تام و جری، نماد بی‌کلامی و ماندگاری انیمیشن
تام و جری، بی‌کلام‌ترین و ماندگارترین کارتون تاریخ که مرزهای زبان و فرهنگ را می‌شکند
کارتون «تام و جری» بی‌کلام‌ترین و ماندگارترین اثر تاریخ انیمیشن است که مرزهای زبان و فرهنگ را می‌شکند و همیشه جذاب باقی می‌ماند.
بازنویسی شده:
بی‌تردید، «لونی تونز» با شخصیت‌های عجیب و غریب و به‌یادماندنی‌اش، در حوزه کمدی اسلپ‌استیک، انیمیشن‌های گویا و خلق سناریوهای تخیلی و دیوانه‌وار، یکی از نمونه‌های بی‌نظیر و درس‌آموز است. اما در میان آثار هانا-باربرا، کارتون خاصی وجود دارد که تمامی ویژگی‌های «لونی تونز» را در خود جای داده، اما در ارائه ایده‌های نو و حفظ تازگی و جذابیت، از آن پیشی می‌گیرد؛ کارتون تام و جری است که هرگز کهنه نمی‌شود و همواره مورد علاقه مخاطبان باقی می‌ماند.
سادگی، کلید ماندگاری «تام و جری»
مفهوم کهن‌الگویی گربه و موش، چه در معنای واقعی و چه در قالب نمادین، برای نسل‌های مختلف در رسانه‌ها همواره مورد استفاده قرار گرفته است. کارتون «تام و جری» این نماد را به طور واضح و ملموس نمایش می‌دهد: تامی بزرگ و خاکستری که نقش گربه را دارد و جری کوچک و قهوه‌ای که نقش موش را بر عهده است. در این داستان‌ها، آن‌ها همزمان هم قهرمان و هم ضدقهرمان هستند؛ جری در تلاش است تا از دست تام فرار کند و در عین حال، بیشترین مقدار پنیر را به دست آورد. در برخی مواقع، آرامش جری با شیطنت‌های تام بر هم می‌خورد و جری با هوشمندی خود به تلافی می‌پردازد.
مثال بارز آن، قسمت کوتاه «کنسرت گربه» است که در آن تام، پیانیستی ماهر، به طور ناخواسته خواب جری را درون پیانو مختل می‌کند. در ادامه این قسمت، هر دو شخصیت درگیر تلاش برای آزار رساندن به یکدیگر با استفاده از قطعات داخلی پیانو هستند که اغلب به نفع جری تمام می‌شود. تام غالباً به عنوان شخصیت منفی‌تر نشان داده می‌شود، زیرا بزرگ‌تر و قدرتمندتر است، اما تماشای مبارزه این دو و تلاش‌های مختلف آن‌ها برای فریب یکدیگر، همواره بسیار خنده‌دار است. از زمان آغاز این مجموعه در سال ۱۹۴۰، مفهوم اصلی آن بر پایه کمدی فیزیکی قرار داشته و همواره در هسته داستان باقی مانده است.
پایداری شادابی در مسیر گذر زمان
«تام و جری» بارها بازسازی شده است و این دو شخصیت کلاسیک اخیراً در فیلم ترکیبی انیمیشن و لایو اکشن «تام و جری» در سال ۲۰۲۱ حضور یافته‌اند. پیش از این، این دو شخصیت در مجموعه‌های تلویزیونی مختلف و چندین فیلم به تصویر کشیده شده‌اند، که اغلب در محیط‌های فانتزی یا غیرعادی اتفاق می‌افتادند. هر چند این مجموعه‌ها بر اساس همان مفهوم و سبک کمدی سنتی ساخته شده‌اند، اما در سبک انیمیشن تفاوت‌هایی وجود دارد، هرچند شخصیت‌ها همواره دو بعدی باقی مانده‌اند.
همانطور که ذکر شد، تام و جری برای اولین بار در سال ۱۹۴۰ در قسمت کوتاه «گربه چکمه‌ها را می‌گیرد» (Puss Gets the Boot) ظاهر شدند. در ابتدا، این شخصیت‌ها «جاسپر» و «جینکس» نام داشتند، اما بعدها نام‌های فعلی را به خود گرفتند. دوره فعالیت انیمیشن‌های هانا-باربرا از سال ۱۹۴۰ تا ۱۹۵۸، لحن و شوخ‌طبعی مجموعه را تثبیت کرد. نکته جالب این است که تام و جری در این دوره به ندرت صحبت می‌کردند، هرچند تام چند بار برای فریب یک گربه ماده آواز خواند. این مجموعه پرانرژی و اغلب پر آشوب، با موسیقی‌ای همراه بود که تصاویر را با اوج‌های بزرگ و پر سر و صدا، مانند ترومپت‌ها و پیانوها، تقویت می‌کرد.
انیماتور «جین دایچ» برای مدت کوتاهی در سال‌های ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۲ روی این مجموعه کار کرد، اما این دوران خیلی زود جای خود را به دوره «چاک جونز» در سال‌های ۱۹۶۳ تا ۱۹۶۷ داد. جونز که بیشتر برای کارهایش در «لونی تونز» شناخته می‌شود، همچنین کارگردانی برنامه خاص «چگونه گرینچ کریسمس را دزدید!» در سال ۱۹۶۶ را بر عهده داشت. در این دوران، شخصیت‌ها به شیوه‌ای بامزه‌تر، با خطوط پررنگ و ویژگی‌های بزرگ‌تر و جذاب‌تر انیمیشن شدند. این روند در «نمایش تام و جری» سال ۱۹۷۵ ادامه یافت، جایی که سر و گوش‌های جری بزرگ‌تر و گردتر شدند.
در سال ۱۹۸۰، «نمایش کمدی تام و جری» بازگشتی داشت که در آن جری با فریم‌های کوچکتر و متناسب‌تر ظاهر شد. در دهه ۱۹۹۰، نسخه‌ای دوستانه‌تر برای کودکان به نام «نمایش بچه‌های تام و جری» ساخته شد که شخصیت‌ها را در قالب نسخه‌های جوان‌تر نشان می‌داد. در باقی دهه ۹۰ و اوایل دهه ۲۰۰۰، اقتباس‌های سینمایی متعددی ساخته شد، از جمله «تام و جری: فیلم» که در آن شخصیت‌ها به طور معمول صحبت می‌کردند و صداپیشگی آن‌ها بر عهده «دانا هیل» و «ریچارد کیند» بود. در سال ۲۰۱۴، برنامه دیگری با عنوان «نمایش تام و جری» آغاز شد و تا سال ۲۰۲۱ ادامه یافت، همزمان با اکران آخرین فیلم از این مجموعه.
چرا «تام و جری» در حالی که نمادین‌ترین کاراکترها هستند، از «لونی تونز» سبقت می‌گیرند؟
در حالی که «لونی تونز» و «تام و جری» هر دو در سبک شوخ‌طبعی و طنز شباهت‌های زیادی دارند، تفاوت‌های آن‌ها در واقع همان چیزی است که «تام و جری» را به کارتون برتر تبدیل می‌کند. همانطور که در «تام و جری» شاهد شخصیت‌های تکراری با ویژگی‌های منحصر به فرد و ترفندهای خاص هستیم که آن‌ها را برای مخاطبان جذاب می‌سازد، «لونی تونز» نیز شخصیت‌های متعددی دارد که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. اولین حضور «دافی داک» در کارتون «شکار اردک پورکی» در سال ۱۹۳۷ بود، در حالی که «باگز بانی» در سال ۱۹۴۰ در «یک خرگوش وحشی» معرفی شد. شخصیت‌های محبوب دیگری مانند «توییتی»، «تاسمانی دویل» و «رود رانر» نیز در طول پخش مجموعه به جمع شخصیت‌ها افزوده شدند و ترکیبی متنوع از حیوانات، انسان‌ها و موجودات خیالی را تشکیل دادند.
در قسمت‌های کوتاه «لونی تونز»، معمولاً تمرکز بر رقابت و صحنه‌های تعقیب و گریز بود، که اغلب با شوخی‌های بزرگسالانه همراه می‌شد و راه را برای «تام و جری» هموار می‌کرد. اما این مجموعه دوم است که بهترین عناصر کمدی را به نمایش می‌گذارد. اغلب، شخصیت‌های «لونی تونز» با عباراتی خاص مانند «چه خبر، دکتر؟» شناخته می‌شدند، که به شوخ‌طبعی مجموعه می‌افزود. در مقابل، فقدان دیالوگ در «تام و جری» کمدی فیزیکی را مؤثرتر می‌کرد، زیرا شوخی‌ها به صورت طبیعی و بدون نیاز به عبارات تأکیدآمیز بیان می‌شدند. این ویژگی، کمدی «تام و جری» را از موانع زبانی و فرهنگی فراتر می‌برد و آن را برای تماشاگران در سراسر جهان قابل فهم و خنده‌دار می‌سازد.
گروه شخصیت‌های دائم‌التغییری در «لونی تونز»، از جمله شخصیت‌هایی که دیگر کمتر به یاد می‌آیند، به سازندگان اجازه می‌داد تا داستان‌ها و موقعیت‌های کمدی جدیدی خلق کنند. اما «تام و جری» بر روی همان دو شخصیت اصلی تمرکز دارد و با کمدی هوشمندانه و خنده‌دار خود همواره تأثیرگذار باقی می‌ماند. این کارتون گاهی شخصیت‌های دیگری مانند «اسپایک» سگ بولداگ و پسرش «تایک» یا «نیبلز»، برادرزاده کوچک جری، را نیز نشان می‌دهد، و همچنین شخصیت‌های انسانی خارج از صحنه نیز گاهی حضور دارند. اما تمرکز اصلی بر روی حیوانات و شیطنت‌های آن‌ها است که این رویکرد اجازه می‌دهد تا سازندگان با تمرکز بر شخصیت‌های اصلی، خلاقیت بیشتری در خلق موقعیت‌های کمدی داشته باشند و هر بار داستان‌های نو و جالبی ارائه دهند.
«تام و جری» یکی از شخصیت‌هایی است که با نام «هانا-باربرا» و شبکه «بومرنگ» گره خورده و به عنوان نمادهای استودیوی انیمیشن‌سازی شناخته می‌شوند. جذابیت این کاراکترها فراگیر است و ارزش سرگرمی آن‌ها همچنان بی‌زمان باقی مانده است. اگرچه ممکن است نقش آن‌ها به اندازه «لونی تونز» در فرهنگ عمومی پررنگ نباشد، اما «تام و جری» به عنوان شخصیت‌های اصلی، بخش جدایی‌ناپذیر ساختار کارتون‌ها محسوب می‌شوند.
در مقابل، «لونی تونز» بدون شک یکی از برترین کارتون‌های کودکان در تمام دوران است، اما «تام و جری» به خوبی نشان‌دهنده نبوغ و ماندگاری کارتون‌های اسلپ‌استیک است. این مجموعه اغلب توسط طرفداران و منتقدان به عنوان یکی از بهترین کارتون‌های تاریخ یاد می‌شود. این مجموعه چندین جایزه اسکار را کسب کرده و برای نسل‌های مختلف، نوستالژیک است، چرا که دهه‌ها را در بر می‌گیرد و هر بار نوآوری جدیدی ارائه می‌دهد، در حالی که همچنان شوخ‌طبعی و روح خود را حفظ کرده است.
