رازهای لوکس و فساد دربار پهلوی؛ پوست سنجاب ۴۰ هزار دلاری
رازهای لوکس و ولخرجی‌های دربار پهلوی؛ از پوست سنجاب ۴۰ هزار دلاری تا هزینه‌های میلیاردی جشن‌های ملی
خاطرات اسدالله علم فاش می‌کند؛ لوکس‌گرایی، فساد و هزینه‌های میلیاردی دربار پهلوی، از پوست سنجاب ۴۰ هزار دلاری تا جشن‌های ملی میلیاردی
اسدالله علم، وزیر و نخست‌وزیر، و همچنین وزیر دربار محمدرضا پهلوی برای بیش از ده سال، نقش مهمی در ثبت رویدادها و گفت‌وگوهای داخلی دربار داشت. خاطرات او از این دوران حاوی جزئیات و ارزش زیادی است. در یکی از خاطراتش اشاره می‌کند که قیمت پوست سنجاب، که فرح دیبا به آن علاقه‌مند بود، چهل هزار دلار بوده است.
بدون توجه به دیدگاه‌های قطعی و منفی درباره خانواده و حکومت پهلوی، بررسی روایت‌های دقیق کسانی که خود درون این سیستم بوده و جزئیات آن را از نزدیک لمس کرده‌اند، تصویر واقعی‌تری از این دوران ارائه می‌دهد.
به عنوان نمونه، نگاهی به خاطرات اسدالله علم، وزیر دربار محمدرضا پهلوی، می‌تواند راهگشا باشد. او در ابتدا وزیر کشور، سپس وزیر کشاورزی، و در نهایت نخست‌وزیر و وزیر دربار بود. با توجه به سمت‌های حساس او، به ویژه در وزارت دربار، علم از بسیاری از اتفاقات و روابط پشت‌پرده دربار آگاهی داشت و گفتگوهای او با شاه، نکات قابل تأملی دارد.
بر اساس این اطلاعات، علم تصمیم گرفت خاطرات خود را ثبت کند، زیرا ثبت وقایع و گفتگوهای درون دربار، بر اعتبار و اهمیت این خاطرات می‌افزاید و آن‌ها را به یکی از منابع اصلی تاریخ دوره پهلوی بدل می‌کند. خاطرات علم توسط علینقی عالیخانی، وزیر اقتصاد و رئیس دانشگاه تهران، با همکاری نیکولاس وینسنت داماد علم، در هفت جلد و دو دفتر ویرایش، ترجمه و خلاصه شده است.
فساد اقتصادی و ولخرجی‌ها؛ پنج میلیون تومان هزینه اثاثیه‌های والاحضرت‌ها
فساد اقتصادی نه تنها در یک حکومت یا کشور خاص، بلکه در تمامی دوره‌ها و زمان‌ها وجود داشته است. هر جا قدرت و ثروت انباشته شود، فساد نیز ظهور می‌کند. هر شخص یا گروهی که از نظر اقتصادی فربه‌تر شوند، حتماً حقوق دیگران ضایع می‌شود. در دوران حکومت محمدرضا پهلوی، فساد اقتصادی از دربار شروع شده و به بخش‌های دیگر حکومت نفوذ کرده بود؛ هزینه‌های سفرها و خوش‌گذرانی‌های دربار و کارگزاران، سوءاستفاده‌های مالی و قدرت‌طلبی، ثروت زیادی را برای آنان فراهم می‌کرد و این روند، کارایی دستگاه حکومتی را روز به روز کاهش می‌داد.
در حالی که علم خود نیز یکی از عوامل موثر و در عین حال متهم به فساد در این سیستم بود، در خاطراتش بارها به این فسادها اشاره کرده و در مواردی بی‌پرده درباره آن صحبت نموده است. در ۵ آذر ۱۳۵۱، علم می‌نویسد: «گزارشی در خصوص هزینه اثاثیه خانه‌های والاحضرت‌ها، عبدالرضا، غلامرضا و امیرهوشنگ دولو ارائه دادم. هزینه‌ای در حدود پنج میلیون تومان که بیشتر آن مربوط به دولو بود. گفتند که این مبلغ باید از محل جشن‌ها پرداخت شود».
همچنین، در ۲۱ آذر ۱۳۵۱، او می‌نویسد: «امروز عرض کردم که علیاحضرت به پوست سنجاب خاصی علاقه‌مند هستند که در مسکو موجود است. چون قیمت آن بالا بود، نخریدند. پیشنهاد دادم که اعلی‌حضرت همایونی برایشان تهیه کند. هزینه‌اش چهل هزار دلار است. فرمودند: دستور بدهید که آورده شود».
علم همچنین به جشن‌های دوهزار و پانصد ساله اشاره دارد و از ولخرجی‌های صورت گرفته در این مراسم پرده برمی‌دارد. به عنوان نمونه، در ۱۷ فروردین ۱۳۴۹، او درباره یکی از چادرهای مخصوص شام شاه در تخت‌جمشید می‌نویسد: «شاهنشاه به دلیل گرانی، این چادر را تصویب نکردند. در نهایت، اندازه و قیمت آن به یک چهارم کاهش یافت؛ یعنی حدود یک میلیون دلار».
