بحران صنعت نمایش خانگی ایران؛ حذف نام بازیگر و هوش مصنوعی
حاشیه‌ها و بحران‌های صنعت نمایش خانگی ایران؛ حذف نام بازیگر جوان در تیتراژ «شغال» نماد بی‌ثباتی ساختاری
بحران ساختاری و بی‌ثباتی در صنعت نمایش خانگی ایران، حذف نام بازیگر جوان و استفاده از هوش مصنوعی نماد ضعف و بحران اعتماد است.
در روزهایی که نمایش خانگی در ایران بیش از هر زمان دیگری مورد توجه و بررسی مخاطبان قرار گرفته است، حاشیه‌های مربوط به حذف نام سجاد بابایی از تیتراژ سریال «شغال» ساخته بهرنگ توفیقی به یکی از موضوعات داغ و جنجالی پشت صحنه تبدیل شده است. این اتفاق که ظاهر آن به یک اختلاف مالی نسبت داده می‌شود، در عمق خود نمادی است از بحران بزرگ‌تر در فضای پلتفرم‌های نوظهور و سرمایه‌گذاری‌های بی‌پایه در صنعت تولید سریال.
بازیگری که در تیتراژ حذف شد، اما در خاطر تماشاگران باقی می‌ماند.
سجاد بابایی، بازیگر جوان و درخشان کشورمان، در سال ۱۳۹۶ با نقش‌آفرینی در فیلم «سوزن آب» به کارگردانی بهمن شهروان و در قالب ژانر درام اجتماعی وارد دنیای سینما شد. او سپس با بازی در فیلم «استاد» موفق به کسب سیمرغ بلورین در بخش نقش مکمل مرد شد. نقش‌آفرینی او در فیلم «مجنون» نیز مورد تحسین قرار گرفت و با ایفای نقش شهید زین‌الدین در جشنواره فجر چهل‌ودوم، به جمع نامزدهای بهترین بازیگر نقش اول پیوست.
در جدیدترین فعالیت او در حوزه نمایش خانگی، خبری عجیب منتشر شده است. بر خلاف انتظار، نام او از تیتراژ فیلم «شغال» حذف شده است، در حالی که در سریال نقش اصلی دارد و مورد استقبال مخاطبان قرار گرفته است. این حذف، نه تنها در تیتراژ بلکه در پوسترهای رسمی و مواد تبلیغاتی نیز مشاهده می‌شود، بدون اینکه توضیحی از سوی تهیه‌کننده یا کارگردان ارائه گردد. واکنش کاربران در شبکه‌های اجتماعی به این موضوع شوکه‌کننده بود و رسانه‌ها در پی یافتن پاسخ هستند، اما تاکنون توضیحی مشخص در این باره منتشر نشده است.
آیا این موضوع مربوط به اختلاف مالی است یا رفتار غیرحرفه‌ای؟
بر اساس اطلاعات منتشر شده از منابع نزدیک به پروژه، اختلاف مالی میان سجاد بابایی، کارگردان، و علی طلوعی، تهیه‌کننده و سرمایه‌گذار سریال، به چشم می‌خورد. گفته می‌شود که حقوق عوامل برای چندین ماه پرداخت نشده است و علیرغم تعهد حرفه‌ای، بابایی تا پایان مراحل فیلم‌برداری در صحنه‌ها حضور داشته است. پس از تلاش‌های بی‌نتیجه برای دریافت مطالبات، او تصمیم گرفت از پروژه کنار بکشد و این موضوع به خانه سینما ارجاع داده شد.
گزارش‌ها حاکی است که رأی این نهاد صنفی به نفع بابایی صادر شده است، اما موضوع به اینجا محدود نشده است. در یک اقدام غیرمنتظره، تهیه‌کننده تصمیم گرفت نام بازیگر را از تیتراژ اصلی حذف کند و تنها او را در بخش «سایر بازیگران» قرار دهد؛ رفتاری که بسیاری از فعالان سینما آن را غیرفنی و غیراخلاقی می‌دانند.
وقتی هوش مصنوعی جایگزین انسان می‌شود
شایعه‌ای پر سر و صدا در حال انتشار است که از آن به عنوان یکی از جنجالی‌ترین خبرها یاد می‌شود. بر اساس گزارش‌هایی، برخی رسانه‌ها مدعی شده‌اند که بخش‌هایی از حضور سجاد بابایی در فیلم «شغال» با استفاده از هوش مصنوعی بازسازی شده است. اگرچه تاکنون هیچ‌یک از عوامل تولید این اثر به طور رسمی این ادعا را تایید یا رد نکرده‌اند، اما انتشار این خبر در فضای رسانه‌ای، نگرانی‌هایی جدید درباره مرزهای اخلاقی در کاربرد فناوری‌های نوین در عرصه هنر را برانگیخته است.
این سوال مطرح است که آیا می‌توان بدون رضایت بازیگر، چهره او را با کمک هوش مصنوعی بازتولید کرد؟ این موضوع اکنون به یکی از بحث‌برانگیزترین مسائل در محافل سینمایی تبدیل شده است. بسیاری از منتقدان بر این باورند که چنین اقدامی نه تنها حقوق هنرمند را نادیده می‌گیرد، بلکه وارد منطقه‌ای خاکستری در حوزه مالکیت هنری می‌شود؛ منطقه‌ای که در آن فناوری، از ابزار خلاقیت به سلاحی برای حذف و جایگزینی بدل می‌شود.
پلتفرم‌هایی که با تزلزل و ناپایداری حرکت می‌کنند
در کنار این وقایع، نشانه‌هایی از ضعف ساختاری در پلتفرم پخش سریال نیز دیده می‌شود. این پلتفرم که در ابتدا با نام «زینما» معرفی شد، به دلیل بی‌توجهی مدیران به ثبت حقوقی برند، ناچار شد نام خود را به «زی‌ویژن» تغییر دهد. این تغییر سریع و بدون برنامه‌ریزی، نشانگر همان آشفتگی است که در عملکرد مالی و مدیریتی این پلتفرم نیز مشهود است.
بر اساس گزارش‌ها، «زینما» با مشکلات مالی فراوانی دست و پنجه نرم می‌کند و بسیاری از پرداخت‌ها به عوامل پروژه‌ها با تأخیر یا به صورت ناقص انجام می‌شود. این وضعیت، شبیه سرنوشت پلتفرم‌هایی مانند «استارنت» است که در نبود پشتوانه‌های سرمایه‌ای و فنی، تنها چند قدم تا ورشکستی کامل فاصله دارند. در چنین شرایطی، طبیعی است که اختلافات میان تهیه‌کننده و بازیگران به بحران عمومی تبدیل شود.
اظهارنظرهای جامعه سینما بازخوردهای اهالی صنعت فیلم نظرهای فعالان سینما
در جدیدترین مصاحبه با مجله فیلم امروز، امیرحسین فتحی به انتقاد از رفتار تهیه‌کننده نسبت به سجاد بابایی پرداخت و آن را «غیرحرفه‌ای و غیرمنصفانه» خواند. او اظهار داشت: «آیا منطقی است که تهیه‌کننده تنها به‌خاطر درخواست دستمزد یک بازیگر، نام او را در قسمت سایر بازیگران قرار دهد؟ چه چیزی ممکن است در این روند تغییر کند؟» در عین حال، بسیاری از کاربران فضای مجازی با استفاده از هشتگ‌هایی مانند #حق_بازیگر و دیگر عبارات، از بابایی حمایت کرده و خواستار شفاف‌سازی رسمی در این زمینه شدند.
هشدار جدی درباره آینده صنعت نمایش خانگی
حذف نام سجاد بابایی تنها یک اختلاف شخصی یا مالی نیست، بلکه نمادی از بحران اعتماد در صنعت نمایش خانگی به شمار می‌رود. وقتی تهیه‌کننده می‌تواند بدون پاسخگویی، نام بازیگر را حذف کند و پلتفرم‌های پخش نیز سکوت اختیار کنند، نشان‌دهنده نبود ساختارهای حرفه‌ای و نظام‌مند در این حوزه است.
در سال‌های اخیر، نمایش خانگی ایران با ظهور پلتفرم‌های مختلف وارد مرحله‌ای جدید از رقابت شده است؛ اما بسیاری از این پلتفرم‌ها نه از نظر فنی زیرساخت کافی دارند و نه از نظر مالی پشتوانه‌ای قوی. در چنین فضایی، حتی یک بحران کوچک می‌تواند اعتبار کل صنعت را زیر سوال ببرد. اگرچه سجاد بابایی این بار از تیتراژ حذف شده، اما حذف نام او از حافظه تماشاگران آسان نخواهد بود. گاهی، یک نام غایب بیش از هر نام دیگری در تیتراژ حضوری پررنگ دارد.
