سینمای ایران در جشنواره فجر ۲۰۲۴ با روایت‌های جهانی و مشترک
قاب‌های ایرانی و مشترک با روایت‌های جهانی در جشنواره فیلم فجر ۲۰۲۴
جشنواره فیلم فجر ۲۰۲۴ با آثار ایرانی و مشترک درباره جنگ، عشق، مهاجرت و انسانیت در کنار روایت‌های جهانی برگزار می‌شود.
سی و سومین دوره جشنواره جهانی فیلم فجر امسال با مجموعه‌ای متنوع از آثار ایرانی و تولیدات مشترک آغاز شد؛ آثاری که شامل ژانرهای مختلفی از درام‌های روان‌شناختی و اجتماعی گرفته تا روایت‌های جنگی و مستندگونه می‌شوند. ده فیلم ایرانی و مشترک از ایران و کشورهای دیگر در بخش‌های رقابتی و غیررقابتی به نمایش درمی‌آیند؛ آثاری که دیدگاه‌های مختلف فیلمسازان درباره جهان، جامعه و تاریخ را منعکس می‌کنند.
از همکاری‌های ایران با تاجیکستان تا مشارکت‌های ایران و چین، و از داستان‌های خانوادگی و سفرهای احساسی گرفته تا روایت‌های مربوط به جنگ و آوارگی، این آثار تصویری گسترده از سینمای امروز ایران را به نمایش می‌گذارند. سینمایی که هدف دارد مرزهای جغرافیایی را کنار بزند و در کنار رقبا و جشنواره‌های بین‌المللی، صدای خود را با کیفیتی نوین و متفاوت ارائه دهد.
ماهی در دام قلاب؛ روایت سفر مادر در عمق تاجیکستان
فیلم «ماهی در قلاب» به کارگردانی محی‌الدین مظفر و تهیه‌کنندگی امیر تاجیک، یکی از تولیدات مشترک ایران و تاجیکستان است که در بخش «چشم‌انداز» جشنواره نمایش داده می‌شود. این فیلم داستان زندگی دلیر، پسربچه‌ای ساکن یتیم‌خانه را روایت می‌کند؛ پسربچه‌ای با شخصیتی محترم و محبوب در میان هم‌سالان، که آموزگارش، نیگورا، با رفتاری پر از محبت از او حمایت می‌کند.
با این حال، دلیر بیش از هر چیز در پی یافتن نشانی از مادر گمشده‌اش است. فیلم با بازی عبدالله عبدالرحیم‌زاده و سیاره صفراوا، نماینده همکاری سینمایی میان دو کشور در این دوره از جشنواره محسوب می‌شود و قصد دارد در کنار آثار بین‌المللی، نگاه منطقه‌ای سینمای ایران را شکل دهد.
او نمی‌خوابد؛ داستانی از بی‌خوابی پس از جنگ
در بخش رقابتی بین‌الملل، فیلم «او نمی‌خوابد» به کارگردانی رضا جمالی حضور دارد. این فیلم داستان مردی ۶۵ ساله در یک روستای مرزی را روایت می‌کند که به دلیل تجربیات تلخ دوران جنگ، دچار بی‌خوابی شدید شده است. تلاش اهالی برای یافتن راه‌حلی برای درمان این مشکل، فضای فیلم را تشکیل می‌دهد، اما بخش اصلی روایت به تأثیر بی‌خوابی بر زندگی این مرد اختصاص یافته است؛ وضعیتی که او را وادار کرده است بی‌وقفه به کمک دیگران بشتابد و جایگاهی ویژه در میان مردم پیدا کند. این اثر با بازی نادر مهدیلو، حسین عابدینی و ناصر محبی، یکی از مهم‌ترین و جدی‌ترین آثار ایرانی در بخش رقابت اصلی جشنواره است.
در عمق ابدیت؛ کاوش در مسیر یافتن عشق مفقود در میان تنش‌های خانوادگی
فیلم «زمانی در ابدیت» به کارگردانی مهدی نوروزیان و با تهیه‌کنندگی نیکی کریمی، در سال ۲۰۲۴ تولید شده و در بخش مسابقه بین‌الملل جشنواره نمایش داده می‌شود. این اثر داستان زن جوانی را روایت می‌کند که در پی یافتن همسر مفقودش، سفر پرماجرایی و پر احساس را آغاز می‌کند. در دل روایت، تنش‌های خانوادگی، خاطرات فراموش‌نشدنی و سرنخ‌های مرموز نقش مهمی دارند. حضور بازیگرانی مطرح مانند لیلا حاتمی، بابک حمیدیان و نوید پورفرج، این فیلم را به یکی از آثار جذاب و کنجکاوی‌برانگیز جشنواره تبدیل کرده است. همچنین، بازی زنده‌یاد بیتا فرهی، که در این فیلم حضور دارد، به اثر رنگ و بویی احساسی بخشیده است.
پل؛ میان میدان نبرد و اصول اخلاقی انسانیت
محمد عسگری با فیلم «پل» در بخش مسابقه بین‌الملل حضور یافته است. این فیلم داستان دوران جنگ ایران و عراق را بازگو می‌کند و بر زندگی نوجوانی به نام موسی تمرکز دارد؛ نوجوانی که در مسیر جست‌وجوی برادر گمشده‌اش، نوزادی را از میان میدان جنگ و در میان نیروهای دشمن پیدا می‌کند. موسی درگیر احساس انتقام و مسئولیت انسانی می‌شود؛ تضادی که محور اصلی کشمکش در فیلم است. روح‌الله زمانی، سعید آقاخانی، سروش صحت و سارا حاتمی بازیگران این اثر هستند.
مردی آرام؛ سرنوشت دختر مهاجر و گذشته‌ای که دوباره زنده می‌شود
فیلم «مرد آرام» ساخته بهنوش صادقی در بخش «جلوه‌گاه شرق» به نمایش درمی‌آید. این اثر داستان نوبهار، دختر جوان مهاجر افغان، را روایت می‌کند که وارد ایران می‌شود و برخلاف میل خود، با مردی مسن به نام زمان ازدواج می‌کند. با گذشت زمان، گذشته این مرد برملا می‌شود و نوبهار در وضعیتی قرار می‌گیرد که باید برای آینده‌اش تصمیم‌گیری کند. مهدی هاشمی و شمیلا شیرزاد نقش‌های اصلی را بر عهده دارند، و هاشمی همچنین وظیفه تهیه‌کنندگی فیلم را بر عهده دارد. این فیلم رویکردی انسانی و زن‌محور در زمینه مهاجرت دارد و از جمله آثار پرمخاطب بخش شرق محسوب می‌شود.
پس از آغاز عشق، مسافری در راه کشف عشق‌های مخفی و ناگفته است.
در فیلم «پس از عاشقی» ساخته محمدعلی صفورا، یک عکاس میانسال در کنار تلاش برای جلوگیری از ازدواج سریع پسرش، با خاطرات و احساسات گذشته خود روبرو می‌شود. سفر خانوادگی فرصتی است تا اسرار پنهان و احساسات نهان شخصیت‌ها آشکار شود. این اثر در بخش «جلوه‌گاه شرق» نمایش داده می‌شود و با حضور بازیگرانی همچون محسن قصابیان، مریم کاظمی و شکوه سامع، ترکیبی از درام خانوادگی و روایت عاطفی را به تصویر می‌کشد.
چانگ‌آن، شی‌آن؛ همکاری ایران و چین در زمینه ترویج روایت امید
فیلم «چانگ‌آن، شی‌آن» به کارگردانی ژانگ ژونگ یکی از معدود پروژه‌های همکاری گسترده ایران و چین در سال‌های اخیر محسوب می‌شود. فیلمنامه این اثر توسط نرگس آبیار نگاشته شده و در بخش جلوه‌گاه شرق به نمایش درآمده است. داستان فیلم در دهه ۱۹۶۰ آغاز می‌شود، زمانی که گروه‌های داوطلب برای توسعه و آبادانی بیابان‌های سین‌کیانگ فعالیت می‌کنند. سال‌ها بعد، نسل جدید با بحران پنبه مواجه می‌شود و تلاش یک مرد از نسل پیشین، میراثی از امید را برای آینده به جای می‌گذارد. بازیگران فیلم شامل ساو جان، آلیما و چن سی‌سی هستند که نمادی از همکاری فرهنگی دو کشور محسوب می‌شوند و رنگ و بویی متفاوت نسبت به دیگر آثار حاضر در جشنواره دارد.
دو جنبه از پاییز؛ روبرو شدن با زخم‌های نهان و قدیمی گذشته
فیلم «دو روی پاییز» به کارگردانی روناک طاهر در بخش «چشم‌انداز» حضور یافته است. این اثر داستان زنی هنرمند را روایت می‌کند که پس از پذیرش سرپرستی خواهرزاده‌اش، با زخم قدیمی سقط جنین در گذشته‌اش روبه‌رو می‌شود. محور داستان بر تقابل احساسات مادرانه، ترس‌های پنهان و رابطه‌ای که نیازمند بازسازی است، تمرکز دارد. بازی‌های شبنم مقدمی، علیرضا آرا و احترام برومند، به تقویت جنبه‌های دراماتیک فیلم کمک کرده است.
فرشته‌ها هرگز نمی‌میرند؛ روایت واقعی از وضعیت غزه
در بخش «زیتون شکسته»، فیلم «فرشته‌ها نمی‌میرند» به کارگردانی محمدرضا ابوالحسنی نمایش داده می‌شود. این اثر مستند-داستانی به بررسی زندگی و آوارگی مردم غزه در طول عملیات زمینی اسرائیل می‌پردازد. روایت چندلایه و نگاه انسانی کارگردان، تصویری نزدیک و واقعی از زندگی در زیر بمباران را به تصویر می‌کشد. مرتضی شعبانی به عنوان تهیه‌کننده این فیلم، آن را ساخته است و نمایش آن در جشنواره، یکی از تلخ‌ترین و تأثیرگذارترین تجربیات خواهد بود.
مرد بی‌صدا؛ سفر رازآلود یک راننده در دهکده‌ای سکوت‌گرفته
فیلم «مرد خاموش» به کارگردانی و نویسندگی احمد بهرامی در بخش «جشنواره جشنواره‌ها» شرکت دارد. این اثر با حضور تنها یک بازیگر، علی باقری، در فضایی ساکت و مرموز روایت می‌شود. داستان درباره راننده‌ای است که جسدی را به قبرستان منتقل می‌کند و در مسیر حرکت خود با دنیایی غیرواقعی و در عین حال آشنا مواجه می‌شود. محمدحسین خانی تهیه‌کننده این فیلم است. «مرد خاموش» دارای لحن مینیمال، فضای وهم‌آلود و ساختاری متفاوت است.
سینمای ایران در عرصه بین‌المللی
این مجموعه ده‌اثری، تصویری چندبعدی و چندوجهی از سینمای معاصر ایران ارائه می‌دهد؛ سینمایی که از همکاری‌های بین‌المللی تا روایت‌های محلی، و از تجربه‌گرایی گرفته تا قصه‌گویی سنتی، گسترده شده است. حضور فعال فیلمسازان نسل‌های مختلف، از کارگردانان نوظهور تا چهره‌های شناخته‌شده، نشان می‌دهد که سینمای ایران همچنان در تلاش است با جهان در گفت‌وگویی فرهنگی قرار گیرد و امکانات روایی نوینی را کشف کند. جشنواره امسال می‌تواند فرصت مناسبی برای تقویت این روند و ارتقاء سطح هنر سینما در کشور باشد.
