سمپاشی مخفیانه موزه ملی فرش ایران پس از سه سال بی‌توجهی اداره میراث؛ چالش‌ها و ضعف‌های مدیریت فرهنگی

الکاویرا تیموری: مدت سه سال است که موزه فرش ایران بارها در نامه‌های متعدد به اداره کل میراث فرهنگی استان تهران درخواست کرده است تا مخازن و سالن‌های موزه سمپاشی شوند، اما این درخواست‌ها بی‌پاسخ مانده است. تا اینکه در نشست خبری علی دارابی، معاون میراث فرهنگی کشور، یکی از خبرنگاران درباره حضور موش‌ها در موزه ملی فرش سؤال کرد. دارابی، هرچند موضوع را به بررسی موکول کرد، اما فردای آن روز گروهی از متخصصان که در زمینه سم‌پاشی مواد آلی تحقیق کرده بودند، به موزه ملی فرش اعزام شدند و عملیات سم‌پاشی را به مدت سه روز انجام دادند.

وضعیت چهار موزه ملی کشور که زیر نظر اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اداره می‌شوند، هنوز مبهم و غیرحرفه‌ای است. این موزه‌ها شامل رضا عباسی، نقاشی پشت شیشه، فرش و آبگینه هستند که اداره آنها در سطح استانی انجام می‌شود و مدیریت صحیح و شفاف در مورد آن‌ها وجود ندارد.

در مورد موزه ملی فرش و آثار ارزشمند آن، باید گفت که این موزه در سال ۱۳۵۶ با بهره‌گیری از الگوی نگهداری فرانسوی و بر اساس استانداردهای بین‌المللی، یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های حفاظت از فرش‌های تاریخی را راه‌اندازی کرده است. سیستم‌های محفظه‌های لوله‌ای موسوم به کفراژ، که با مواد غیر اسیدی، پوشش‌های ضدآفات، کنترل رطوبت و نور و محیط ایزوله طراحی شده‌اند، عملاً نفوذ هرگونه جانور موذی را غیرممکن ساخته‌اند.

همچنین کارشناسان موزه به‌طور مداوم بر فرش‌های نگهداری شده، چه در بخش نمایشگاهی و چه در مخازن، نظارت دارند. این نظارت توسط کارشناسان نساجی، مرمت و حشره‌شناسی فرهنگی انجام می‌شود و فرآیندهای مستندسازی آثار طبق پروتکل‌های ملی و سامانه‌های ثبت اموال فرهنگی به‌صورت منظم صورت می‌گیرد.

در محیط‌های شهری مانند پارک لاله، حضور گونه‌های جانوری طبیعی است و موزه ملی فرش نیز از این قاعده مستثنی نیست. اما سوال این است که چرا باید درهای موزه با دست باز شود، در حالی که دسترسی به آن‌ها باید با رعایت اصول امنیتی و حفاظتی باشد؟ اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان تهران چه اقداماتی انجام می‌دهد که سه سال است درخواست‌های موزه نادیده گرفته شده است؟