخاطب می‌نشیند و خاطره‌انگیز می‌شود.

سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، از ۱۷ تا ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۴ با شعار «بخوانیم برای ایران» در مصلی امام خمینی (ره) برگزار می‌شود. این دوره در فضای مسقف نزدیک به ۷۵ هزار مترمربع و در بخش‌های مختلفی از جمله ناشران آموزشی و بخش کودک و نوجوان برگزار می‌گردد. همزمان با برگزاری حضوری، بخش مجازی نمایشگاه در سامانه book.icfi.ir امکان خرید اینترنتی کتاب را فراهم کرده است.