کشف معماری دوره ساسانی در مسجد جامع ارومیه

مدیرکل میراث فرهنگی آذربایجان غربی اعلام کرد که در حین کاوش‌های باستان‌شناسی در مسجد جامع ارومیه، بقایای معماری مربوط به دوره ساسانی کشف شده است.

مدیر کل میراث فرهنگی آذربایجان غربی از کشف آثار معماری مربوط به دوره ساسانی در جریان کاوش‌های باستان‌شناسی در مسجد جامع ارومیه خبر داد. مرتضی صفری اعلام کرد که کاوش‌های انجام شده در مسجد جامع ارومیه و تپه قالایچی نتایج قابل توجهی داشته است. وی همچنین از آزادسازی و تغییر کاربری مدارس و خانه‌های تاریخی تحت مالکیت دستگاه‌های مختلف در استان خبر داد.

آذربایجان غربی همچون بسیاری از استان‌های ایران، دارای مجموعه‌ای غنی از آثار، بناها، محوطه‌ها و تپه‌های باستانی است. این استان بیش از ۱۸۳۵ اثر ثبت شده در فهرست آثار ملی دارد و علاوه بر آن، پنج اثر در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

مرتضی صفری در این باره گفت: ایران کشوری متمدن و سرشار از آثار و محوطه‌های تاریخی است. در استان آذربایجان غربی، حدود ۱۴۰۰ تپه و محوطه تاریخی وجود دارد که همگی در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده‌اند. وی افزود که کاوش‌های باستان‌شناسان در مسجد جامع ارومیه و تپه قالایچی با نتایج مهمی همراه بوده است. اداره میراث‌فرهنگی استان، در همکاری و نظارت پژوهشگاه میراث‌فرهنگی، کاوش در مسجد جامع ارومیه را در دستور کار قرار داده است؛ مسجدی که یکی از قدیمی‌ترین مساجد منطقه آذربایجان ایران محسوب می‌شود و طی دوره‌های مختلف، بازسازی و الحاقاتی در ساختار معماری آن انجام شده است.

صفری همچنین اعلام کرد که در جریان این کاوش‌ها، نه تنها شواهدی از بقایای معماری مربوط به دوره‌های مختلف به دست آمده است، بلکه در آخرین کاوش، بقایای معماری دوره ساسانی نیز مشاهده شده است. وی به کاوش‌ها و مطالعات انجام شده در تپه قالایچی بوکان و سد چپرآباد اشاره کرد و گفت که به دلیل ساخت سد چپرآباد و آبگیری محوطه، کاوش‌های جدی در این منطقه صورت گرفت که منجر به کشف استقرارهای پیش از تاریخ شد.

علاوه بر فعالیت‌های باستان‌شناسی، در سال ۱۴۰۳، ۳۰ پروژه مرمتی با اعتبارات عمرانی از محل منابع ملی و استانی، به ارزش حدود ۱۳۰ میلیارد تومان اجرا شده است. این اقدامات، جهش قابل توجهی در حوزه مرمت میراث فرهنگی و زیرساخت‌های گردشگری استان ایجاد کرده است.

مدیر کل میراث فرهنگی آذربایجان غربی همچنین از وجود ۲۰۰ پرونده در نوبت ثبت آثار تاریخی خبر داد و افزود که چندین برابر این تعداد در حال مطالعه است، بنابراین در آینده نزدیک تعداد آثار ثبتی استان به مراتب بیشتر از رقم کنونی خواهد رسید. وی بر اهمیت تملک و آزادسازی چند بنای تاریخی مهم در استان تأکید کرد که در اختیار دستگاه‌های اجرایی، از جمله آموزش و پرورش، بودند.

صفری به نمونه‌هایی از این بناها اشاره کرد، از جمله مدرسه تاریخی ۲۲ بهمن در خیابان امام ارومیه که با مساحت چهار هزار متر مربع و زیربنای ۲۴۰۰ متر مربع در سه طبقه است. این بنا پس از تملک و مرمت، به موزه‌ای برتر در استان و شهر ارومیه تبدیل شده است. وی همچنین از تملک مدرسه تاریخی هدایت خبر داد که پس از مرمت، به خانه صنایع‌دستی تبدیل شده است. خانه تاریخی انصاری، متعلق به اواخر دوره قاجار، نیز از آموزش و پرورش تحویل گرفته شده و در مرحله نخست مرمت قرار دارد و قرار است امسال فاز دوم مرمت آن انجام شود.

صفری از تملک عمارت دارایی ماکو نیز خبر داد، بنایی از دوره قاجار که در اختیار اداره میراث فرهنگی قرار گرفت و به این ترتیب، بیش از ده هزار متر مربع به فضاهای فرهنگی و موزه‌ای استان افزوده شد. او بر این باور است که این روند، در سایر استان‌ها نیز باید با صرفه‌جویی و استفاده صحیح از اعتبارات عمرانی تکرار شود تا بتوان در زمینه حفاظت و مرمت آثار تاریخی گام‌های مؤثرتری برداشت.

مدیر کل میراث فرهنگی آذربایجان غربی بر اهمیت مردمی‌سازی میراث‌فرهنگی تأکید کرد و گفت که باید راه گفت‌وگو با مردم درباره سرمایه‌های فرهنگی باز شود، زیرا دولت به تنهایی نمی‌تواند میراث فرهنگی یک کشور را مدیریت کند. وی در پایان بیان کرد که در استان، حداقل ۱۴۰۰ تپه و محوطه تاریخی وجود دارد که با ۵۰ نیروی یگان حفاظت محافظت می‌شوند، اما این تعداد نیرو برای حفاظت کامل این آثار کافی نیست.