بازگشت احساسات در بالیوود: فیلم «Thamma» نماد نوستالژی، انسانیت و ارتباط نسل‌ها

فیلم «Thamma» ترکیبی است از حس نوستالژیک سینمای عاشقانه دهه 90 و مسائل اجتماعی معاصر. این اثر نشان می‌دهد که آیووشمان خورانا بار دیگر ثابت کرده است که از دل زندگی روزمره مردم هند، شخصیت‌های جدید و جذاب شکل می‌گیرند.

بازگشت سینمای بالیوود به احساسات عاشقانه و لحظات اشک‌آلود

در دورانی که سینمای هند بین اکشن‌های بزرگ و فیلم‌های ملی‌گرایانه در تردید است، «Thamma» به طور ناگهانی از دل این هیاهو بیرون می‌آید و با روایت ساده اما انسانی، مخاطبان را شگفت‌زده می‌کند. این فیلم به کارگردانی راج کومار سانتوشی، داستان مادری مسن را روایت می‌کند که در پی یافتن گمشده‌ای از گذشته‌اش، سفری پر احساس و پرماجرا را آغاز می‌کند.

عنوان «Thamma» در زبان بنگالی به معنای «مادر بزرگ» است و این خود نشانگر موضوع اصلی اثر، یعنی ارتباط بین نسل‌ها، خاطرات و بخشش است. اما راز موفقیت این فیلم تنها در داستان آن نهفته نیست، بلکه در اجرای متفاوت و منحصر به فرد آن توسط دو ستاره جوان بالیوود است. آیووشمان خورانا و راشمیکا ماندانا با بازی‌های ظریف و کنترل‌شده خود، توانسته‌اند فیلم را فراتر از یک ملودرام معمولی ببرد.

آیووشمان خورانا:

مردی که از دل جامعه قهرمان می‌سازد

از همان اولین فیلمش، Vicky Donor (۲۰۱۲)، خورانا نشان داد که به دنبال نقش‌های معمولی نیست. او مردی است که در قاب‌های کوچک زندگی مردم هند، معناهای بزرگ می‌یابد. مثلاً داستان جوانی که با تبعیض طبقاتی در Article 15 مواجه می‌شود، نمونه‌ای از این موضوع است. خورانا همواره توانسته است مرز میان کمدی، درام و نقد اجتماعی را به‌درستی و ظرافت جابه‌جا کند.

در فیلم «Thamma»، اما او نقش کاملاً متفاوتی را ارائه می‌دهد: فردی آرام، پخته و درون‌گرا. شخصیتی که به‌جای بیان شعار، با سکوتش سخن می‌گوید. در صحنه‌هایی از فیلم، تنها با یک نگاه، می‌توان تلاطم درونی‌اش را درک کرد. این نوع بازی کنترل‌شده، یادآور نقش‌های آمیتاب باچان در دوران طلایی دهه ۷۰ است. نکته جالب توجه این است که خود خورانا در مصاحبه‌ای با Film Companion گفته بود: «می‌خواستم نقش مردی را بازی کنم که قهرمان نیست، بلکه فقط انسان است.» و همین فلسفه کوچک، توانسته است به دل تماشاگران راه یابد.

راشمیکا ماندانا:

از ستاره جنوب تا بانوی مهربان شمال

در مقابل او، راشمیکا ماندانا قرار دارد، بازیگری که از سینمای جنوب هند برخاسته و با آثار معروفی مانند Geetha Govindam و Pushpa: The Rise به شهرت رسیده است. پیش از ایفای نقش در «Thamma»، ماندانا بیشتر به‌عنوان چهره‌ای پرانرژی و سرزنده شناخته می‌شد، اما در این فیلم نقش کاملاً متفاوتی را بر عهده دارد؛ زنی که در مسیر یافتن مادرش، میان گذشته و حال سرگردان است.

بازی ماندانا در «Thamma» آرام، درون‌گرا و حتی غم‌زده است. در بسیاری از صحنه‌ها، او بیشتر از آنکه صحبت کند، به شنیدن می‌پردازد؛ و همین سکوت، فیلم را به سطحی شاعرانه می‌کشاند. یک منتقد از مجله Hindustan Times در نقد خود نوشت: «ماندانا در این فیلم نه تنها زیبا است، بلکه نگاهی انسانی و عمیق دارد، و این بزرگ‌ترین موفقیت یک بازیگر در بالیوود امروز است.»

یک داستان ساده اما همراه با طعمی از فلسفه شرقی

این فیلم از نظر روایت ممکن است چندان پیچیده نباشد، اما نمادها و تمثیل‌های درونی آن، تماشاگران جدی‌تر را نیز به تفکر وامی‌دارد. راج کومار سانتوشی در ساختار داستانی خود مفاهیم بودایی بخشش و چرخه کارما را به تصویر کشیده است و نشان می‌دهد چگونه نسل‌ها، اشتباهات گذشته را درون خود حفظ می‌کنند تا در نهایت به رهایی و آزادی برسند. در صحنه پایانی، زمانی که مادربزرگ (با نقش‌آفرینی فوق‌العاده سوپریا پاتاک) در میان خاکسترهای معبد قدیمی به دنبال ردپای گذشته‌اش می‌گردد، فیلم به اوج شاعرانه خود می‌رسد. در این لحظه، مرز میان واقعیت و استعاره در سینمای هند محو می‌شود و تماشاگر درگیر فضای معنوی و نمادین اثر می‌گردد.

موسیقی: احیای اصالت و ریشه‌ها

آلبوم موسیقی فیلم توسط ر. دی. پراساد ساخته شده است و بسیاری از منتقدان آن را یادآور موسیقی‌های کلاسیک دهه نود می‌دانند. ترانه اصلی فیلم، «Thamma, Take Me Home»، با صدای آریجیت سینگ، در عرض چند روز بیش از ۲۵ میلیون بار در یوتیوب پخش شد و یکی از پرطرفدارترین قطعات سال شد. ترکیب سازهای سنتی بنگالی با ملودی‌های مدرن، حس نوستالژیک را در دل تماشاگران برمی‌انگیزد و در عین حال با فضای دراماتیک فیلم هماهنگ است.

کارگردانی توسط سانتوشی انجام شده است.

دوستی و جوانی در کنار هم همراهی تجربه و جوانی هم‌نشینی تجربه و جوانی

راج کومار سانتوشی اغلب با آثار اکشن-اجتماعی خود شناخته می‌شود، از جمله Ghayal و Damini. اما در فیلم «Thamma»، او به طرز شگفت‌انگیزی از زبان آرام و شاعرانه بهره می‌برد. قاب‌های بلند و میزانسن‌های متقارن او یادآور کارهای سانجای لیلا بانسالی است، اما بدون افراط در تجمل. فیلم در لوکیشن‌های واقعی بنگلادش فیلم‌برداری شده و نورپردازی طبیعی آن، فضایی مستندگونه به اثر می‌بخشد. سانتوشی در یکی از مصاحبه‌هایش اظهار داشته است: «می‌خواستم فیلم مانند خاطره‌ای در ذهن تماشاگر باقی بماند، نه مانند تصویر یک کارت‌پستال.» همین دیدگاه باعث شده است «Thamma» به اثری صادقانه و شخصی تبدیل شود.

فروش و نظرات کاربران

در اولین هفته اکران، فیلم بیش از ۹۵ کرور روپیه فروش داشت و به سرعت جایگاه نخست پرفروش‌ترین فیلم‌های هند را تصاحب کرد. نکته جالب توجه این است که برخلاف بسیاری از فیلم‌های پرهزینه، «Thamma» با بودجه‌ای متوسط ساخته شد، اما با تکیه بر بازی‌های قدرتمند و روایت انسانی، توانست توجه مخاطبان را جلب کند. در شبکه‌های اجتماعی، هشتگ #ThammaMoments ترند شد و بسیاری از کاربران تصاویری از مادربزرگ‌های خود را همراه با دیالوگ‌های فیلم منتشر کردند، که نشان از تاثیر عمیق احساسی این اثر بر مردم دارد.

مقایسه با آثار مشابه

از نظر موضوع، فیلم «Thamma» را می‌توان با آثاری مانند «Piku» (۲۰۱۵) با بازی دیپیکا پادوکونه و آمیتاب باچان مقایسه کرد که هر دو به تصویر کشیدن روابط بین نسل‌ها می‌پردازند. اما در «Thamma»، تمرکز بیشتر بر مفهوم خاطره است تا مراقبت فیزیکی، یعنی بر آن چیزی که از گذشته در درون ما باقی مانده است. برخلاف ملودرام‌های اشک‌انگیز رایج، این فیلم به جای برانگیختن احساسات تماشاگران برای گریه، آن‌ها را به تفکر و تأمل دعوت می‌کند. این ویژگی جایی است که سینمای هنری و تجاری هند در مرز مشترک قرار می‌گیرند.

دیدگاه‌های منتقدان

در بررسی نقدهای منتشرشده، روزنامه تایمز آو هند به فیلم امتیاز ۴ از ۵ اختصاص داده و نوشته است: «یک روایت آرام اما تاثیرگذار درباره مادر، زمان و بخشش.» روزنامه Indian Express آن را «بازگشتی واقعی به احساسات در بالیوود» توصیف کرده است. همچنین، منتقد برجسته راجیو ماساند در جمع‌بندی خود اظهار داشته است: «اگر بخواهیم بدانیم آیا بالیوود هنوز توانایی ساختن سینما از دل یک داستان خانوادگی را دارد، پاسخ حتماً فیلم Thamma است.»

چرا «Thamma» اهمیت دارد؟

در جهانی که بالیوود در رقابت تنگاتنگ با مارول و نتفلیکس قرار دارد، فیلم «Thamma» یادآوری می‌کند که قدرت واقعی سینمای هند در احساسات انسانی نهفته است، نه تنها در جلوه‌های ویژه. این اثر نشان می‌دهد که هنوز هم می‌توان با داستانی درباره مادربزرگی تنها، سالن‌های سینما را پر کرد. خورانا در یکی از مصاحبه‌های اخیر خود اشاره کرد: «ما همیشه از غرب یاد می‌گیریم چگونه فیلم بسازیم، اما فراموش می‌کنیم که ریشه‌های ما در هنر روایت است. «Thamma» بازگشتی است به این ریشه‌ها.»

این بازگشت، در واقع پیروزی نوعی سینمای انسانی بر سینمای بازار است. «Thamma» اثری است که میان نوستالژی و نوآوری توازن دقیقی برقرار کرده است. ترکیبی از بازی‌های درخشان، موسیقی کلاسیک و کارگردانی هوشمندانه، که حتی مخاطب غیرهندی را نیز به خود جذب می‌کند. در زمانی که سینما بیشتر به فریادی بلند بدل شده، «Thamma» همچون نجواست؛ نجوایی از نسل‌ها، عشق و خاطراتی که هنوز در ذهن هر بیننده‌ای زنده‌اند.