گلاب آدینه در شب نکوداشت: گفتگوهای خاص

در شب بیستمین جشن کارگردان، نکوداشتی برای گلاب آدینه، بازیگر و کارگردان با سابقه تئاتر، برگزار شد. این مراسم که در شامگاه جمعه، ۱۲ اردیبهشت ماه، با تلاش انجمن کارگردانان تئاتر در تالار استاد جلیل شهناز خانه هنرمندان ایران برگزار شد، همچنین از چندین کارگردان نسل‌های مختلف دیگر نیز قدردانی به عمل آمد.

در ابتدای این برنامه که با اجرای احسان حاجی‌پور برگزار شد، شهرام گیل‌آبادی، رئیس هیئت مدیره انجمن کارگردانان تئاتر، با خوشامدگویی به حاضرین، به بیان نکاتی درباره وضعیت تئاتر و چالش‌های هنرمندان پرداخت. او تأکید کرد که تئاتر باید همواره نقاد و پرسش‌گر باشد و در صورت حذف این ویژگی، روح تئاتر از آن گرفته می‌شود.

در این برنامه، نشان عباس جوانمرد به حسین کیانی، نشان حمید سمندریان به محمد برهمنی، و نشان رکن‌الدین خسروی به سید محمد مساوات اهدا شد. به دلیل غیبت مساوات، یادداشت او توسط یکی از دوستانش قرائت شد. همچنین، حسین کیانی به دلیل بیماری در برنامه حضور نداشت و پسرش، کارن، یادداشت او را قرائت کرد.

مهران رنج‌بر و آرش دادگر دو کارگردان دیگر بودند که در این برنامه مورد تقدیر قرار گرفتند.

در زمان برگزاری مراسم تقدیر، رنج‌بر درخواست کرد که کارگردانانی مانند حمید پورآذری و علی اصغر دشتی، که از عرصه تئاتر کنار رفته‌اند، مجدداً به صحنه بازگردانده شوند. همچنین او خواستار از سرگیری کارگاه‌های آموزشی دکتر علی رفیعی شد.

اتابک نادری، یکی از حاضران در مراسم تقدیر از کارگردانان، اظهار داشت: هر جا که نام تئاتر بر سر زبان‌ها بوده، سعی کرده‌ام نقش کوچکی در آن ایفا کنم. امروز بسیاری از هنرمندان همراه ما نیستند و این نشان می‌دهد که فرصت‌ها به سرعت از دست می‌روند.

صدرالدین زاهد، یکی دیگر از کارگردانانی که در مراسم تجلیل از کارگردانان حضور داشت، از وضعیت کنونی تئاتر ابراز نارضایتی کرد و تأکید نمود که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید حامی هنر باشد، اما سانسورهای فعلی آسیب‌هایی جدی به آثار نمایشی وارد می‌کند.

آرش دادگر همچنین ابراز تاسف کرد درباره وضعیت تئاتر تجربی.

در این مراسم، پس از پخش کلیپی از کارگردانان فقید مانند آتیلا پسیانی و رضا حداد و اجرای قطعات موسیقی، تصاویری از جلسات سلسله‌نشست‌های سانسور در تئاتر که توسط انجمن کارگردانان برگزار شده بود، نمایش داده شد. در ادامه، مراسم نکوداشتی برای گلاب آدینه برگزار گردید.

در این قسمت، هادی مرزبان که در نمایش «خانمچه و مهتابی» با آدینه همکاری داشته است، درباره او سخنرانی کرد.

این کارگردان باتجربه با اشاره به اجرای نمایش‌های آدینه و هنرجویانی که تربیت کرده است، اظهار داشت:

گلاب در طول این سال‌ها شاگردان زیادی تربیت کرده است و در چند دیداری که با برخی از شاگردانش داشتم، متوجه شدم که بوی عطر گلاب در سراسر ایران پخش شده است.

مرزبان با اشاره به شرایط سخت بازی گلاب آدینه در نمایش «خانمچه و مهتابی»، که در آن با مار بازی می‌کرد، گفت:

خانم آدینه در این نمایش با مار کار می‌کرد و به تدریج با آن رابطه برقرار کرد. این روند باعث شد یکی از بزرگ‌ترین مشکلات ما، یعنی حضور مار، حل شود.

او ابراز امیدواری کرد که سایه گلاب آدینه برای سال‌های طولانی بر سر تئاتر کشور باقی بماند و تصریح کرد:

تئاتر اساساً نمی‌تواند فضای مسالمت‌آمیز باشد و اغلب دوستانی که در کنار میدان هستند، به این دلیل است که توانایی سازش و مسالمت را ندارند.

مرزبان با ابراز تاسف از حضور برخی مدیران غیرفرهنگی که با هنر و تئاتر آشنایی ندارند، گفت:

متأسفانه جایگاه‌های مدیریتی بزرگ‌تر شده‌اند، اما تعداد مدیرانی مانند اتابک نادری که واقعاً با هنر تئاتر آشنا باشند، کم است. همچنین، در وضعیت فعلی تئاتر، روندهای مخرب و بی‌توجهی به ارزش‌های هنری افزایش یافته است و اگر این روند ادامه یابد، در آینده تنها نام برخی از هنرمندان بزرگ باقی خواهد ماند و اثر چندانی از آن‌ها دیده نخواهد شد.

او افزود:

برخی افراد پول می‌دهند تا ما فعالیت کنیم، و در مقابل، برخی دیگر پول می‌گیرند تا ما کار نکنیم. به همین دلیل، باید با انواع و اقسام حرف‌ها و محدودیت‌ها کنار بیاییم تا اثرمان به روی صحنه برود. حیف است که این مسائل را در حضور گلاب بیان کنم، چون گلاب خودش نماد تئاتر است.

سپس پیام تصویری نورا هاشمی، دختر گلاب آدینه، که به دلیل مشارکت در یک پروژه هنری نتوانسته بود در برنامه حضور یابد، پخش شد.

در این پیام تصویری، او به تلاش و مهربانی مادرش و صبر و بردباری او اشاره کرد. همچنین افزود:

برخی معتقدند که نباید با گلاب آدینه همکاری کرد چون او سخت‌گیر است، اما من امیدوارم هر بازیگری یک بار با او کار کند تا بتواند لذت سخت‌گیریِ سازنده را درک کند.

در پایان، هاشمی به مادرش گفت:

امیدوارم هر چه زودتر یک نمایش دیگر اجرا کنی و نقش اصلی آن را حتماً من بر عهده بگیرم.

در ادامه، یک پیام تصویری دیگر از محمد رحمانیان، نمایشنامه‌نویس، کارگردان تئاتر و عضو هیئت مدیره کانون کارگردانان، منتشر شد.

رحمانیان در این پیام، به مناسبت حادثه غم‌انگیز در بندرعباس، تسلیت خود را به مردم کشورمان ابراز کرد و سپس به برگزیدگان این برنامه تبریک گفت.

او گلاب را به عنوان یک بازیگر و کارگردان برجسته تحسین کرد و اظهار داشت:

در ابتدا او را نمی‌پسندیدم، اما هر چه بیشتر آثارش را تماشا کردم، درک عمیق‌تری از ارزش‌های هنری او پیدا کردم. من افتخار می‌کنم که اکثر آثارش را دیده‌ام و تأثیرگذاری آثارش در تئاتر و سینما برایم بسیار آموزنده بوده است.

سپس گلاب آدینه، در حالی که تشویق مداوم حضار ادامه داشت، روی صحنه حاضر شد و گفت: هر چه قصد داشتم بگویم، با دیدن این تصاویر و شنیدن این صحبت‌ها، از یادم رفت.

او به دخترش که در برنامه حضور نداشت، گفت:

نورا جان، تو که در سالن نیستی، اما اگر بازیگر خوبی نبودم، هرگز نقش تو را نمی‌دادم!

آدینه با ابراز همدردی در پی حادثه غم‌انگیز بندرعباس گفت:

تسلیت می‌گویم به خاطر فاجعه بندرعباس و دیگر مصیبت‌هایی که بر ما وارد شده است.

او با اشاره به سخنان برخی کارگردانان درباره گوشه‌نشینی برخی هنرمندان تئاتر افزود:

 

اگر شما فعالیت نکنید، هیچ‌کس ناراحت نخواهد شد. هر هنرمندی که فعالیت نکند، هر سازی که نواخته نشود، هر فیلمی که ساخته نشود و هر تئاتری که اجرا نشود، عده‌ای را خوشحال می‌کند. در چنین وضعیتی حتی اگر ما را در گونی بگذارند، باید به کار ادامه دهیم و معتقدم هر چه شرایط سخت‌تر شود، باید تلاش بیشتری کنیم. اگر از میدان کنار بکشیم و زمانی شرایط مناسب فراهم شود، دیگر توانایی ادامه کار نخواهیم داشت.

این هنرمند باتجربه اظهار داشت:

من بیمار و علاقه‌مند به تئاتر هستم و بین یک پیشنهاد سینمایی عالی و یک تئاتر خوب، بدون تردید تئاتر را برمی‌گزینم.

او با احترام به استادانش افزود:

ما از تجربیات و دانش گذشتگان‌مان بهره‌مند می‌شویم و آیندگان نیز از ما یاد خواهند گرفت. امیدوارم آنان بتوانند کارهای خوب ما را الگو قرار دهند و اشتباهاتمان را تکرار نکنند. لازم است از استادان بزرگم، مانند مهدی هاشمی، سوسن تسلیمی، داریوش فرهنگ، جناب دکتر رفیعی و دکتر پرویز تشکر کنم که سال‌ها در سکوت به آموزش‌های آنان گوش سپردم و از دانششان بهره‌مند شدم.

در ادامه، مدالیوم انجمن کارگردانان تئاتر ایران با حضور حدیث فولادوند که در سن ۹ سالگی شاگرد گلاب بوده است، به این هنرمند اهدا شد. در این مراسم، جلیل فرجاد، اکبر زنجان‌پور، صدرالدین زاهد، هادی مرزبان، اصغر همت و شهرام گیل‌آبادی نیز حضور داشتند.

زنجان‌پور در سخنانی کوتاه، با ابراز خوشحالی از برگزاری مراسم نکوداشت گلاب آدینه و اهمیت قائل شدن برای هنر او، همچنین از حادثه غم‌انگیز در بندرعباس ابراز تاسف کرد.

در انتهای این قطعه، بخش کوتاهی از نمایش «پرده‌خانه» اثر بهرام بیضایی که گلاب آدینه در پاییز سال 1401 آن را روی صحنه برده بود، با بازی هنرجویان وی اجرا شد.