رضا عطاران؛ ستاره محبوب کمدی و بازیگر پول‌ساز سینمای ایران با زندگی، آثار و دستاوردهای بی‌نظیر

رضا عطاران، ستاره کمدی ایران، بازیگر، کارگردان و نویسنده با آثار ماندگار در سینما و تلویزیون، موفق‌ترین و محبوب‌ترین چهره هنری ایران.

رضا عطاران، بازیگر، کارگردان و نویسنده فیلمنامه مشهور ایرانی است که بیشتر به خاطر نقش‌آفرینی در عرصه کمدی شناخته می‌شود. او با مجموعه تلویزیونی «ساعت خوش» به شهرت رسید و سپس در سینما با فیلم‌هایی مانند «ورود آقایان ممنوع»، «نهنگ عنبر» و «هزارپا» موفقیت‌های قابل توجهی کسب کرد. عطاران چندین جایزه از جشنواره فیلم فجر دریافت کرده است و در سال ۱۳۹۷ عنوان «پول‌سازترین بازیگر سینمای ایران» را به دست آورد.

رضا عطاران یکی از بازیگران و کارگردانان مطرح ایرانی است که در عرصه هنر و سینما فعالیت می‌کند. او با بازی در نقش‌های متفاوت و خلق آثار کمدی، جایگاه ویژه‌ای در دل مخاطبان خود پیدا کرده است. عطاران در طول سال‌ها توانسته است با استعداد و خلاقیت خود، جایگاه مهمی در صنعت فیلم و تلویزیون ایران کسب کند.

زادگاه و تحصیلات

رضا عطاران در تاریخ ۲۰ اردیبهشت ۱۳۴۷ در شهر مشهد به دنیا آمد. خانواده او اصالتاً از بخش کاخک در شهرستان گناباد در استان خراسان رضوی بودند. او سومین فرزند خانواده است و دارای دو خواهر بزرگ‌تر و یک برادر کوچک‌تر است. مادر او در اثر زلزله‌ای در منطقه کاخک فوت کرد، و پدرش، ذبیح‌الله عطاران، در دی‌ماه ۱۴۰۳ درگذشت.

عطاران تحصیلات دبیرستان خود را در رشته اقتصاد در شهر مشهد به پایان رساند و سپس برای ادامه تحصیل به تهران مهاجرت کرد. او در دانشگاه تهران در دانشکده هنرهای زیبا در رشته طراحی صنعتی پذیرفته شد، اما پس از مدتی تحصیل را رها کرد و تمرکز خود را بر سینما و بازیگری گذاشت. او در مصاحبه‌هایش اشاره کرده است که انتخاب رشته طراحی صنعتی بیشتر به دلیل حضور در محیط دانشکده هنرهای زیبا بوده است، اما در نهایت علاقه‌اش را در هنر و بازیگری یافته است.

شروع فعالیت در عرصه هنر

عطاران فعالیت هنری خود را در دهه ۱۳۶۰ و از طریق تئاتر آغاز کرد. او در ابتدا با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مشهد، در کنار کارگردان حسن حامد، به فعالیت می‌پرداخت. در این همکاری، عطاران عمدتاً نقش‌های جدی و غیرکمدی ایفا می‌کرد که تا سال ۱۳۷۱، یعنی زمان درگذشت حسن حامد، ادامه داشت.

رضا عطاران پس از کسب تجربه در عرصه تئاتر، به تدریج وارد دنیای تصویر شد. اولین حضور رسمی او در تلویزیون در سال ۱۳۶۹ با بازی در مجموعه بیداران رقم خورد. چند سال بعد، در سال ۱۳۷۲، او در مجموعه کمدی پرواز ۵۷، ساخته مهران مدیری، نقش‌آفرینی کرد که نقطه عطفی در حرفه او در تلویزیون محسوب می‌شود.

در سال ۱۳۷۳، بازی در برنامه محبوب «ساعت خوش» به کارگردانی مهران مدیری، باعث شهرت عطاران شد. او در این برنامه نه تنها نقش بازی می‌کرد بلکه در نوشتن آیتم‌های طنز نیز نقش داشت و در کنار هنرمندانی چون رضا شفیعی‌جم و نصرالله رادش، توانایی‌های کمدی خود را به نمایش گذاشت.

شهرت در عرصه تلویزیون

پس از دستاوردهای اولیه، رضا عطاران در اواخر دهه ۱۳۷۰ و اوایل دهه ۱۳۸۰ به یکی از چهره‌های برجسته در عرصه کمدی تلویزیون تبدیل شد. او در بازه زمانی ۱۳۷۵ تا ۱۳۷۷ در مجموعه‌های محبوبی مانند «دنیای شیرین» و «سرزمین سبز» نقش‌آفرینی کرد و اولین تجربه کارگردانی خود را با ساخت مجموعه کودکانه «سیب خنده» در سال ۱۳۷۶ به دست آورد.

در سال ۱۳۷۷، عطاران با همکاری مجید صالحی سریال عروسکی محبوب «مجید دلبندم» را ساخت که نقش نویسنده، کارگردان و بازیگر را بر عهده داشت. پس از آن، او در مجموعه‌های طنز موفق دیگری مانند «قطار ابدی» (۱۳۷۸) به عنوان بازیگر و نویسنده حضور یافت که یکی از برنامه‌های پربیننده در اواخر دهه ۷۰ محسوب می‌شد.

در آغاز دهه ۱۳۸۰، عطاران به اوج شهرت خود در عرصه تلویزیون دست یافت. در سال ۱۳۸۲، او هم‌زمان نقش کارگردان و بازیگر در مجموعه کمدی خانوادگی «کوچه اقاقیا» را بر عهده گرفت و سال بعد، سریال بسیار محبوب «خانه‌به‌دوش» (۱۳۸۳) را ساخت. این موفقیت‌ها موجب شد که عطاران در ادامه، مجموعه موفق دیگری با عنوان «متهم گریخت» (۱۳۸۴) را با همکاری سعید آقاخانی تولید کند.

در فاصله سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۷، او دو سریال پرمخاطب دیگر با نام‌های «ترش و شیرین» (۱۳۸۵) و «بزنگاه» (۱۳۸۷) را برای پخش در ماه رمضان کارگردانی کرد و در هر دو نقش بازی کرد. این مجموعه‌ها جایگاه او را به عنوان یکی از موفق‌ترین کمدین‌های تلویزیونی دهه ۸۰ تثبیت کرد و شهرت و محبوبیت زیادی برایش به ارمغان آورد.

با این حال، آخرین همکاری رضا عطاران با تلویزیون، همانند نقطه پایانی این مسیر بود. پخش این سریال در سال ۱۳۸۷ با حواشی و انتقاداتی روبرو شد و حتی مدتی توقیف گردید. پس از آن، سازمان صداوسیما محدودیت‌هایی را برای عطاران وضع کرد که منجر به خداحافظی او از تلویزیون شد. او اعلام کرد دیگر قصد ساخت سریال برای تلویزیون ندارد و به پیشنهادهای بازگشت نیز پاسخ منفی داده است. در نتیجه، عطاران از اواخر دهه ۸۰ فعالیت در تلویزیون را متوقف کرد و تمرکز خود را بر سینما و دیگر حوزه‌ها متمرکز ساخت.

پیشرفت و دستاورد در عرصه سینما

رضا عطاران پس از مدتی فعالیت در تلویزیون، تصمیم گرفت از آن کناره‌گیری کند، در حالی که پیش‌تر وارد عرصه سینما شده بود. نخستین حضور او در فیلم‌های سینمایی با نقش‌آفرینی در فیلم «کلید ازدواج» در سال ۱۳۷۶ رقم خورد، اما در دهه ۱۳۸۰ به تدریج نقش‌های مهم‌تری در فیلم‌های سینمایی ایفا کرد و حضور پررنگ‌تری در این حوزه پیدا کرد.

در سال ۱۳۸۶، عطاران فعالیت زیادی داشت و در پنج فیلم سینمایی از جمله «خروس جنگی» و «توفیق اجباری» به ایفای نقش پرداخت. بازی چشمگیر او در فیلم «خروس جنگی» نقش مهمی در موفقیت تجاری این اثر داشت.

در دهه ۸۰، عطاران همچنان در آثار کمدی محبوب ظاهر شد. او در فیلم نیش زنبور (۱۳۸۸) نقش‌آفرینی کرد و در سال بعد، در فیلم طنز اسب حیوان نجیبی است، نقش متفاوتی را بر عهده گرفت. همزمان با بازی در این فیلم‌ها، او در فیلم ورود آقایان ممنوع (۱۳۸۹) نیز نقش داشت. بازی‌های او در این آثار موجب دریافت جایزه تندیس لبخند زرین و دیپلم افتخار بهترین بازیگر مرد جشنواره لبخند آفتاب شد.

در سال ۱۳۹۰، عطاران اولین فیلم سینمایی خود را کارگردانی کرد. او در فیلم کمدی «خوابم می‌آد» (۱۳۹۰) علاوه بر کارگردانی، نقش اصلی را نیز بر عهده داشت و این اثر با استقبال خوبی روبه‌رو شد. این فیلم در سی‌امین جشنواره فیلم فجر موفق به کسب سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی در بخش نگاه نو برای عطاران شد. در همان سال، رضا عطاران در فیلم کمدی «بی‌خود و بی‌جهت» بازی کرد و برای نقش‌آفرینی در این فیلم، دیپلم افتخار بهترین بازیگر مرد را از انجمن منتقدان سینما دریافت کرد.

در دهه ۱۳۹۰، عطاران در عرصه سینما به اوج شهرت رسید. وی در این دوره نه تنها نقش‌های کمدی موفقی ایفا کرد، بلکه در چندین فیلم جدی‌تر نیز عملکرد قابل توجهی داشت. در سال ۱۳۹۲، با بازی در فیلم «طبقه حساس» به کارگردانی کمال تبریزی، موفق شد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را در سی‌ودومین جشنواره فیلم فجر کسب کند.

در سال‌های بعد نیز او به فعالیت‌های موفق خود ادامه داد و در فیلم‌های پرطرفداری همچون نهنگ عنبر (۱۳۹۴) و دنباله آن، نهنگ عنبر ۲: سلکشن رؤیا (۱۳۹۶) نقش‌آفرینی کرد. عطاران سپس با حضور در کمدی هزارپا (۱۳۹۷) رکوردهای فروش سینمای ایران را شکست. این فیلم در زمان اکران به پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران تبدیل شد و همراه با فیلم‌های مصادره و خانم یایا (که هر دو در سال ۱۳۹۶ با بازی عطاران اکران شدند) مجموع فروش قابل توجهی را رقم زدند. بر اساس آمار، مجموع فروش این سه فیلم در سال ۱۳۹۷ بیش از ۵۶ میلیارد تومان بود که عطاران را به عنوان یکی از پول‌سازترین بازیگران معرفی کرد.

در اواخر دهه نود، رضا عطاران همچنان به فعالیت خود ادامه می‌داد و از محبوبیت زیادی برخوردار بود. در سال ۱۳۹۸، او در فیلم کمدی «مطرب» نقش‌آفرینی کرد؛ فیلمی که مجدداً توانست جایگاه نخست جدول فروش را به دست آورد و محبوبیت عطاران را بیشتر از پیش افزایش دهد.

عطاران همچنین در پروژه‌های متنوع‌تری، از جمله فیلم درام «روشن» به کارگردانی روح‌الله حجازی، نقش‌آفرینی کرد. برای نقش جدی خود در این فیلم، او در سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر (۱۳۹۹) مجدداً موفق به کسب سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد شد.

زندگی خصوصی رضا عطاران

در مرداد ماه سال ۱۳۷۴، رضا عطاران با فریده فرامرزی، بازیگر سینما، ازدواج کرد. این زوج با وجود بیش از ۲۵ سال زندگی مشترک، تصمیم گرفته‌اند که فرزندی نداشته باشند. عطاران در یکی از مصاحبه‌هایش اشاره کرده است که او و همسرش از ابتدا بر عدم داشتن فرزند به صورت جدی توافق کرده بودند.

عطاران زندگی خانوادگی آرام و بدون هیاهوی شهرت دارد. او و همسرش در چندین پروژه سینمایی با هم همکاری کرده‌اند، از جمله در فیلم‌های صندلی خالی و استراحت مطلق که هر دو نقش‌آفرینی کرده‌اند.

رضا عطاران در شمال شهر تهران یک استودیو عکاسی راه‌اندازی کرده و فعالیت‌های عکاسی نیز انجام می‌دهد. او را دوستان و همکاران فردی مردمی و خاکی می‌دانند که علیرغم شهرت زیاد، با طرفداران خود با تواضع رفتار می‌کند. شوخ‌طبعی طبیعی او سبب شده است که در بین مردم بسیار محبوب و دوست‌داشتنی باشد.