تحلیل جامع شاخص TVL در دیفای: کلید موفقیت در بازار مالی غیرمتمرکز

شاخص TVL، یا مجموع ارزش قفل شده، به عنوان یکی از مهم‌ترین معیارهای ارزیابی سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه دیفای (مالی غیرمتمرکز) شناخته می‌شود. در سال گذشته، سرمایه‌گذاران در بیش از ۱۲۵ برنامه برتر دیفای، معادل ۱۲۶.۰۲ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کردند. علیرغم روند نزولی بازارهای جهانی و شرایط کنونی بازار خرسی، پیشرفت‌های صورت‌گرفته در بخش دیفای قابل نادیده‌گیری نیست و تأثیر قابل توجهی بر روندهای کلی این حوزه دارد.

بر خلاف بازارهای رمزارز که اغلب از اصطلاحاتی مانند حجم معاملات، ارزش بازار و عرضه در گردش برای ارزیابی رمزارزها استفاده می‌شود، تحلیل‌گران مالی در حوزه دیفای، TVL را به عنوان شاخص کلیدی برای سنجش میزان سرمایه‌گذاری در پروژه‌های دیفای معرفی کرده‌اند. درک صحیح و آگاهی کامل از TVL برای هر سرمایه‌گذار فعال در این حوزه ضروری است تا تصمیمات هوشمندانه و موفقیت‌آمیز در بازارهای غیرمتمرکز اتخاذ کند.

در این مقاله، به بررسی دقیق مفهوم TVL و اهمیت آن در تحلیل اکوسیستم دیفای خواهیم پرداخت.

توضیح مفهوم ارزش کل قفل‌شده در بلاکچین

شاخص TVL (Total Value Locked) یکی از مهم‌ترین معیارهای ارزهای دیجیتال است که ارزش واقعی دارایی‌های قفل‌شده در قراردادهای هوشمند دیفای (DeFi) را در زمان واقعی نشان می‌دهد. به زبان ساده، TVL مجموع ارزش دارایی‌های واریز شده در قراردادهای هوشمند پروژه‌های دیفای بر حسب دلار آمریکا است. این دارایی‌ها عمدتاً برای اهدافی مانند وام‌دهی، استیکینگ، فارمینگ بهره، و استخرهای نقدینگی در شبکه‌های مختلف قفل می‌شوند.

سرمایه‌گذاران از TVL برای ارزیابی اهمیت و پویایی یک پروژه یا پروتکل دیفای استفاده می‌کنند. با این حال، باید توجه داشت که TVL شامل میزان وام‌های معوق یا سودهای کسب‌شده توسط پروتکل‌های دیفای نمی‌شود؛ بلکه صرفاً ارزش جاری دارایی‌های واریز شده را نشان می‌دهد که معمولاً بر اساس دلار آمریکا محاسبه می‌شود.

مقدار TVL در بازار دیفای یا هر پروتکل خاص، همواره با ورود و خروج سرمایه از سوی سرمایه‌گذاران در نوسان است. این شاخص همچنین با تغییرات ارزش ارزهای فیات، به‌ویژه دلار، و ارزش توکن‌های بومی پروژه‌ها، تغییر می‌کند. در نتیجه، اگر ارزش دلار یا توکن‌های بومی پروژه افزایش یابد، TVL نیز رشد می‌کند و برعکس.

پروتکل‌های دیفای ممکن است بر بستر یک شبکه بلاک‌چین واحد یا چند شبکه مختلف فعالیت کنند. در پروژه‌هایی که در چندین بلاک‌چین فعالیت دارند، TVL بر اساس هر شبکه جداگانه محاسبه می‌شود. شبکه اتریوم (اتریوم) هم‌اکنون بزرگ‌ترین شبکه در زمینه TVL است، با بیش از پانصد پروتکل در حوزه‌های استیکینگ، وام‌دهی و استخرهای نقدینگی. این شبکه حدود نیمی از ارزش کل بازار دیفای، که در حال حاضر به ۱۵۶ میلیارد دلار رسیده است، را در بر می‌گیرد.

اهمیت ارزش قفل‌شده در دیفای

پلتفرم‌های دیفای (DeFi) برای فعالیت‌های خود نیازمند سرمایه‌گذاری در قالب لیکوئید یا وثیقه‌های وام در استخرهای معاملاتی هستند تا بتوانند میزان TVL (کل ارزش قفل شده) را محاسبه کنند. بنابراین، TVL نقش حیاتی در فضای دیفای ایفا می‌کند، زیرا نشان‌دهنده تأثیر سرمایه بر سود و زیان پروتکل‌های دیفای و اعتماد سرمایه‌گذاران است. به طور ساده، TVL سلامت کلی بازار دیفای را نشان می‌دهد.

میزان TVL هر پروژه دیفای نشان‌دهنده مجموع سرمایه‌های موجود در آن پروتکل در حوزه‌های وام‌دهی، وام‌گیری و تراکنش‌ها است. در سطح کلان، TVL بازار دیفای به جمع تمامی TVLهای پروتکل‌های مختلف اطلاق می‌شود. از نظر احساس عمومی، این شاخص می‌تواند میزان اعتماد سرمایه‌گذاران به یک پروتکل خاص را نشان دهد.

پروتکل‌های دیفای با TVL بالا معمولاً نشان‌دهنده قفل بودن حجم زیادی سرمایه در قراردادهای هوشمند، محبوبیت، کاربری و نقدینگی بیشتر است. همچنین، این نشان می‌دهد که پروژه مورد توجه کاربران فعال و ماهانه قرار دارد و در نتیجه، بازده سرمایه‌گذاری (ROI) بالاتری ارائه می‌دهد. برعکس، TVL پایین‌تر نشانگر کاهش نقدینگی و در نتیجه سود کم‌تر است.

علاوه بر این، TVL یک پروتکل دیفای خاص می‌تواند معیار مناسبی برای ارزیابی عملکرد بازار توکن بومی آن باشد. با مقایسه TVL با ارزش بازار (Market Cap)، می‌توان فهمید که آیا توکن پروژه ارزان‌قیمت یا گران‌قیمت است. توکنی که ارزش بازار آن نسبت به TVL بالاتر باشد، ممکن است بیش‌ارزش‌گذاری شده باشد و برعکس.

در مجموع، TVL شاخص حیاتی در فضای دیفای است که برای پروتکل‌های تعویض و وام‌دهی اهمیت زیادی دارد، زیرا میزان اعتماد و تمایل سرمایه‌گذاران را نشان می‌دهد. این نوع پروتکل‌ها غالباً هدفشان رسیدن به TVL بالاتر است، زیرا نشان‌دهنده کارایی بیشتر و تأمین نقدینگی کافی برای وام‌گیرندگان در بازارهای قرض‌دهی است.

نحوه محاسبه ارزش کل قفل‌شده در شبکه‌های دیفای

برای محاسبه TVL (کل ارزش قفل شده) یک پروژه دیفای، ابتدا باید ارزش بازار آن را تعیین کرد. این کار با ضرب تعداد توکن‌های در گردش پروژه در قیمت فعلی، که معمولاً بر حسب دلار آمریکا است، انجام می‌شود. در مرحله بعد، TVL با تقسیم ارزش بازار بر حداکثر عرضه در گردش پروژه محاسبه می‌شود.

ارتباط ارزش بازار و ارزش قفل‌شده در شبکه‌های بلاک‌چین

در بازار دیفای، شاخص‌های ارزش بازار (Market Cap) و TVL (Total Value Locked) اهمیت بسزایی دارند. ارزش بازار نشان‌دهنده مجموع ارزش توکن‌های پروژه است که با ضرب تعداد کل توکن‌ها در قیمت فعلی بازار، معمولاً بر حسب دلار آمریکا محاسبه می‌شود. این شاخص، به عنوان معیاری از ارزش کلی بازار دیفای محسوب می‌شود.

در حالی که هر دو شاخص از اهمیت برخوردارند، TVL در اکوسیستم دیفای به مراتب دقیق‌تر ارزیابی می‌شود. دلیل این امر آن است که ارزش بازار بیشتر ناظر به سرمایه‌گذاران غیرفعال و فعال است، اما نمی‌تواند به صورت کامل تعداد کاربران فعال و محبوبیت واقعی پروژه را نشان دهد.

به طور خلاصه، ارزش بازار شامل سرمایه‌گذارانی است که ممکن است توکن پروژه را با هدف کسب سود خریداری کرده باشند اما به طور فعال از خدمات پلتفرم استفاده نمی‌کنند. در مقابل، TVL تنها میزان دارایی‌های قفل شده در پروتکل را در نظر می‌گیرد که نشان‌دهنده میزان فعالیت کاربران و سطح کاربری پلتفرم است.

این دو شاخص می‌توانند برای محاسبه نسبت TVL پروژه‌های دیفای مورد استفاده قرار گیرند تا تعیین شود آیا توکن بومی پروژه بیش‌ارزش‌گذاری شده یا کم‌ارزش است. نسبت TVL از تقسیم ارزش بازار بر TVL به دست می‌آید؛ اگر این نسبت کمتر از یک باشد، نشان‌دهنده ارزیابی نادرست و زیرقیمت بودن توکن است، در حالی که نسبت بیش از یک، حاکی از بیش‌ارزش‌گذاری است. توکن‌های زیرقیمت، فرصت مناسبی برای سرمایه‌گذاران هستند، زیرا پتانسیل رشد بیشتری بر اساس کاربردپذیری پروژه دارند.

انواع پروتکل‌های دیفای و ارزش کل قفل‌شده آنها

در دنیای دیفای (DeFi)، پروتکل‌های متعددی وجود دارند که هر کدام نقش خاصی در اکوسیستم مالی غیرمتمرکز ایفا می‌کنند. ارزش کل قفل‌شده در این پروتکل‌ها، که به عنوان TVL شناخته می‌شود، در قالب‌های مختلفی ظاهر می‌شود.

در حوزه وام‌دهی و قرض‌گیری، پروتکل‌های مربوط به این فعالیت‌ها از استخرهای نقدینگی بهره می‌برند که امکان وام‌دهی و قرض‌گیری رمزارز را برای کاربران فراهم می‌کنند. از برترین این پروتکل‌ها می‌توان به کامپاند (کامپاند، COMP)، آوه (آوه، AAVE) و میکر (میکر، MKR) اشاره کرد. میزان TVL در این بخش نشان‌دهنده مجموع ارزش دارایی‌هایی است که در استخرهای نقدینگی قفل شده است.

پروتکل‌های بهینه‌سازی بازده، نقش مدیریت خودکار سبدهای سرمایه‌گذاری را بر عهده دارند و به کاربران کمک می‌کنند تا سرمایه‌گذاری‌های خود را در چندین پروتکل وام‌دهی و قرض‌گیری بهینه کنند. نمونه‌ای برجسته از این نوع، یرِن فایننس (Yearn.Finance، YFI) است. ارزش قفل‌شده در این پلتفرم‌ها، نشان‌دهنده مقدار رمزارزی است که وام‌دهندگان برای کسب سود در آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

در حوزه صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX)، این پلتفرم‌ها با استفاده از سازوکارهای بازارساز خودکار (AMM)، امکان تعویض و معامله رمزارزها را فراهم می‌آورند. تراکنش‌ها در این صرافی‌ها از طریق استخرهای نقدینگی انجام می‌شود که رمزارزهای جفت‌شده در آن‌ها نگهداری می‌شود. از معروف‌ترین DEXها می‌توان به کرو فایننس (Curve Finance، CRV)، یونی‌سواپ (Uniswap، UNI) و سوشی‌سواپ (SushiSwap، SUSHI) اشاره کرد. میزان TVL در این بخش، نشان‌دهنده مجموع ارزش دارایی‌های موجود در استخرهای رمزارزی جفت‌شده در پروتکل است.

ارزیابی دقیق ارزش قفل‌شده در دیفای نیازمند تحلیل چندجانبه

در برخی موارد، ارزش کل قفل‌شده (TVL) نمی‌تواند نمای دقیقی از ارزش واقعی یک پروژه دیفای (DeFi) ارائه دهد. وجود سرمایه‌گذاران بزرگ، یا همان وال‌ها، در این پروژه‌ها می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر TVL داشته باشد؛ به‌طوری‌که با یک برداشت یا واریز کوچک، این شاخص دچار نوسان شود. در برخی موارد، وال‌ها ممکن است با هدف ایجاد هیجان و جذب سرمایه‌گذار، سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی انجام دهند و سیگنال‌های مثبت ارسال کنند. در چنین شرایطی، TVL نمی‌تواند وضعیت واقعی پروژه را به‌درستی منعکس کند.

بنابراین، سرمایه‌گذاران باید علاوه بر TVL، سایر شاخص‌ها و معیارهای اقتصادی و فنی را نیز مدنظر قرار دهند تا بتوانند ارزیابی دقیقی از پایداری و سودآوری پروژه‌های دیفای داشته باشند.

کلمات پایانی

در دنیای ارزهای دیجیتال، Total Value Locked (TVL) به عنوان شاخصی کلیدی برای سنجش میزان نقدینگی، محبوبیت و کارایی پروتکل‌های دیفای (DeFi) مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شاخص علاوه بر نشان دادن میزان فعالیت در شبکه، قابلیت ارزیابی پتانسیل و اعتبار پروتکل‌های دیفای را نیز دارد. در مقایسه با ارزش بازار، TVL تصویر دقیق‌تری از ارزش واقعی پروتکل‌ها و شبکه‌های دیفای ارائه می‌دهد. شبکه اتریوم با ثبت بیشترین مقدار TVL، به عنوان بزرگ‌ترین شبکه دیفای شناخته می‌شود که میزبان حدود ۵۰۰ پروتکل مختلف است. برای اطلاع از میزان TVL پروتکل‌ها و شبکه‌های دیفای، پلتفرم‌هایی مانند دیفیلاما (DefiLlama) و دیفای پالز (DeFi Pulse) بهترین منابع محسوب می‌شوند.

منبع: کریپتو.نیوز