ای ایران بنان؛ نماد مقاومت و عشق به وطن در تاریخ
ای ایران بنان؛ سرود نماد مقاومت و عشق به وطن در بزنگاه‌های تاریخی بیش از ۸۰ سال
سرود «ای ایران» نماد مقاومت، عشق و همبستگی ملت ایران در بزنگاه‌های تاریخی، همچنان زنده و تاثیرگذار در حافظه ملی است.
در زمانی که سایه اشغال متفقین بر آسمان ایران عزیزمان گسترده بود و حال و هوای مردم در آستانه جنگ جهانی دوم پرتنش و ملتهب بود، نوایی از عمق دل‌های رنج‌کشیده و عشق بی‌پایان آنان به وطن برخاست. «ای ایران» اثری است که با موسیقی روح‌الله خالقی و شعر حسین گل‌گلاب، نه‌تنها نماد میهن‌دوستی مردم شد، بلکه تا امروز در بزنگاه‌های حساس تاریخ، همچون صدایی ماندگار برای وطن طنین‌انداز است.
براساس گزارش ایسنا، در دوران اشغال ایران در اواخر جنگ جهانی دوم و زمانی که احساس ناامنی و بی‌پناهی در میان مردم موج می‌زد، قطعه‌ای خلق شد که نه‌تنها مرهمی بر زخم‌های آن روزگار بود، بلکه به نمادی از همبستگی و عشق به وطن در حافظه تاریخی ملت ایران تبدیل شد.
سرود «ای ایران» در سال ۱۳۲۳ خورشیدی با آهنگسازی روح‌الله خالقی و شعری از حسین گل‌گلاب در تالار مدرسه نظام اجرا شد و با صدای زنده‌یاد غلامحسین بنان به گوش رسید. گل‌گلاب، که خود شاهد تحقیر و توهین به خاک وطن بود، درباره ساخت این اثر گفته است: «در سال ۱۹۴۴، در شرایطی که چکمه‌های نیروهای اشغالگر هر وطن‌پرستی را می‌لرزاند، این شعر به ذهنم رسید. سپس پروفسور خالقی موسیقی آن را نوشت و در مقابل مقاومت‌های سیاسی، این سرود راه خود را به دل و جان مردم یافت.»
گل‌گلاب این اثر را نتیجه‌ای از دل و برای ایران می‌دانست، و همین سبب شد که در کمتر از یک روز، با همکاری خالقی، آهنگ آن ساخته شد.
خالقی نیز در این باره گفته است: «آهنگساز و شاعر این اثر تحت تأثیر اوضاع زمان ساخته شدند. در آن زمان کشور ما تحت اشغال انگلیس، روس و آمریکا قرار داشت و جنگ جهانی دوم هنوز ادامه داشت. تظاهرات ملی در آن روزها ممکن نبود، اما موسیقی و شعر این سرود احساسات ملی را برانگیخت و به‌ویژه در مقابل خارجیان حاضر در مجلس نخستین اجرای سرود، تظاهرات بیشتری به راه انداخت. این سرود اولین ضربه‌ای بود که به‌طور غیرمستقیم بر پیکره نیروهای اشغالگر وارد شد.»
در نتیجه، این سرود خیلی زود به زبان مردم کوچه و بازار جاری شد و تا امروز همچنان زنده و تاثیرگذار باقی مانده است.
«ای ایران» در آن زمان، تنها یک قطعه موسیقی نبود، بلکه نمادی از اراده، مقاومت و عشق بی‌پایان ملتی بود که وطن را همه چیز خود می‌دانست. همین است که پس از انقلاب و در دوران جنگ تحمیلی، باز هم این سرود با قدرت شنیده شد و نقش پررنگی در تحریک احساسات میهن‌دوستانه و حمایت از رزمندگان ایفا کرد. تأثیرگذاری این اثر به اندازه‌ای است که پس از گذشت بیش از هشتاد سال، در بزنگاه‌های تاریخی و تهدیدهای ملی، از جمله جنگ اخیر با اسرائیل، همچنان به‌عنوان نوایی امیدبخش در بین مردم طنین‌انداز می‌شود.
در دورانی که آثار جدید موسیقی با محتوای ملی و میهنی کمتر شنیده می‌شود و در حافظه جمعی جای نمی‌گیرند، «ای ایران» همچنان به‌عنوان صدای ملی مردم ایران زنده است. شاید راز ماندگاری آن، نه فقط در نبوغ موسیقی خالقی یا قدرت کلمات گل‌گلاب، بلکه در عمق عشق و صداقتی است که در دل سازندگان این اثر نسبت به سرزمینشان موج می‌زد.
این سرود، که امروز به‌عنوان سرود ملی غیررسمی ایران شناخته می‌شود و در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است، بارها توسط هنرمندانی چون اسفندیار قره‌باغی، حسین سرشار، رشید وطن‌دوست و گروه‌های کر و ارکسترهای مختلف بازخوانی شده و هر بار با همان شور و حال اولیه شنیده شده است.
در این دوران، بیش از هر زمان دیگر، احساس نیاز به بازآفرینی و تولید آثاری از این نوع با همان عشق و صداقت به وطن احساس می‌شود؛ آثاری که نه بر اساس شعارهای زودگذر یا هیجانات لحظه‌ای، بلکه بر پایه پیام‌های صادقانه و دل‌نشین ساخته شده‌اند.
