فهرست موسیقی‌دانان بازیگران و شاعران ایرانی متولد ۱ مهر
متولدین «اول مهر» که فرهنگ ایران را ساختند | از خسروِ آواز تا استادان سینما، دوبلاژ و سنتور
هنرمندان ایرانی متولد اول مهر چه کسانی هستند؟ از موسیقی تا سینما. توضیح کوتاه خوانندگان، آهنگسازان، بازیگران و شاعران؛ از شجریان و گلچین تا حاتمی‌کیا، اطیابی، کیایی، روشنک گرامی و دیگران
ستاره‌های متولد «اول مهر»؛ از شجریان و حاتمی‌کیا تا گلچین و کیایی
اولِ مهر، فقط آغاز مدرسه‌ها نیست؛ برای هنر ایران، روز تولد نسل‌هایی از ستاره‌هاست که هر کدامشان بخشی از حافظه جمعی ما را ساخته‌اند. از خسرو آواز ایران، محمدرضا شجریان، تا کارگردانی چون ابراهیم حاتمی‌کیا و چهره‌هایی در موسیقیِ سنتی مانند میلاد کیایی و سیدعبدالمجید کیانی هندی، تا مدیرِ افسانه‌ای دوبلاژ، علی کسمایی؛ همه در یک نقطه مشترک‌اند: «متولد اول مهر». این مطلب با تکیه بر فهرست دقیق اسامی و تاریخ‌های ثبت‌شده، مروری کوتاه و منظم بر چهره‌های شاخص متولد ۱ مهر دارد؛ از نادر گلچین تا مسعود اطیابی، پرویز شاهین‌خو، روشنک گرامی و بهزاد رواقی. در این مطلب، هنرمندان بر اساس حوزه فعالیت (موسیقی، سینما و تلویزیون، دوبلاژ، ادبیات و هنرهای تجسمی) دسته‌بندی شده‌اند تا کاربران سریع‌تر به نام و حوزه دلخواه خود برسند.
موسیقی‌دانان، خوانندگان و آهنگسازان
عباس خوشدل: آهنگساز و نوازندهٔ فلوت؛ ۱ مهر ۱۳۲۰، تهران متولد شد.
فخری ملک‌پور: نوازندهٔ پیانو، آهنگساز و موسیقی‌دان اهل ایران؛ ۱ مهر ۱۳۱۴ تولد شد.
نادر گلچین: خوانندهٔ آواز سنتی؛ ۱ مهر ۱۳۱۵ متولد بود و ظهر جمعه ۳۱ شهریور ۱۳۹۶ بر اثر ایست قلبی در ۸۰سالگی درگذشت.
محمدرضا شجریان: خواننده، آهنگساز و موسیقی‌دان؛ ۱ مهر ۱۳۱۹، مشهد متولد شد. «خسرو آواز ایران» در ۱۷ مهر ۱۳۹۹ درگذشت.
سید عبدالمجید کیانی هندی: مدرس موسیقی ایرانی، نوازندهٔ سنتور و از چهره‌های ماندگار؛ ۱ مهر ۱۳۲۰، تهران متولد شد.
میلاد کیایی: نوازندهٔ سنتور، آهنگساز و مدرس موسیقی؛ ۱ مهر ۱۳۲۳، تهران متولد شد.
بهزاد رواقی: نوازنده و آهنگساز؛ مهر ۱۳۵۶ تولد شد و در ۱۳۹۵ برای آهنگسازی آلبوم «درنگ» برندهٔ جایزهٔ باربد شد.
سینما، تلویزیون و دوبلاژ
پرویز شاهین‌خو: بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون؛ ۱ مهر 1294، تهران متولد و در ۱۶ مرداد ۱۳۹۵ درگذشت.
علی کسمایی: مدیر دوبلاژ، کارگردان، فیلمنامه‌نویس و روزنامه‌نگار؛ ۱ مهر ۱۲۹۴، تهران متولد شد؛ ملقب به «پدر دوبلهٔ ایران»؛ در تیر ۱۳۹۱، تهران درگذشت.
حسن مهمانی: بازیگر سینما و تلویزیون؛ ۱ مهر ۱۳۲۹، تهران متولد شد.
ابراهیم حاتمی‌کیا: کارگردان و نویسندهٔ سینما و تلویزیون؛ ۱ مهر ۱۳۴۰، تهران متولد شد.
مسعود اطیابی: تهیه‌کننده و کارگردان؛ ۱ مهر ۱۳۴۳، گلپایگان متولد شد.
امیرمحمد زند: بازیگر سینما و تلویزیون؛ ۱ مهر ۱۳۵۷ متولد شد.
روشنک گرامی: بازیگر سینما و تلویزیون؛ ۱ مهر ۱۳۶۲، تهران متولد شد.
علی خودسیانی: فیلمنامه‌نویس و نمایشنامه‌نویس ایرانی؛ متولد مهر ۱۳۳۹.
شعر و ادبیات
غلامعلی رعدی: ادیب، شاعر و نویسندهٔ معاصر؛ ۱ مهر ۱۲۸۸ متولد شد و در ۱۷ مرداد ۱۳۷۸ درگذشت.
حسین منزوی: شاعرِ مطرحِ غزل؛ ۱ مهر ۱۳۲۵، زنجان متولد شد و در اردیبهشت ۱۳۸۳ پس از عمل جراحی، به علت آمبولی ریه درگذشت؛ پیکر او در زنجان به خاک سپرده شد.
کاوه گوهرین‌زاده: نویسنده، شاعر و پژوهشگر ادبیات؛ ۱ مهر ۱۳۳۳، اهواز متولد و در ۱۰ شهریور ۱۴۰۲ درگذشت.
هنرهای تجسمی و صنایع‌دستی
عباس نقاش: نقاش و نگارگر ایرانی؛ ۱ مهر ۱۳۰۵، شیراز متولد؛ اسلیمی‌کار مکتب شیراز و از پیشکسوتان صنایع‌دستی؛ در ۱۶ مهر ۱۳۹۴ درگذشت.
مرور چهره‌های متولد اول مهر نشان می‌دهد که هنر ایران چگونه در پیوستگی نسل‌ها تنفس می‌کند. هر نام در این فهرست، بهانه‌ای است برای یادآوری لحظاتی که با آن‌ها گریسته‌ایم، خندیده‌ایم و آموخته‌ایم؛ از آوای بی‌بدیل شجریان و لحن مخملین نادر گلچین تا ضرب‌آهنگ سنتور در کار میلاد کیایی و آموزش‌های ماندگار سیدعبدالمجید کیانی هندی. در سینما، روایت‌های اجتماعی حاتمی‌کیا، تولیدات پرمخاطب مسعود اطیابی و بازی‌های پرویز شاهین‌خو و روشنک گرامی بخشی از تجربه دیداری ما را شکل داده‌اند؛ و در پشتِ صحنه صدا، نقش‌آفرینی تاریخی علی کسمایی به عنوان «پدر دوبله ایران» استانداردی برای نسل‌های بعد ساخته است. حتی در هنرهای تجسمی، نام عباس نقاش یادآور پیوند اصیل صنایع‌دستی با ذوق ایرانی است؛ و در موسیقی پاپ و معاصر، حضور سوزان روشن و خلاقیت بهزاد رواقی—برنده جایزه باربد برای «درنگ»—تنوع سلیقه‌ها را کامل می‌کند.
این مجموعه، صرفاً گردآوری تاریخ تولد نیست؛ نقشه‌ای فشرده از تاثیرگذاری است. اگر شما یک مخاطب کنجکاو، یک دانشجو یا روزنامه‌نگار فرهنگی، یا حتی مدیر شبکه‌های اجتماعی هستید، می‌توانید از این متن به عنوان مرجع سریع استفاده کنید: نام، حوزه فعالیت و اشاره‌ای موجز به کارنامه هر نفر. پیشنهاد می‌کنیم این صفحه را نشان‌گذاری کنید و در مناسبت‌های فرهنگی (سالگرد تولد یا درگذشت) به آن بازگردید. همچنین می‌توانید با بازنشر این فهرست در اینستاگرام و ایکس، گفت‌وگویی تازه پیرامون «ستاره‌های متولد ۱ مهر» بسازید. هنرمندان می‌آیند و می‌روند، اما خاطره آثارشان باقی می‌ماند—و ما با یادکرد دقیق و محترمانه، سهمی کوچک در ماندگاری آن خاطره داریم.
