بهترین مدلهای کتابخانه مدرن و ۷ روش آسان نظمدهی کتاب
راهنمای جامع بهترین مدلهای کتابخانه مدرن و ۷ روش آسان برای نظمدهی کتابها
راهنمای جامع مدلهای مدرن کتابخانه و هفت روش آسان برای نظمدهی کتابها؛ بهترین راهکارهای سازماندهی فضاهای کتابخانهای مدرن و کارآمد
بیست و هفت سال از درگذشت سید هادی میرمیران، معمار برجسته ایرانی، میگذرد؛ فردی که اندیشههایش در حوزه هنر و معماری جایگاهی ویژه داشتند. پس از گذشت نزدیک به دو دهه از رحلت او، بررسی و بازتاب دیدگاههای او در عرصه هنر، همچنان اهمیت فراوانی دارد.
سید هادی میرمیران در بیست و سوم اسفند ۱۳۲۳ در شهر قزوین به دنیا آمد و در شامگاه ۲۹ فروردین ۱۳۸۵ پس از حدود ده سال مبارزه با بیماری سرطان، دار فانی را وداع گفت. او تحصیلات ابتدایی خود را در زادگاهش قزوین سپری کرد و دوره متوسطه را در تهران و مازندران گذراند. در سال ۱۳۴۱، دیپلم خود را دریافت کرد و همان سال وارد دانشگاه تهران در رشته معماری شد. در نهایت، او مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته مهندسی معماری از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران اخذ کرد، و موضوع پایاننامهاش «زندگی» بود.
برخی معتقدند میرمیران یکی از فعالترین معماران ایران است؛ هرچند که گاهی طراحیهای او به مرحله اجرا نرسیده است.
از جمله آثار او میتوان به شهر جدید بهارستان در اصفهان، ساختمان کانون وکلای دادگستری مرکز، کنسولگری ایران در فرانکفورت، بانک مرکزی توسعه صادرات ایران و مجموعه ورزشی رفسنجان اشاره کرد. همچنین او طراحی ساختمانهای فرهنگستانهای جمهوری اسلامی ایران، موزه ملی آب و کتابخانه ملی ایران، و مجتمع مسکونی ایلگلی در تبریز را انجام داده است؛ هرچند این سه طرح تنها در مرحله طراحی باقی ماندهاند.
در سال ۱۳۷۳، وزارت راه و شهرسازی فراخوانی برای انتخاب طرح برتر ساختمان جدید کتابخانه ملی ایران در منطقه عباسآباد تهران اعلام کرد. در این رقابت، شرکتهای برتر معماری ایران طرحهای متعددی ارائه دادند و میرمیران نیز یکی از این طراحان بود که مورد استقبال جامعه معماری قرار گرفت.
طرح او برای ساختمان اصلی کتابخانه، شامل دو مکعب مستطیل بزرگ عمودی و افقی بود. مکعب عمودی نماد مخزن بسته کتابخانه، و مکعب افقی فضاهای مختلف کتابخانه را تشکیل میداد.
موزه ملی آب یکی دیگر از پروژههای طراحی شده توسط میرمیران است. این موزه شامل پنج بخش آموزش، موزهداری، خدمات، مالی و اداری بود که بزرگترین آن بخش موزهداری و شامل گالریها میشد. در اجرای این طرح، میرمیران با همکاری «بهرام شیردل»، معمار ایرانی، سعی در تجلی معماری سنتی ایران داشت و در عین حال، آب در جایگاه دوم اهمیت قرار میگرفت.
مجموعه ورزشی رفسنجان یکی دیگر از آثار میرمیریان است که در سال ۱۳۸۰ موفق به دریافت جایزه بزرگ معمار سال شد. طراحی این مجموعه بر اساس مفهوم یخچالهای سنتی ایرانی صورت گرفته و در شهر کرمان ساخته شده است.
طرح مجتمع مسکونی ایلگلی در تبریز نیز از دیگر پروژههای میرمیریان است. این طرح در شمال غربی باغ ملی ایلگلی تبریز قرار دارد و تلاش شده است تا از جایگاه و حضور این باغ در کنار آن بهرهبرداری شود. این مجتمع، که شامل واحدهای مسکونی از یک تا چهار اتاقه است، امکاناتی نظیر مراکز اداری، خدماتی، فروشگاهها و سایر فضاهای مرتبط را در بر میگیرد.
او هنرمندی بود که نزدیک به چهار دهه از زندگی خود را صرف فعالیت در حوزه معماری نمود. میرمیران در برنامهای تلویزیونی بیان کرد که «معماری» را برابر با هنر سازماندهی فضا میداند؛ او میگوید: «اگر بخواهم به طور خلاصه توضیح دهم، معماری برای من هنر سازماندهی فضا است. اگر بخواهیم جوهره معماری را تعریف کنیم، بیتردید میتوان گفت که فضا جوهره اصلی آن است و هدف معماری در واقع سازماندهی این جوهره میباشد.»
این هنرمند معتقد است که معماری از دیدگاه انسان درک میشود. فرم دیده میشود و فضا احساس میشود. او معماری را ترکیبی از فرم و فضا میداند که در ذهن انسان باقی میماند؛ «کار معمار خلق فرمهای نو و سازماندهی فضاهای جدید است و این دو عنصر از نظر من هیچگاه از یکدیگر جدا نیستند.»
او توضیح میدهد که معماری را میتوان از دو منظر ساختمانسازی و معماری نگریست. «وقتی چیزی را ساختمان مینامیم، در واقع خلاقیت در آن رخ نداده است، اما زمانی که در فرآیند ساختمانسازی خلاقیتی صورت گیرد، آن را میتوان معماری نامید. بنابراین، معماری تنها به عملکرد و کارکرد محدود نمیشود بلکه تلاش میکند فضا و فرمهای نوینی خلق کند.»
او باور دارد که معماری با نیازهای ساده و معمولی شروع میشود، اما به تدریج نیازهای روانی انسان نیز در کنار نیازهای فیزیکی مطرح میشوند. «وقتی آثار بزرگ معماری را بررسی میکنیم، میبینیم که تنها به نیازهای فیزیکی و عملکردی پاسخ ندادهاند، بلکه به نیازهای روانی انسان نیز توجه کردهاند. تمامی این آثار بزرگ دارای جنبههای روانی و در واقع روح معماری هستند که به بخش خلاقانه، هنری و روانی آن توجه ویژه دارد.»
میرمیران با ذکر یک نمونه توضیح میدهد که اولین بار که گنبدها ساخته شدند، در واقع هدفشان این بود که فضای بزرگتری را با دهانهای وسیعتر پوشش دهند. اما گنبدها تنها نماد یک پوشش بزرگ نیستند بلکه نماد معانی ذهنی متعددی نیز به همراه دارند؛ مثلاً نماد تجلی آسمان یا نشان دهنده نوعی روحانیت در معماری هستند که فراتر از صرفاً پوشش فضای وسیع است.
این هنرمند فضای معماری را به عنوان عنصر اصلی و شاید مهمترین موضوع در این هنر میداند. او بر این باور است که معماری از طریق فرم شناخته میشود و با فضا درک میگردد، و اثر معماری زمانی بزرگ است که فرم خود را در خاطر بینندگان باقی گذارد. به عقیده او، بناهایی که فرمشان در ذهن باقی میماند و در خاطرهها ماندگار میشود، آثار بزرگی هستند. او معتقد است که اثر معماری زمانی عظیم است که فرم نوینی خلق کند.
میرمیران همچنین بر این باور است که فضا درک میشود، هرچند قابل مشاهده نیست. درک فضا از طریق احساسات و روان انسان صورت میگیرد؛ بنابراین، فضا یک عامل چندوجهی، پیچیده و گسترده است که حتی بوی، رنگ و نور آن نیز اهمیت پیدا میکند. در نتیجه، معماری از این طریق در ذهن و حافظه انسان جای میگیرد و به یاد میماند.
او بر این باور است که هیچ اثر بزرگی در تاریخ معماری جهان نیست که بر پایه یک اندیشه مشخص شکل نگرفته باشد. این به معنای آن نیست که معماری صرفاً نمایشی از یک اندیشه یا ادبیات است، بلکه معماری ذاتاً فراتر از آنها است. او تأکید میکند که تمامی آثار بزرگ معماری در واقع نتیجه یک اندیشه هستند؛ هرچند این اندیشهها متنوعاند و میتوانند اسطورهها، فلسفهها، جهانبینیها، مضامین فکری، شعر، ادبیات و حتی اعتقادات و رسوم باشند. در هر اثر معماری، جنبهای از این اندیشهها به چشم میخورد و بر آن غالب است؛ بنابراین، نمیتوان معماری را بدون توجه به اندیشه حاکم بر آن شناخت یا تعریف کرد.
میرمیران جغرافیا در معماری را یک عامل فرعی و متنی میداند که هر اثر معماری وابسته به زمان و مکان است. اما او معتقد است که معماری زمانی به اوج خود میرسد که از محدودیتهای زمان و مکان فراتر رود. نمونههایی مانند مسجد امام اصفهان را ذکر میکند که در آن فضا و فرم به گونهای طراحی شدهاند که تاثیر عمیقی بر زمان و مکان میگذارند و بیزمانی و بیمکانی را به وجود میآورند، که اوج تعالی معماری است.
در آثار معماری معاصر، مانند نشنال گالری برلین اثر میس ون در روهه، میرمیران معتقد است که مشخص نیست این بنا مربوط به چه دورهای است و ممکن است در آینده یا گذشته باشد. او بر این باور است که جغرافیا، اقلیم و مصالح، هرچند در ظاهر فیزیکی اثر دارند، اما به عنوان متنی در معماری حضور پیدا میکنند که با خلاقیت میتوانند فراتر بروند.
در پروژههای اولیه دههی ۷۰، میرمیران از دیاگرام فرم بهره میگرفت که از آثار هنری و طبیعت الهام گرفته بود و از دیاگرامهای دو فرم و فضای میان آنها استفاده میکرد. حفظ پیوستگی و روح معماری سنتی ایران در کنار روشهای نوین طراحی، از ویژگیهای بارز آثار او محسوب میشود.
علیرضا قهاری، رئیس انجمن مفاخر معماری ایران، در گذشته درباره میرمیران گفته است که او یکی از معماران پیشرو در معماری معاصر ایران بود که با نگاه به گذشته، نظریه و دیدگاه خاصی را دنبال میکرد. او معتقد است که میرمیران شخصیت آگاه و پیشرویی در عرصه معماری معاصر است و پژوهشگران جوان به این رویکرد فکری او جذب میشوند.
او همچنین بر این باور است که در معماری ایرانی شاخصههای متعددی وجود دارد که میتوان به آنها استناد کرد؛ مانند فلسفه و اندیشهای که در گذشته وجود داشته است. میرمیران تلاش میکرد در آثار خود از این شاخصهها بهرهبرداری کند، شاخصههایی مانند شفافیت، جایگاه والای انسان و نقش انسان در ساختن فضای بالاتر. این ویژگیها در مقایسه با معماری غرب، مزیتهای خاصی محسوب میشدند. او در پی بهرهگیری از این معیارها در معماری معاصر بود.
در طول فعالیت هنریاش، میرمیران موفق به دریافت جوایز متعددی شد؛ از جمله نشان معماری ایران، نشان درجه یک فرهنگ و هنر، مقام اول در جایزه بزرگ معمار، رتبه برتر در مسابقههای مختلف و طراحی ساختمانهای مهم مانند استانداری تهران و کانون وکلای دادگستری مرکز.
- کدام مدل کتابخانه مدرن برای نگهداری کتابهایم مناسبتر است؟
- هفت روش ساده برای نظمدهی کتابها در کتابخانه
