رقابت فیلم‌های ایران اوکراین تونس و دیگر کشورها برای اسکار ۲۰۲۶
تکلیف ۲۱ کشور برای اسکار ۲۰۲۶ مشخص شد؛ رقابت فیلم‌های ایران، اوکراین، تونس و دیگر رقبای جهانی در راه کسب جایزه بین‌المللی
رقابت فیلم‌های ایران، اوکراین، تونس و دیگر کشورها در اسکار ۲۰۲۶ آغاز شد؛ معرفی آثار برگزیده و رقابت برای کسب جایزه بین‌المللی.
با نزدیک شدن به فصل برگزاری جشنواره‌های پاییزی، رقابت اسکار نیز به تدریج داغ‌تر می‌شود. مهلت ارسال فیلم‌های بلند برای بخش رقابتی بین‌المللی در اول اکتبر به پایان می‌رسد، بنابراین در حدود پنج هفته آینده اخبار متعددی در این زمینه منتشر خواهد شد. فهرست کوتاه نامزدهای اسکار در ۱۶ دسامبر اعلام می‌شود و پس از آن، ۱۵ فیلم بین‌المللی برای رأی‌گیری اعضای آکادمی، که متعهد به تماشای تمامی این آثار هستند، انتخاب خواهند شد. اسامی نامزدهای نهایی در ۲۲ ژانویه اعلام می‌گردد.
در این سال، ترکیه اولین کشور بود که با فیلم «یکی از آن روزهایی که هِم می‌میرد» وارد رقابت اسکار شد. جمهوری چک فیلم «من هر چیزی که می‌خواهم باشم نیستم» را برگزید و سوئیس «شیفت دیرهنگام» را انتخاب کرد. فلسطین نیز درام تاریخی «فلسطین ۳۶» را به آکادمی معرفی کرد و ایرلند مستند «آسایشگاه» را انتخاب نمود. بلغارستان با داستان عامیانه مدرن «تاریکا»، تایلند با داستان ارواح عاشقانه «یک روح مفید»، آلمان با درام بین‌نسلی «صدای سقوط» و اتریش با طنز اجتماعی «طاووس» راهی این رقابت شدند.
در هفته گذشته، کشورهای دیگری نیز تصمیم خود را برای شرکت در اسکار اعلام کرده‌اند؛ از جمله ایسلند با درام خانوادگی «عشقی که باقی می‌ماند»، سوئد با تریلر سیاسی «عقاب‌های جمهوری» و تونس با درام فلسطینی «صدای هند رجب». نگاهی می‌اندازیم به نمایندگان جدیدی که برای رقابت در اسکار ۲۰۲۶ به آکادمی معرفی شده‌اند، تا بتوانیم رقبای ایران در این رقابت را بهتر بشناسیم.
تونس: «صدای هند رجب» اثر کوثر بن هنیه
فیلم «صدای هند رجب» به کارگردانی کوثر بن هنیه، نخستین نمایش جهانی خود را در بخش رقابتی جشنواره فیلم ونیز تجربه خواهد کرد و در بخش برنامه‌های ویژه در جشنواره تورنتو برای اولین بار در آمریکای شمالی به روی پرده می‌رود.
این اثر سینمایی بر پایه رویدادهای واقعی که در ۲۹ ژانویه ۲۰۲۴ رخ داد، ساخته شده و موضوع آن جنگ در غزه است. داستان از جایی شروع می‌شود که داوطلبان هلال احمر پس از دریافت تماس اضطراری، متوجه می‌شوند دختر ۶ ساله‌ای به نام هند رجب در خودرویی زیر آتش در غزه محصور شده و نیازمند کمک است. در حالی که تلاش می‌کنند او را در خط نگهداری کنند، تمام توان خود را به کار می‌گیرند تا آمبولانسی برای نجات او فرستاده شود، اما نیروهای اسرائیلی مانع ورود آن‌ها به منطقه می‌شوند. این فیلم با بهره‌گیری از ضبط تماس‌های واقعی و بازسازی‌های فیلمنامه‌ای مبتنی بر شهادت‌ها و اسناد اولیه، این وضعیت بحرانی را به عنوان یک اثر روایی بازنمایی می‌کند.
اوکراین: «۲۰۰۰ متر تا آندریوکا» اثر مستیسلاو چرنوف
این مستند محصول سال ۲۰۲۵، به کارگردانی و تهیه‌کنندگی مستیسلاو چرنوف، که دیروز (جمعه) به فهرست نامزدهای آکادمی اسکار راه یافت، داستان سفر چرنوف، الکس بابنکو و یک گروه اوکراینی در خلال مأموریتی برای آزادسازی روستای آندریوکا، منطقه‌ای که توسط نیروهای روسیه اشغال شده بود، را روایت می‌کند. کارگردان اوکراینی برنده اسکار، با جسارت، از خط مقدم جنگ تصویر می‌سازد؛ جایی که گروهی کوچک از سربازان در منظره‌ای خشن و بی‌رحم، در فاصله ۲ کیلومتری، برای آزادسازی روستایی ویران شده می‌جنگند.
روستای آندریوکا با جمعیتی کمتر از ۱۰۰ نفر، بر روی نقشه شاید کوچک به نظر برسد، اما اهمیت استراتژیک آن بر کسی پوشیده نیست. با شروع حمله روسیه به اوکراین، تیمی از سربازان وظیفه مأموریت دارند که این شهر را آزاد کنند. آن‌ها باید در محیطی خشن و تحت حمله مداوم، از فاصله ۲ کیلومتری، برای رسیدن به روستا و آزادسازی آن تلاش کنند. در این مسیر، مستیسلاو چرنوف، کارگردان برنده اسکار برای فیلم «۲۰ روز در ماریوپول»، همراه این سربازان است. «۲۰۰۰ متر تا آندریوکا» تصویری بی‌نظیر و جزئی از جنگ ارائه می‌دهد؛ از مرکز فرماندهی گرفته تا میدان نبرد، که با دوربین‌هایی نصب شده بر روی کلاهخود سربازان فیلمبرداری شده است، و همچنین مراسم‌های تدفین کشته‌شدگان. این فیلم در زمره مهم‌ترین آثار ضدجنگ تاریخ قرار می‌گیرد؛ اثری که واقعیت غم‌انگیز و هولناک هر جنگ را بدون اغماض نشان می‌دهد. در جشنواره فیلم ساندنس امسال، این اثر جایزه کارگردانی مستند جهان را از آن خود کرد.
فیلم «عقاب‌های جمهوری» ساخته طارق صالح، اثری هیجان‌انگیز و سیاسی، به عنوان نماینده سوئد در بخش بهترین فیلم بلند بین‌المللی جوایز اسکار انتخاب شد. این فیلم، آخرین قسمت از «سه‌گانه قاهره» است که پس از «حادثه هیلتون نیل»، برنده جایزه ساندنس، و «توطئه قاهره»، برنده جایزه کن، ساخته شده است. در این اثر، فارس فارس نقش مشهورترین بازیگر مصر، جورج فهمی، را ایفا می‌کند؛ بازیگری که با اکراه در یک فیلم زندگینامه‌ای تبلیغاتی سفارش داده شده توسط رژیم ظاهر می‌شود اما درگیر دسیسه‌های سیاسی می‌گردد.
«عقاب‌های جمهوری» برای نخستین بار در بخش مسابقه اصلی جشنواره فیلم کن به نمایش درآمد و قرار است در جشنواره بین‌المللی فیلم تورنتو نیز به نمایش گذاشته شود.
هلینور پالماسون ساخته «عشقی که باقی می‌ماند» از سوی آکادمی فیلم و تلویزیون ایسلند به عنوان نماینده این کشور در بخش بهترین فیلم بلند بین‌المللی جوایز اسکار انتخاب شد. این اثر که نخستین بار در جشنواره کن و در بخش پریمیر به نمایش درآمد، داستان یک خانواده را در طول یک سال روایت می‌کند در حالی که والدین در حال طی کردن مراحل جدایی هستند.
پاپوآ گینه نو فیلم «پاپا بوکا» را به عنوان اولین اثر سینمایی این کشور برای رقابت در جوایز اسکار انتخاب کرد تا برای اولین بار در تاریخ، نماینده‌ای از این کشور در بخش فیلم بلند بین‌المللی اسکار باشد. کارگردانی این اثر بر عهده بیجوکومار داموداران، کارگردان هندی شناخته‌شده و برنده جایزه شانگهای برای فیلم «درختان زیر آفتاب»، است. داستان فیلم درباره پاپا بوکا، کهنه‌سرباز مسن جنگ، روایت می‌شود.
این پروژه مشترک میان پاپوآ گینه نو و هند ساخته شده و در آن سینه بوبورو، رهبر ۸۵ ساله قبیله‌ای از پاپوآ گینه نو، در کنار بازیگران هندی مانند ریتاباری چاکرابورتی و پراکاش باره نقش‌آفرینی می‌کنند.
لی سونگ-ایل فیلم «کوکوهو» را ساخته است، یک اثر حماسی سه ساعته که روز پنج‌شنبه به عنوان نماینده ژاپن در شاخه اسکار معرفی شد. این فیلم داستان خانواده‌ای از اجراکنندگان کابوکی را روایت می‌کند و برای نخستین بار در بخش دوهفته‌ای کارگردانان جشنواره کن به نمایش درآمده است. با فروش نزدیک به ۸۰ میلیون دلار (معادل ۱۱.۵۳ میلیارد ین)، «کوکوهو» به دومین فیلم پرفروش ژاپنی در ژانر غیرانیمیشن تبدیل شده است. کارگردان کره‌ای-ژاپنی، لی سونگ-ایل، بر اساس رمان شوئیچی یوشیدا، در این اثر به تصویر کشیدن یک اجراکننده کابوکی بااستعداد از خانواده‌ای گانگستر در دوران رونق اقتصادی ژاپن پس از جنگ پرداخته است.
در فیلم «کوکوهو»، ریو یوشیزاوا و ریوسی یوکوهاما در کنار کن واتانابه، که پیش‌تر برای فیلم «آخرین سامورایی» نامزد اسکار شده بود، نقش‌آفرینی می‌کنند. ژاپن در سال ۲۰۲۴ با فیلم «روزهای بی‌نقص» ساخته ویم وندرس، در شاخه اسکار حضور داشت و در سال ۲۰۲۲ با فیلم «ماشینم را بران» ساخته ریوسوکه هاماگوچی، موفق به کسب جایزه اسکار شد. همچنین، فیلم «عزیمت‌ها» ساخته یوجیرو تاکیتا، اسکار سال ۲۰۰۸ را برای ژاپن به ارمغان آورد.
«چیزهایی که می‌کُشی» ساخته علیرضا خاتمی، فیلم درام ترکی است که داستان یک استاد دانشگاه را روایت می‌کند که پس از مرگ مادرش، زندگی خصوصی‌اش به تدریج فرو می‌پاشد. این شخصیت که در آمریکا ساکن است و از مرگ مشکوک مادرش در ترکیه متاثر شده، تصمیم می‌گیرد از پدرش انتقام بگیرد و برای این هدف، مردی باغبان را استخدام می‌کند، اما در ادامه دچار تردید می‌شود و نمی‌داند آیا راه درستی را انتخاب کرده است یا خیر. این فیلم، که نخستین بار در جشنواره ساندنس به نمایش درآمد و جایزه کارگردانی را دریافت کرد، با بازی اکین کوچ، ارکان کولچاک کوستندیل، هازار ارگوچلو و ارکان کسال ساخته شده است و در سال ۲۰۱۵ ساخته شده است. در این اثر، گفت‌وگوها به دو زبان ترکی و فارسی انجام می‌شود. این فیلم نخستین فیلم بلند خاتمی با عنوان «آیات فراموشی» بود که در جشنواره ونیز به نمایش درآمد، و دومین اثر بلند او، «آیات زمینی»، به کارگردانی مشترک علی عسگری، در بخش «نوعی نگاه» جشنواره کن روی صحنه رفت.
فیلم «تمام آنچه از تو باقی مانده است» ساخته چرین دبیس، یک درام چندنسلی است که داستان یک خانواده فلسطینی را در طول چند دهه روایت می‌کند. این خانواده از سال ۱۹۴۸، زمانی که باغ‌های مرکباتشان را از دست می‌دهند، تا امروز، مسیر زندگی‌شان را دنبال می‌کند. این اثر تا حدی از تجربیات خانواده دبیس، که اصالتاً اهل فلسطین و اردن هستند، الهام گرفته است و بر محور یک نوجوان فلسطینی می‌چرخد که در اعتراضات کرانه باختری شرکت می‌کند. مادر او نیز داستان امید، شجاعت و مبارزه بی‌وقفه خانواده را از سال ۱۹۴۸ روایت می‌کند، زمانی که سرنوشت آن‌ها رقم خورد. بازیگران این فیلم شامل صالح بکری، آدام بکری، محمد بکری، چرین دابیس و ماریا زریک هستند. این فیلم برای اولین بار در جشنواره فیلم ساندنس ۲۰۲۵ به نمایش درآمد و با استقبال گسترده‌ای مواجه شد. از آن زمان، جوایز متعددی از جمله جایزه گلدن گیت، جایزه تماشاگران بهترین فیلم بلند جشنواره بین‌المللی فیلم سانفرانسیسکو، جایزه تماشاگران بهترین فیلم بلند بین‌المللی در جشنواره سیدنی و همچنین دو جایزه بهترین فیلم و بهترین فیلمنامه در جشنواره بین‌المللی فیلم مالزی را کسب کرده است.
چرین دبیس، فیلمساز و بازیگر نامزد جایزه امی، به عنوان چهره‌ای خلاق در حوزه سینما، تلویزیون و تئاتر شناخته می‌شود و به عنوان پیشگام در روایت‌های عرب-آمریکایی مطرح است. او اصالت، پیچیدگی و طنز را به داستان‌هایی که می‌نویسد، کارگردانی می‌کند و بازی می‌کند، وارد می‌کند و دیدگاه‌های کمتر دیده شده را با قلب و انسانیت برجسته می‌سازد. دبیس در ابتدا با فیلم بلند «آمریکا» که در جشنواره ساندنس ۲۰۰۹ به نمایش درآمد، شهرت یافت. او سپس جایزه منتقدان بین‌المللی فیپرشی را در بخش دو هفته کارگردانان جشنواره کن دریافت کرد و با این اثر، بیش از ۱۲ جایزه بین‌المللی کسب کرد.
لتونی: «سگ خدا» اثر برادران لوریس و رایتیس آبله
این فیلم انیمیشن لتونیایی در سال ۲۰۲۵ ساخته شده است و دیروز (جمعه) به فهرست نامزدهای بهترین فیلم بلند بین‌المللی اسکار راه یافته است. این اثر ترسناک و تجربی، روانگردان و تجربی، بر پایه محاکمه یک گرگینه در قرن هفدهم ساخته شده است. این انیمیشن که به موضوعات طبیعت انسان، طمع و قدرت می‌پردازد، داستانی تاریک و الهام گرفته از افسانه‌های عامیانه را روایت می‌کند، که تمرکز آن بر شکار جادوگران در یک میخانه است.
نروژ: «ارزش عاطفی» اثر یواخیم تریر
یواخیم تریر پس از چهار سال از ساخت «بدترین انسان دنیا»، با اثر بسیار شخصی «ارزش عاطفی» در جشنواره کن امسال حاضر شد. داستان این فیلم درباره گوستاو است که مدت‌ها از دیدار با دخترانش دور بوده و پس از بازگشت به زندگی آن‌ها، به دختر بزرگ‌ترش، نورا، پیشنهاد بازی در فیلم جدیدش را می‌دهد تا نقش مادر را ایفا کند. اما نورا این پیشنهاد را رد می‌کند و خاطرات تلخی را یادآوری می‌کند که گوستاو و دخترانش نمی‌توانند از آن‌ها چشم‌پوشی کنند. در این اثر، به شکل ظریفی به پیچیدگی‌های رابطه پدر و دختری پرداخته شده است؛ رابطه‌ای که با وجود تفاوت‌هایشان، شباهت‌هایی دارد که می‌تواند در فضای خانوادگی و خلاق، آن‌ها را به هم نزدیک‌تر کند.
تایوان: «دختر چپ‌دست» به کارگردانی شی-چینگ تسو
این فیلم که نخستین تجربه کارگردانی مستقل تسو است، توسط شان بیکر، کارگردان آمریکایی و سازنده فیلم برنده اسکار «آنورا»، تهیه، تدوین و نگاشته شده است. این درام که در تایپه فیلمبرداری شده، روایتگر داستان مادری تنها و دو دخترش است که از حومه شهر به سمت یک بازار شبانه پرجنب‌وجوش حرکت می‌کنند تا غرفه‌ای غذایی راه‌اندازی کنند. اولین نمایش این اثر در هفته منتقدان جشنواره کن برگزار شد. تسو، فیلمساز تایوانی-آمریکایی، در سال ۲۰۰۴ با بیکر فیلم «بیرون برو» را به صورت مشترک کارگردانی کرد و همچنین تهیه‌کنندگی فیلم‌های بلند «تانجرین»، «پروژه فلوریدا» و «موشک قرمز» را بر عهده داشت.
تایوان آخرین بار در سال ۲۰۲۰ با درام خانوادگی «یک خورشید» ساخته چونگ مونگ-هونگ به فهرست نهایی جوایز اسکار راه یافت. پیش از آن، فیلم «جنگجویان رنگین‌کمان: صدیق بیل» ساخته وی ته-شنگ در سال ۲۰۱۲ در رقابت نهایی اسکار قرار گرفت. همچنین، فیلم حماسی رزمی «ببر خیزان، اژدهای پنهان» ساخته آنگ لی در سال ۲۰۰۱ برنده جایزه اسکار بهترین فیلم بین‌المللی و سه جایزه اسکار دیگر شد.
بلژیک: «مادران جوان» ساخته ژان پیر داردن و لوک داردن
برادران داردن برای پنجمین بار با این درام درباره پنج مادر جوان که در یک پناهگاه مسکونی زندگی می‌کنند، نماینده کشورشان در اسکار هستند. این فیلم برای نخستین بار در بخش مسابقه جشنواره کن به نمایش درآمد و موفق به کسب جایزه بهترین فیلمنامه و جایزه هیئت داوران شد. این اثر توسط شرکت تولیدی خانواده داردن و با همکاری چند تهیه‌کننده دیگر ساخته شده است. آخرین بار در سال ۲۰۲۲، بلژیک با فیلم «نزدیک» ساخته لوکاس دونت نامزد اسکار شده بود و در مجموع هفت بار دیگر نامزدی دریافت کرده است.
فیلم‌هایی که قبلاً معرفی شده بودند عبارتند از:
اتریش: «طاووس» ساخته برنهارد ونگر
این فیلم با رویکرد طنز اجتماعی، سال گذشته در هفته منتقدان ونیز اولین نمایش جهانی خود را داشت، در بیش از ۴۰ کشور پخش شده و قرار است به زودی در سینماهای آمریکا نیز اکران شود. بازیگر این فیلم آلبرشت شوخ است که برای بازی در «در جبهه غرب خبری نیست» نامزدی جایزه بفتا را کسب کرده بود. داستان درباره ماتیاس، فردی تحصیل‌کرده و خودباور است که با هزینه‌ای معقول در دسترس است و در نقش‌های مختلف اجتماعی ظاهر می‌شود؛ از یک فرزند بی‌نقص گرفته تا یک دوست روشنفکر یا حتی پدر خلبان که در مدرسه برای تأثیرگذاری بر همکلاسی‌ها حضور دارد. اما در زندگی شخصی، او از هویت واقعی‌اش فاصله می‌گیرد و درگیر زندگی خیالی‌اش می‌شود، که منجر به فروپاشی او می‌شود.
آلمان: «صدای سقوط» ساخته ماشا شیلینسکی
این فیلم که برنده جایزه هیئت داوران کن امسال شده، داستان زندگی در طول یک قرن در یک مزرعه دورافتاده آلمانی را روایت می‌کند و چهار زن را نشان می‌دهد که با گذشت زمان از هم جدا و در عین حال با تروما به هم پیوسته‌اند. این اثر یکی از چهار فیلم نهایی فهرست انتخاب اسکار آلمان است.
تایلند: «یک روح مفید» ساخته راتچاپوم بونبونچاچوک
این درام ماورایی درباره زنی است که پس از مرگ، با تسخیر جاروبرقی به نزد شوهرش بازمی‌گردد و پیشنهاد می‌دهد که روح مفیدی باشد و از ارواح بی‌فایده خلاص شود. این فیلم جایزه بزرگ بخش جانبی هفته منتقدان جشنواره کن را برده است و سی و دومین اثر تایلند است که برای اسکار ارسال می‌شود؛ هرچند تاکنون موفق به کسب نامزدی نشده است، اما سال گذشته با فیلم «چگونه قبل از مرگ مادربزرگ میلیون‌ها دلار به دست آوریم» در فهرست کوتاه قرار گرفت.
بلغارستان: «تاریکا» ساخته میلکو لازاروف
این فیلم نخستین بار در جشنواره فیلم لندن نمایش داده شد و داستان دختری را روایت می‌کند که به واسطه بیماری، توانایی‌های ماوراء طبیعی پیدا می‌کند. «تاریکا» سومین اثر بلند لازاروف است. در حالی که تاکنون هیچ فیلم بلغاری نامزدی اسکار را کسب نکرده، اما آثار دیگری مانند «دنیا بزرگ است» و «رستگاری در گوشه‌ای کمین می‌کند» ساخته استفان کوماندارف به فهرست نهایی راه یافته‌اند.
ایرلند: «آسایشگاه» ساخته گار اورورک
این مستند به زبان اوکراینی و ساخته ایرلند، درباره جنوب اوکراین است که با وجود جنگ در نزدیکی‌اش، درمان‌های گیاهی و الکتروتراپی در آسایشگاه کویالنیک ادامه دارد و کارکنان و بازدیدکنندگان مصمم هستند تعطیلاتی آرام و دور از دنیای بیرون داشته باشند.
سوئیس: «شیفت آخر شب» ساخته پترا ولپه
این فیلم داستان فلوریا، پرستار بخش جراحی، را روایت می‌کند که با فداکاری بی‌وقفه و سرعت عمل بالا، در شرایط کمبود نیرو، سعی دارد انسانیت و گرمی را در مراقبت از بیماران حفظ کند. در طول فیلم، زمان به سرعت می‌گذرد و فیلم به یک مسابقه نفس‌گیر تبدیل می‌شود.
جمهوری چک: «من هر چیزی که می‌خواهم نیستم» ساخته کلارا تاسووسکا
این مستند که در برلیناله ۲۰۲۴ در بخش پانوراما نمایش داده شد، زندگی و حرفه لیبوشه جارکوویاکووا، عکاس، را دنبال می‌کند. جمهوری چک در تاریخ اسکار، در سال ۱۹۹۶ با فیلم «کولیا» برنده جایزه شده و چندین بار نامزد شده است.
ترکیه: «یکی از روزهایی که هِمی می‌میرد» ساخته مورات فیرات اوغلو
این فیلم اول در بخش افق‌های جشنواره ونیز ۲۰۲۴ به نمایش درآمد و جایزه ویژه هیئت داوران را دریافت کرد. داستان درباره کارگر برداشت گوجه‌فرنگی است که در تلاش برای پرداخت بدهی‌هایش است و به دنبال راه‌حلی است. فیرات اوغلو هم بازیگر و هم تهیه‌کننده این اثر است و هزینه ساخت آن را از طریق وام‌های خانوادگی و دوستان تامین کرده است. ترکیه بیش از ۳۰ بار نماینده خود را در اسکار معرفی کرده و در سال ۲۰۰۸، نوری بیلگه جیلان با فیلم «سه میمون» در فهرست نهایی قرار گرفت.
فلسطین: «فلسطین ۳۶» ساخته آنه ماری جاسر
این درام تاریخی که قیام فلسطینی‌ها علیه استعمار بریتانیا در سال ۱۹۳۶ را به تصویر می‌کشد، به زودی در جشنواره فیلم تورنتو نمایش داده خواهد شد. داستان درباره مرد جوانی است که در اوج تنش‌ها در اورشلیم و روستایش، در حالی که بریتانیا از مهاجرت یهودیان و سرکوب مردم فلسطین حمایت می‌کند، به مبارزه می‌پردازد.
