کشف فیلمنامه ناپایان چارلی چاپلین: میراث پنهان و داستان‌سرایی اسطوره کمدی جهان

فیلمنامه آخرین اثر ناتمام چارلی چاپلین، اسطوره بزرگ سینمای کمدی، با عنوان «فریک»، برای نخستین‌بار به زبان انگلیسی منتشر می‌شود. این اثر فانتزی که داستان موجودی بالدار به نام سارافا را روایت می‌کند، بر پایه مجموعه‌ای از پیش‌نویس‌ها، استوری‌بوردها و طرح‌های جمع‌آوری شده است که چاپلین تا قبل از مرگش در سال ۱۹۷۷، در سن ۸۸ سالگی، بر روی آن کار می‌کرد. سارافا، موجودی زیبا با بدن انسان و بال‌های پرنده، قابلیت درمان بیماری‌ها و برقراری صلح در جهان را دارد. چاپلین در نظر داشت در یک نقش کوتاه، خود را به‌عنوان یک فرد مست و مبهوت نشان دهد که در حال تماشای سارافا است که در حال پرواز بر فراز پارلمان لندن است.

یک پروژه بلندپروازانه

اسناد باقی‌مانده از پروژه «فریک» از هر فیلم دیگری ساخته چاپلین جامع‌تر است و شامل جزئیاتی درباره صحنه‌ها، جلسات مربوط به جلوه‌های ویژه و حتی طراحی بال‌های سارافا می‌باشد. دیوید رابینسون، نویسنده زندگی‌نامه رسمی چاپلین، اظهار داشته است: «متأسفانه این فیلم کامل نشده است، چون می‌توانست یک اثر فوق‌العاده باشد.» در این پروژه، چاپلین برای نقش سارافا، دخترش ویکتوریا را برگزید. ویکتوریا روایت می‌کند که پدرش ماه‌ها به مطالعه حرکات پرندگان و تکنیک‌های پرواز پرداخت تا احساس پرواز را به شکل منحصر به فردی به تصویر بکشد، اما فرصت ندادن زمان، او را از تحقق این رویا بازداشت.

حکایتی درباره یک فرد خارجی

کتاب «فریک» داستان یک موجود متفاوت و منزوی به نام سارافا را روایت می‌کند که پس از سقوط بر روی پشت‌بام یک پروفسور انگلیسی، با او آشنا شده و رابطه‌ای برقرار می‌کند. در یکی از صحنه‌ها، سارافا از بال‌هایش که دیگران را می‌ترساند و حس رازآلودگی به آن‌ها می‌دهد، ابراز تنفر می‌کند. در یادداشت‌هایش، چاپلین اشاره می‌کند که سارافا به پروفسور علاقه‌مند می‌شود، هرچند او فاقد بال است. این شخصیت، همچون «ولگرد کوچک» در آثار چاپلین، نمادی از فرد غریبه‌ای است که در جامعه جایگاهی ندارد.

کوشش برای پرواز

در سال ۱۹۶۹، چارلی چاپلین در لندن با شرکت‌های تخصصی در زمینه جلوه‌های ویژه، از جمله استودیو شپرتن، همکاری کرد تا صحنه‌های پرواز را به تصویر بکشد. بر اساس یادداشت‌های محرمانه، او در نظر داشت نقش پروفسور را به بازیگرانی مانند رابرت وان، جیمز فاکس و ریچارد چمبرلین بسپارد. جرالد لارن، یکی از طراحان این پروژه، اظهار داشت که چاپلین انتظارات بسیار دقیقی داشت و با ارائه ۱۵۰ طرح مختلف برای بال‌ها و پرواز سارافا، در پی ساخت اثری بی‌نقص بود.

میراثی که هنوز کامل نشده است

کتاب «فریک: داستان یک فیلم ناتمام» که توسط انتشارات استیکینگ پلیس منتشر شده است، حاوی مصاحبه‌ها، طرح‌ها و یادداشت‌های چاپلین است. سسیلیا سنچیاارلی، مسئول آرشیو چاپلین در سینتکا دی بولونیا، اظهار داشت که این پروژه حتی برای پژوهشگران چاپلین نیز ناشناخته بوده است. آرنولد لوزانو، مدیر املاک چاپلین، این فیلمنامه را «آخرین وصیت» او می‌نامد که بر پایه ۳۰۰۰ صفحه اسناد، عکس‌ها و موسیقی‌هایی است که خود چاپلین ساخته است. هرچند این اثر ناتمام باقی مانده است، اما هنوز امضای چاپلین را دارد: ترکیبی از طنز، انسانیت و خلاقیت بی‌پایان.