عروسی‌های تصادفی و چالش‌های ساختاری در فیلم «عروسی مردم»؛ نقد و تحلیل اثر مجید توکلی

عروسی مردم، همانند فیلم قبلی مجید توکلی (متولد ۱۳۶۵)، ایده‌ای جسورانه و نوآورانه در مسیر ساختار داستانی دارد. این ایده بدون حاشیه و به سرعت وارد فرآیند روایت می‌شود و در واقع، ورودی منطقی و دراماتیک به جریان اصلی داستان است. در ادامه، بدنه روایی فیلم از لحاظ ساختاری، از استحکام و تعلیق مناسبی برای حفظ پیوستگی برخوردار است، اما مشکل زمانی آغاز می‌شود که مخاطب احساس می‌کند فیلمنامه در جهت پیش‌برد تعلیق و غنی‌تر کردن آن، چندان کارآمد نیست.

این ضعف از نیمه فیلم آغاز می‌شود. در نیمه دوم، اطلاعات مربوط به تعلیق به صورت حلقه‌ای تکراری و بی‌نتیجه در گردش است و به اندازه کافی با تصور مخاطب از فضا و همچنین ریتم داستان، هماهنگ نمی‌باشد. فیلم در این بخش، بیشتر در یک حالت خلسه روایی قرار دارد و تنها در فصل پایانی، ضربه‌ای قوی و مؤثر زده می‌شود؛ جایی که خبر فوت پیرمرد اعلام می‌شود و تأثیرگذاری آن بر مخاطب احساس می‌شود، اما این اثرگذاری در همان لحظه پایان می‌پذیرد، چرا که مخاطب متوجه می‌شود این چالش‌ها فاقد التزام دراماتیک هستند و فیلمنامه برای جمع‌آوری چنین آشوبی، از روش‌های قدیمی، سطحی و غیردراماتیک بهره گرفته است که هیچ نوآوری یا جذابیتی برای تماشاچی ندارد.

مشکل اصلی فیلم از جایی شروع می‌شود که مخاطب احساس می‌کند فیلمنامه در طراحی و ساختار، توانایی هدایت تعلیق و توسعه آن را ندارد.

در بخش دوم داستان، فضای خالی فراوانی مشاهده می‌شود که از فنون قصه‌گویی تهی است و تنها شاهد رفت‌وآمدهای بی‌هدف هستیم که هدفشان ایجاد حس تشویش در مخاطب است، بدون آنکه داستان وارد مسیرهای جدیدی شده یا بار تعلیق خود را افزایش دهد. این روند به دلیل محدودیت در شخصیت‌های اصلی و فرعی و نبود پیرنگ‌های قدرتمند مرتبط با هسته مرکزی داستان، بیشتر نمایان می‌شود و دقایق حساس را در نظر مخاطب بی‌اثر و بی‌محتوا جلوه می‌دهد.

این پایان، باعث شد تا عروسی مردم، با وجود ایده مرکزی هوشمندانه، افتتاحیه منطقی و ساختار منسجم، به یک اثر معمولی تقلیل یابد که مخاطب خود را چندان درگیر نمی‌کند. چنین عملکردی برای یک فیلم اجتماعی با رنگ و لعاب جذاب، مناسب نیست؛ زیرا نه تنها آن را پیش نمی‌برد، بلکه نشانگر استیصال آن است.

اگر کمی بیشتر در فضاسازی‌های خود دقت و جدیت به خرج می‌داد، می‌توانست به اثری تبدیل شود که کارگردانش را در زمره فیلمسازان مولف و تحت تأثیر سبک نوشتاری خاصی قرار دهد. اما به دلیل سیاست داستان در نیمه دوم و همچنین فضاسازی نادرست و غیرهوشمندانه، این فرصت از دست رفت و اثر نتوانست رشد بیشتری داشته باشد. با این حال، می‌توان این فیلم را آزمونی و خطایی دانست که ممکن است کارگردان را در مسیر تولید آثار جدی‌تر و درخشان‌تر هدایت کند.

«عروسی مردم» ساخته مجید توکلی، روایتگر زندگی دختر و پسری است که تصمیم می‌گیرند برای تفریح به عروسی‌های دیگران بروند و لحظاتی خوش بگذرانند...