رامبد جوان: ساخت «کارناوال» در تلویزیون ممکن نیست
رامبد جوان: پیشنهاد ساخت «کارناوال» در تلویزیون رد شد؛ چرا این برنامه در تلویزیون ساخته نمی‌شود؟
رامبد جوان درباره ساخت‌نشدن «کارناوال» در تلویزیون، محدودیت‌های ممیزی و تفاوت‌های اجرا در پلتفرم و تلویزیون صحبت می‌کند.
رامبد جوان هم‌اکنون با دومین تجربه خود در زمینه کارگردانی و اجرا، به پروژه‌ای جدید به نام «کارناوال» روی آورده است. او در مورد میزان تماشاگران برنامه‌هایش می‌گوید که در تلویزیون حداقل ۲۵ میلیون نفر آن را تماشا کرده‌اند.
بر اساس گزارش فرهیختگان، می‌توان کارنامه کاری رامبد جوان را به دو دوره قبل و بعد از «خندوانه» تقسیم کرد. او بیش از هشت سال برنامه‌ای منحصربه‌فرد و متفاوت در تلویزیون ارائه داد؛ برنامه‌ای که در زمینه خلاقیت و جذب مخاطب رکوردهای جدیدی ثبت کرد و در تاریخ تلویزیون ماندگار شد. حالا با دومین پروژه کارگردانی و اجرایش، وارد مرحله‌ای نو شده است. این بار، او دیگر در یک استودیو محدود اجرا نمی‌کند؛ صحنه بزرگ‌تر شده و دیگر قرار نیست در طول برنامه بارها دکور را جابجا کند یا صرفاً مجری یک تاک‌شو باشد و با شخصیت‌هایی مانند جناب‌خان و خندوانه بازی کند.
با این حال، روحیه و انرژی جوان همچنان حفظ شده است و حتی عینک گردش که نماد حضور او محسوب می‌شود، همچنان به عنوان نماد او باقی است. فضای تماشاگران نیز تغییر کرده؛ دیگر خبری از نشستن در اطراف صحنه نیست و همه چیز در زیر چادری بزرگ و روی یک صحنه متفاوت برگزار می‌شود. به گفته او، «کارناوال» نمونه خارجی ندارد و ایده آن در یک جلسۀ فکری جمعی شکل گرفته است.
رامبد جوان، که روزگاری همه منتظر بودند در ساعت ۱۱ شب در شبکه نسیم با جمله «به نام خدا، سلام، رامبد جوان هستم و اینجا خندوانه است» روی آنتن برود، اکنون در قالبی تازه خود را می‌آزماید. او توضیح می‌دهد که ایده اجرای برنامه زیر یک چادر را سال‌ها پیش در جشنواره‌ای عروسکی در پاکستان دیده است و همان تجربه منبع الهام برای طراحی «کارناوال» بوده است.
این برنامه در ابتدا با واکنش‌های مختلفی در فضای مجازی مواجه شد. برخی مخاطبان از نوآوری و جسارت آن استقبال کردند و برخی دیگر نسبت به آینده‌اش تردید داشتند. جوان اما معتقد است مقایسه «کارناوال» با «خندوانه» نادرست است؛ زیرا هر کدام تجربه‌ای مستقل با اهداف و ساختارهای متفاوت هستند. او اکنون در همان چادر نشسته و آماده است درباره مسیر جدیدی که در پیش گرفته است، با مخاطبان گفتگو کند.
«کارناوال» برنامه‌ای متفاوت در حوزه سرگرمی و رئالیتی‌شوها است؛ نمونه‌ای کم‌نظیر برای مخاطب. ایده اولیه و شروع آن از کجا شکل گرفت؟
این سؤال بسیار طولانی و پرماجرا است. از زمانی شروع شد که من و محمد شریفی، تهیه‌کننده برنامه، قراردادی برای یک پروژه امضا کردیم؛ اما خیلی زود متوجه شدیم که علاقه‌ای به ادامه آن نداریم. همچنین فهمیدیم گروه دیگری هم روی پروژه‌ای مشابه کار می‌کند. بنابراین تصمیم گرفتیم آن را کنار بگذاریم و پس از مشورت با تیم فکری‌مان، متشکل از افراد مختلفی مانند سعیده امیرساعی، کیا قزوینی، امین انتظاری، احمدرضا کاظمی، نیک یوسفی، سورنا صحت، بهار کاتوزی، علی احمدی، امیرحسین قیاسی و عرفان امامی، ایده‌پردازی را آغاز کردیم. قصد داشتیم کار را در یکی از سالن‌های پردیس تهران، در سمت شرق، اجرا کنیم.
قرارداد بستیم و حتی طراحی صحنه را بر اساس معماری و ابعاد همان سالن پیش بردیم، اما در زمان مناسب، به دلایل غیرقابل توضیح، اجازه کار در آن سالن لغو شد. پس از مدتی تفکر مجدد، یاد تجربه‌ای در جشنواره‌ای در لاهور پاکستان در سال ۱۳۷۸ افتادم. آن جشنواره، یکی از معتبرترین جشنواره‌های عروسکی جهان، در فضای باز برگزار می‌شد و چادرهای مختلفی برای کارهای متفاوت داشت. این ایده انگیزه‌ای شد برای ساخت فضای موردنظرمان با چادرهای بزرگ، و در نتیجه «کارناوال» به شکل کنونی شکل گرفت.
یکی از ویژگی‌های بارز رامبد جوان که نقش مهمی در موفقیت پروژه‌هایش داشته، وجود اتاق فکرهای خلاق است. در مورد نقش این تیم در شکل‌گیری برنامه چه می‌گویید؟
همیشه طرفدار کار تیمی و اتاق فکر بوده‌ام. در طول بیش از ۲۰ سال فعالیت، همواره با تیم‌های ایده‌پردازی همکاری کرده‌ام. در مورد «کارناوال»، با تیمی متشکل از افراد مختلف، از جمله امیرحسین قیاسی، شروع کردیم. یکی از ایده‌ها این بود که مسابقه‌ای طراحی کنیم که در آن افراد حرفه‌ای آثارشان را با هم رقابت کنند. این ایده جذاب بود، اما نیازمند مکان و سازوکار مناسب. پس از یک سال تلاش، به نقطه‌ای رسیدیم که آماده شروع شدیم.
در برنامه «کارناوال»، بخش «دفاعیه» یکی از قسمت‌های جدید و متفاوت است. خود شما در ابتدای این بخش درباره اهمیت فرهنگ‌سازی در گفت‌وگو صحبت می‌کنید. ایده طراحی این بخش از کجا آمد؟
ایده این بخش، شبیه به جلسۀ دفاع است. تصور کنید مخاطب روبه‌روی هنرمند می‌نشیند و با او وارد بحث می‌شود. سپس رأی‌گیری انجام می‌شود که بر اساس معیارهایی مانند میزان قانع‌کنندگی و توضیحات دقیق هنرمند است. این بخش، به ما یاد می‌دهد که گفت‌وگو کنیم و نشان می‌دهد که هر اثر هنری، پشت خودش یک دنیا فکر، تحقیق و تیم دارد. هدف این است که نشان دهیم گفت‌وگو ممکن است، بدون فحاشی و تعارف، اما پرمحتوا و معنادار.
این مواجهه مستقیم و روبه‌رو شدن مخاطب با هنرمند، چه تاثیری دارد؟
این فرصت به مخاطب می‌دهد که به‌طور مستقیم با هنرمند روبه‌رو شود و نظراتش را بیان کند. می‌تواند بگوید «دمت گرم!» یا در مواردی، قانع نشود و در عین حال، احترام حفظ شود. این روند، نوعی شبیه‌سازی فضای شبکه‌های اجتماعی است، اما در قالبی واقعی و رودررو. در جامعه ما، چنین فرصتی کم است؛ جایی که مردم بتوانند بی‌پرده نظرشان را بیان کنند. آرزو دارم روزی در سطح سیاست هم چنین فضایی برقرار شود، جایی که مردم بتوانند نقد و تحلیل مستقیم داشته باشند، بدون اینکه تنها به تعریف یا ناسزا بسنده شود.
برخی معتقدند نظرات در برنامه هدایت شده است، مثلا به تماشاگران پیشنهاد شده است چه بگویند. نظر شما چیست؟
اینطور نیست. حدود بیست درصد از تماشاگران، پای ثابت ضبط‌ها هستند و در واقع، بین آن‌ها افراد حاضر می‌شوند تا هیجان جمع را حفظ کنند. هیچ‌کس از قبل نمی‌داند چه کسی میکروفون می‌گیرد و این بی‌واسطگی برای ما اهمیت دارد؛ چون اگر احساس کنیم برنامه تقلبی است، اعتماد مردم خدشه‌دار می‌شود.
در مورد انتخاب شرکت‌کنندگان، بر چه مبنایی عمل می‌کنید؟
از نظر من، کارگردان‌ها باید در برنامه حضور داشته باشند چون در نهایت، آن‌ها هستند که اثر نهایی را می‌سازند. با این حال، چون پلتفرم برنامه‌سازی است و بسیاری از کارگردانان شناخته‌شده نیستند، تصمیم گرفتیم چهره‌های شناخته‌شده مانند بازیگران و سلبریتی‌ها را نیز در کنارشان قرار دهیم. از حدود ۸۰ درصد هنرمندانی که با آن‌ها صحبت کردم، نهایتاً ۱۲ نفر را برای برنامه انتخاب کردیم. بعضی در ابتدا تعجب می‌کردند و می‌پرسیدند آیا می‌شود از صفر اثر ساخت، در حالی که قرار نبود تنها باشند. به آن‌ها می‌گفتیم در کنارشان هستیم، در متن، دکور، لباس و گریم همراهی می‌کنیم، اما در نهایت، تنها کسانی باقی ماندند که ریسک کردند و توانستند نتیجه‌ای هیجان‌انگیز خلق کنند.
در حالی که مردم شما را بیشتر با «خندوانه» می‌شناسند، در «کارناوال» چه میزان تلاش کردید همان ارتباط نزدیک با مخاطب را حفظ کنید؟
مردم همان‌هایی هستند که اینجا حضور دارند و تصمیم می‌گیرند. هرچند تجربه «خندوانه» باعث مقایسه می‌شود، اما «کارناوال» تفاوت‌های اساسی دارد. در «خندوانه»، برنامه‌ای اجتماعی و مردمی بود که در آن میزبان مهمان بودیم و گفت‌وگو می‌کردیم. در «کارناوال»، بخش‌های مردمی در قسمت‌های دیگر برنامه یا در گفت‌وگوهای شرکت‌کنندگان و بخش دفاعیه است که تماشاگران وارد بحث می‌شوند. این بخش‌ها، موضوعات مهم و قابل‌توجهی دارند، هرچند بعضی به دلیل محدودیت‌های سیاسی، پخش نمی‌شوند. باید ظرفیت‌مان را بالا ببریم و بیشتر صحبت کنیم.
آیا ساخت «کارناوال» در تلویزیون امکان‌پذیر است و می‌توان تجربه‌ای مشابه «خندوانه» را تکرار کرد؟
نه، به دلیل محدودیت‌های ممیزی، ساخت آن در تلویزیون ممکن نیست. پیشنهاد ساخت در تلویزیون مطرح شد، اما من نپذیرفتم.
جای خندوانه در تلویزیون خالی است. آیا معتقدید این برنامه همچنان پتانسیل ادامه دارد؟
«خندوانه» هنوز ظرفیت ادامه دارد، چون یک برنامه چندوجهی است که می‌تواند در قالب‌های مختلفی اجرا شود؛ موسیقی، نمایش، کمدی، تراژدی، مسابقه و غیره. هیچ‌وقت تاریخ انقضا ندارد و بخش‌هایی از آن، حتی پس از سال‌ها، همچنان قابل تکرار است. خود «کارناوال» نیز می‌توانست در قالب «خندوانه» اجرا شود.
سریال «مردم معمولی» اولین تجربه شما در ساخت سریال در نمایش خانگی بود. «کارناوال» نیز اولین تجربه ساخت یک رئالیتی‌شو در پلتفرم است. تفاوت‌های ساخت برنامه در تلویزیون و پلتفرم چیست؟
در تلویزیون، در شب‌های عادی، حدود ۲۵ تا ۳۰ میلیون نفر مخاطب داشتیم، اما در پلتفرم، تعداد تماشاگران ممکن است به یک میلیون یا بیشتر برسد، البته با زحمت بیشتر. هر قسمت «کارناوال» چهار روز زمان می‌برد، از ضبط گرفته تا تدوین و تبلیغات. این پروژه، بسیار سخت و نفس‌گیر است، چون در نمایش خانگی باید با طراحی و ارتباط متفاوتی با مخاطب برخورد کنیم. با این حال، تجربه‌ای بزرگ است و در حال حاضر، درگیر بازخوردها و برنامه‌ریزی برای فصل بعد هستم. مطمئنم در فصل دوم، ساختارهای جدیدی را پیاده می‌کنیم؛ چون «کارناوال» بر تنوع و تغییرات مداوم استوار است.
در پایان، باید گفت که برای این پروژه، کارهای زیادی انجام دادیم و هر بخش نکته‌ای دارد. مثلا، در پایان هر قسمت، یک بند موسیقی زنده اجرا می‌شود؛ ایده‌ای که از ابتدا به آن پایبند بودم. گروه‌های جوان و خلاق زیادی در این زمینه روی صحنه آمدند و حتی تیتراژهای هر قسمت مخصوص به خودش طراحی شده است.
