شبکه لایتنینگ بیت‌کوین چیست؟ راهکاری نوین برای تراکنش‌های سریع، کم‌هزینه و مقیاس‌پذیر در دنیای رمزارزها

شبکه لایتنینگ (Lightning Network) یک راهکار لایه دوم برای بلاک‌چین بیت‌کوین است که نقش مهمی در افزایش مقیاس‌پذیری این شبکه ایفا می‌کند. توسعه و بهبود قابلیت‌های مقیاس‌پذیری در بلاک‌چین‌ها عمدتاً به فناوری‌های لایه دوم بستگی دارد و لایتنینگ به عنوان یکی از مؤثرترین این فناوری‌ها، به بهبود سرعت تراکنش‌ها و کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند.

در این گزارش، به بررسی مفاهیم پایه و نحوه عملکرد شبکه لایتنینگ می‌پردازیم و جزئیات مربوط به فرآیندهای پرداخت در این شبکه را شرح می‌دهیم.

شبکه لایتنینگ چیست؟

شبکه لایتنینگ (Lightning Network) که به عنوان لایه دوم برای بیت‌کوین (BTC) عمل می‌کند، ظرفیت بلاک‌چین را افزایش داده و فرآیند تراکنش‌ها را سریع‌تر، کارآمدتر و با هزینه کمتر مدیریت می‌نماید. این فناوری از کانال‌های میکروپیمانت ( micropayment channels) بهره می‌برد تا تراکنش‌های خارج از زنجیره (off-chain) را تسهیل کند و مشکلات مربوط به مقیاس‌پذیری بیت‌کوین را برطرف سازد.

در این سیستم، کانال‌ها مکانیزم‌هایی هستند که دو طرف را قادر می‌سازند تا به صورت مستقیم و همزمان پول ارسال و دریافت کنند. لازم به ذکر است که شبکه لایتنینگ هیچ توکن رسمی مخصوص خود ندارد و از بیت‌کوین به عنوان ارز پایه و بومی بهره می‌برد.

شبکه لایتنینگ رایگان است؟

در شبکه لایتنینگ، کاربرانی که قصد راه‌اندازی کانال با یک نود مسیریابی (routing node) دارند، علاوه بر هزینه‌های معمول تراکنش‌های داخل زنجیره‌ای (on-chain)، موظف به پرداخت هزینه‌های اضافی هستند. این کانال‌های لایتنینگ توسط اپراتور نودهای مسیریابی به شبکه اصلی ارائه می‌شود و هزینه‌ای مشخص برای این خدمات تعیین می‌گردد.

اپراتور نود، میزان هزینه پایه و نرخ کارمزد را مشخص می‌کند که مجموع این موارد، هزینه نهایی تراکنش را تشکیل می‌دهد. این هزینه‌ها نقش مهمی در بهره‌وری و سودآوری شبکه لایتنینگ ایفا می‌کنند و بر هزینه‌های نهایی کاربران تاثیرگذار است.

شبکه لایتنینگ چگونه عمل می‌کند؟

بیت‌کوین در ابتدا به عنوان سیستمی غیرمتمرکز برای پرداخت‌های آنلاین طراحی شد که کاربران بتوانند از هر نقطه‌ای به آن دسترسی داشته و هویت خود را مخفی نگه دارند. اما با رشد سریع استفاده، شبکه بلاک‌چین در مدیریت حجم بالای تراکنش‌ها دچار مشکل شد و کارایی آن کاهش یافت.

شبکه لایتنینگ (Lightning Network) که از سال ۲۰۱۶ و بر اساس پیشنهاد اولیه جوزف پون و تادیوس دریا در حال توسعه است، با هدف حل مشکلات مربوط به سرعت، ظرفیت و هزینه تراکنش‌های بیت‌کوین ایجاد شد. این فناوری به منظور کاهش زمان تأیید تراکنش‌ها و مصرف انرژی بالا طراحی شده است.

توسعه‌دهندگان لایه‌های مختلفی روی بلاک‌چین بیت‌کوین ایجاد کرده‌اند تا سرعت تراکنش‌ها را افزایش دهند و هزینه‌ها را کاهش دهند. لایه اصلی، همان بلاک‌چین اولیه است. لایه‌های ثانویه، که بر روی لایه اصلی قرار می‌گیرند، امکانات جدیدی مانند تراکنش‌های خارج از زنجیره (off-chain) و مدیریت بهتر تراکنش‌ها در شبکه‌های مبادله رمزارز را فراهم می‌کنند. این فناوری به ویژه برای تسهیل تراکنش‌های سریع و کم‌هزینه در شبکه‌هایی مانند صرافی‌های رمزارزی کاربرد دارد.

نحوه انجام پرداخت‌ها در شبکه لایتنینگ چگونه است؟

شبکه لایتنینگ (Lightning Network) امکان انجام سریع پرداخت‌های خرد را فراهم می‌کند و این موضوع اهمیت زیادی در بهبود کارایی شبکه بیت‌کوین (BTC) دارد. در مقایسه با شبکه لایتنینگ، حداقل خروجی تراکنش‌های بیت‌کوین بیش از صد برابر بزرگ‌تر است، که این تفاوت نشان‌دهنده نیاز حیاتی به راهکارهای سریع و کم‌هزینه برای تراکنش‌های خرد است. این قابلیت برای توسعه‌دهندگان و کاربران در حوزه وب۳ (Web3)، به‌ویژه در عرصه‌هایی مانند بازی‌های آنلاین، حیاتی است، چرا که سرعت و هزینه تراکنش‌ها نقش کلیدی در پذیرش و کاربردپذیری این فناوری‌ها دارد.

شبکه لایتنینگ با کاهش چشمگیر هزینه‌های تراکنش، امکان انجام پرداخت‌های سریع و خرد را فراهم می‌کند و از کاهش سهم بازار بیت‌کوین در مقابل رقبا جلوگیری می‌نماید. این فناوری، تراکنش‌های آنی و کم‌هزینه را ممکن می‌سازد و به‌طور مستقیم به بهبود تجربه کاربری و توسعه اکوسیستم رمزارز کمک می‌کند.

کاربران پلتفرم ایکس (X) می‌توانند از طریق شبکه لایتنینگ، پرداخت‌های بیت‌کوین در قالب «تیپ» (tips) را ارسال و دریافت کنند. به‌ویژه، میلیون‌ها کاربر فعال ماهانه این پلتفرم، با استفاده از ابزار پرداخت Strike، که بر بستر لایتنینگ فعالیت می‌کند، می‌توانند به‌راحتی و بدون هزینه، تراکنش‌های بیت‌کوین را به حساب‌های کاربری دیگر در توییتر منتقل کنند. این نوع تراکنش‌های سریع و رایگان، نقش مهمی در توسعه کاربردهای جدید رمزارز و افزایش تعاملات مالی در فضای دیجیتال ایفا می‌کند.

شبکه لایتنینگ چه مشکلاتی را هدف قرار می‌دهد؟

شبکه لایتنینگ (Lightning Network) با هدف حل مشکلات اصلی در تراکنش‌های رمزارز طراحی شده است. یکی از این مشکلات، تمایل کاربران به پرداخت کارمزدهای بالاتر و انتظار طولانی‌تر برای تایید تراکنش‌ها است، چرا که در این حالت تراکنش‌های با کارمزد بیشتر زودتر در بلوک‌های بعدی قرار می‌گیرند. همچنین، هزینه‌های بالای انرژی مصرفی برای استخراج بلوک‌ها در بلاک‌چین بیت‌کوین (BTC) یکی دیگر از چالش‌های مهم است که باعث شده است فعالیت در این شبکه برای بسیاری غیر اقتصادی باشد.

در کنار این، اطمینان از اینکه افراد دریافت‌کننده، مبلغ مورد نظر را به درستی دریافت می‌کنند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. پایه و اساس شبکه لایتنینگ بر قراردادهای هوشمند و چندامضایی استوار است که تضمین می‌کند پول در مسیر انتقال، به صورت صحیح و قانونی به گیرنده برسد.

با ایجاد کانال‌های پرداخت در شبکه لایتنینگ، کاربران می‌توانند تعداد زیادی تراکنش را بدون نیاز به انتظار تایید نیتورینگ اصلی (main net) انجام دهند. این کانال‌ها امکان انتقال پول میان طرفین را در مدت زمان باز بودن کانال فراهم می‌کنند، و پس از بسته شدن آن، تراکنش‌ها به شبکه اصلی ارسال و تایید می‌شوند. این روش، علاوه بر کاهش هزینه‌ها و زمان، فرآیند تراکنش‌های داخلی را بسیار بهینه‌تر و سریع‌تر می‌سازد.

منبع: کریپتو.نیوز