مواد غذایی مضر برای سرطان؛ جایگزین‌های سالم و موثر
این مواد غذایی خطر سرطان را افزایش می‌دهند؛ چه جایگزین‌های سالمی برای جلوگیری از بیماری‌های مرگبار؟
راهنمای سالم‌ترین جایگزین‌های غذایی برای کاهش خطر سرطان و تقویت سلامت بدن
دکتر سوراب ستی، متخصص گوارش آموزش‌دیده در دانشگاه هاروارد، در ویدیویی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است، شش ماده غذایی روزمره را معرفی کرده است که علم ارتباط آن‌ها با توسعه و پیشرفت سرطان را اثبات می‌کند. نکته قابل توجه این است که کاهش یا حذف این مواد غذایی از رژیم روزانه می‌تواند تأثیر مثبتی در سلامت بلندمدت فرد داشته باشد. در این مقاله، مواد غذایی پرخطر و جایگزین‌های سالم‌تر آن‌ها که می‌توانند به جای آن‌ها بدن را تغذیه کنند، مورد بررسی قرار گرفته است.
گوشت‌های فرآوری‌شده: هشدار پنهان سرطان
گوشت‌های فرآوری‌شده به عنوان منابع غنی پروتئین شناخته می‌شوند و برخی افراد آن‌ها را به عنوان گزینه‌های غذایی آسان‌تر ترجیح می‌دهند. با این حال، بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، این نوع گوشت‌ها در گروه مواد سرطان‌زا قرار دارند، به این معنا که شواهد قوی وجود دارد که مصرف آن‌ها می‌تواند منجر به بروز سرطان، به ویژه سرطان روده بزرگ، شود. دکتر ستی هشدار می‌دهد که نیترات‌ها و مواد نگهدارنده موجود در این محصولات ممکن است به سلول‌های پوشش روده آسیب برسانند و خطر سرطانی شدن آن‌ها را افزایش دهند.
به جای گوشت‌های فوق فرآوری‌شده، می‌توان از گوشت‌های بدون چربی خانگی مانند مرغ کبابی یا منابع پروتئین گیاهی همچون حبوبات و عدس بهره برد. این جایگزین‌ها التهاب کمتری ایجاد می‌کنند و سرشار از فیبر و آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که به حفظ سلامت روده کمک می‌کنند.
نوشیدنی‌های شیرین: غذای خاموش برای سلول‌های سرطانی
نوشابه‌های گازدار و نوشیدنی‌های طعم‌دار اغلب به عنوان منابع سریع انرژی و تقویت‌کننده‌های حالت روحی شناخته می‌شوند. دکتر ستی بر این باور است که مصرف نوشیدنی‌های شیرین نه تنها سطح قند خون را بالا می‌برد، بلکه التهاب مزمن را نیز تشدید می‌کند و می‌تواند روند پیشرفت سرطان را تسریع کند. تکرار مصرف این نوع نوشیدنی‌ها با افزایش ریسک ابتلا به سرطان‌های مرتبط با چاقی، مانند سرطان سینه، پانکراس و روده بزرگ، ارتباط مستقیم دارد.
در مقابل، آب نارگیل تازه، آب میوه‌های خانگی و حتی چای‌های گیاهی ساده می‌توانند بدون افزایش وزن و سطح قند خون، نیاز بدن به آب را برآورده کنند. این نوع نوشیدنی‌ها سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها هستند و نقش مهمی در تامین آب بدن و ترمیم سلول‌ها ایفا می‌کنند، که هر دو برای تقویت سیستم ایمنی و سلامت کلی بدن حیاتی هستند.
غذاهای سرخ‌شده: هر لقمه، التهاب را افزایش می‌دهد
یک سمبوسه ترد یا یک تکه سیب‌زمینی سرخ‌شده معمولاً به عنوان یک وعده غذایی بی‌ضرر و لذیذ در نظر گرفته می‌شود. با این حال، سرخ کردن عمیق، مخصوصاً در روغن‌هایی که چندین بار مورد استفاده قرار می‌گیرند، منجر به تولید آکریل‌آمید می‌شود؛ ترکیبی که به عنوان محرک التهاب و عامل افزایش خطر ابتلا به سرطان شناخته شده است. دکتر ستی تأکید می‌کند که مصرف مرتب غذاهای سرخ‌شده با استرس اکسیداتیو و التهاب مزمن ارتباط دارد.
استفاده از دستگاه هواپز برای پخت یا سرخ کردن سبزیجات و تنقلات می‌تواند میزان مصرف روغن را به شدت کاهش دهد و در عین حال، تردی غذا را حفظ کند. بهره‌گیری از روغن زیتون در تفت دادن سبک و پر کردن بشقاب با سبزیجات برشته، بدون آسیب رساندن به سلامت، طعم غذا را بهبود می‌بخشد و گزینه‌ای سالم‌تر محسوب می‌شود.
کباب کردن و سوختن گوشت: خطای غیرقابل جبران در فرآیند کباب کردن
طعم دودی حاصل از کباب کردن یکی از مزایای آشپزی است. اما دکتر ستی هشدار می‌دهد که این روش ممکن است خطرات پنهانی داشته باشد، چرا که پخت بیش از حد گوشت یا کباب کردن در دماهای بالا، منجر به تولید ترکیباتی مانند آمین‌های هتروسیکلیک (HCA) و هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای (PAH) می‌شود که می‌توانند به دی‌ان‌ای آسیب برسانند. تکرار مداوم این آسیب‌ها می‌تواند به مرور زمان منجر به بروز سرطان گردد.
به جای کباب کردن در دماهای بالا، بهتر است از روش‌هایی مانند پخت آهسته، بخارپز کردن یا استفاده از فر بهره ببرید. در صورت لزوم، قبل از کباب کردن، گوشت را خوابانده و مرطوب کنید تا تشکیل ترکیبات مضر کاهش یابد. همچنین، افزودن گیاهان غنی از آنتی‌اکسیدان مانند رزماری و آویشن می‌تواند در کاهش این خطر مؤثر باشد.
الکل یکی از عوامل شناخته شده است که با افزایش خطر ابتلا به سرطان‌های مرتبط با هورمون‌ها ارتباط دارد.
دکتر ستی تأکید می‌کند که مصرف الکل، حتی در میزان‌های متوسط، با افزایش خطر ابتلا به سرطان‌های هورمونی مانند سرطان سینه و کبد ارتباط دارد. الکل می‌تواند سطح استروژن را تغییر دهد و توانایی بدن در جذب مواد مغذی حیاتی مانند فولات، که در فرآیندهای ترمیم دی‌ان‌ای نقش دارد، کاهش دهد.
در عوض، نوشیدنی‌های تخمیر شده مانند ماءالشعیر یا آب انار می‌توانند هم طعم تند و هم مزایای سلامتی را فراهم آورند. این نوع نوشیدنی‌ها سرشار از پروبیوتیک‌ها و پلی‌فنول‌ها هستند که از سلامت روده و سیستم ایمنی بدن حمایت می‌کنند.
