درک کامل توکن‌های رمزارز: تفاوت‌ها، کاربردها و انواع مهم در بازار کریپتو

در دنیای رمزارزها، تفاوت میان توکن‌ها و کوین‌ها یکی از مفاهیم کلیدی است که باید درک شود. کوین‌ها، ارزهای دیجیتال اصلی شبکه‌های بلاک‌چین هستند که به عنوان واسطه اصلی تبادل و ذخیره ارزش عمل می‌کنند. در مقابل، توکن‌ها دارایی‌های دیجیتال اضافی هستند که بر بستر شبکه‌های موجود ساخته شده و برای عملیات روزمره ضروری نیستند، بلکه اغلب برای پروژه‌های خاص، توکن‌سازی دارایی‌ها یا بهره‌برداری‌های دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

هر شبکه بلاک‌چین معمولاً یک کوین اصلی دارد، مانند بیت‌کوین (Bitcoin) یا اتریوم (Ethereum)، اما می‌تواند تعداد زیادی توکن مختلف تولید کند، مانند کت‌کوین (Cat Coin)، شیبا اینو (Shiba Inu) یا پنکیک‌سواپ (PancakeSwap). در صحبت‌های روزمره، اصطلاح «کریپتو» غالباً به هر دو نوع دارایی اشاره می‌کند، اما شناخت تفاوت‌های آنها برای درک صحیح بازار و نحوه استفاده از هر کدام ضروری است.

در این راهنما، به بررسی دقیق‌تر توکن‌ها و نحوه کاربرد آنها در شبکه‌های بلاک‌چین می‌پردازیم، تا بتوانید بهره‌برداری بهتر و صحیح‌تری از این دارایی‌های دیجیتال داشته باشید.

توکن‌های رمزارزی چیستند؟

توکن‌های کریپتو، دارایی‌های دیجیتال قابل برنامه‌ریزی هستند که بر بستر بلاک‌چین‌های موجود و با استفاده از قراردادهای هوشمند ساخته می‌شوند. این توکن‌ها معمولاً نقش‌های متنوعی ایفا می‌کنند؛ از ارائه دسترسی به خدمات و امکانات خاص در اکوسیستم‌های بلاک‌چین گرفته تا نمایندگی‌های دیجیتال اشیاء فیزیکی.

علاوه بر این، دارندگان توکن‌های کریپتو در فرآیندهای تصمیم‌گیری پروژه‌های رمزارز حق رأی دارند، به‌طوری‌که میزان توکن‌های در اختیارشان، تأثیر بیشتری در تعیین سیاست‌ها و جهت‌گیری‌های پلتفرم‌های بلاک‌چین دارد.

این توکن‌ها در حوزه‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ از جمله سرمایه‌گذاری در پروتکل‌های دیفای (DeFi)، نگهداری به عنوان ذخیره ارزش، یا انجام تراکنش‌ها و خرید در برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps). اغلب این توکن‌ها در فرآیندهای جمع‌سپاری سرمایه، مانند عرضه اولیه سکه (ICO)، ساخته، توزیع و در بازارهای مختلف عرضه می‌شوند.

تفاوت سکه و توکن در ارزهای دیجیتال

درک تفاوت میان توکن‌های رمزارزی و کوین‌ها، گامی مهم در فهم بازار کریپتو است. کوین‌ها، دارایی‌های دیجیتال مستقل هستند که بر روی بلاک‌چین خاص خود فعالیت می‌کنند. این کوین‌ها، مانند بیت‌کوین، اتریوم و لایت‌کوین، نقش اصلی خود را به عنوان واسطه‌ای برای مبادله و ذخیره ارزش ایفا می‌کنند و عمدتاً در تراکنش‌های روزمره در بستر بلاک‌چین مورد استفاده قرار می‌گیرند. علاوه بر این، کوین‌ها ممکن است کاربردهای خاص دیگری در زنجیره مربوطه داشته باشند، مانند حفظ ارزش یا انجام وظایف خاص در شبکه.

در مقابل، توکن‌ها دارایی‌های دیجیتال هستند که بر روی شبکه‌های بلاک‌چین موجود ساخته شده‌اند. این توکن‌ها، مانند شیبا اینو، کت‌کوین و دوج‌کوین، نیازمند زیرساخت‌های بلاک‌چین دیگر برای فعالیت هستند و معمولا نیت اصلی از ساخت آن‌ها، فراهم کردن دسترسی به قابلیت‌های خاص در برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) است. قیمت و کاربرد توکن‌ها با کوین‌های بومی متفاوت است و اغلب برای اهداف متفاوتی مورد استفاده قرار می‌گیرند، مانند مشارکت در پروژه‌ها، استیکینگ یا شرکت در عرضه‌های اولیه توکن (ICO).

به طور خلاصه، تفاوت اصلی میان کوین و توکن در نحوه و هدف ساخت آن‌ها است. کوین‌ها بر روی بلاک‌چین اختصاصی خود عمل می‌کنند و بیشتر نقش واسطه در تراکنش‌ها دارند، در حالی که توکن‌ها بر روی شبکه‌های بلاک‌چین موجود ساخته شده و قابلیت‌های متنوع‌تری ارائه می‌دهند. فرآیند ساخت توکن نسبت به کوین‌ها آسان‌تر است، زیرا نیاز به راه‌اندازی بلاک‌چین جدید نیست و با استفاده از قراردادهای هوشمند بر روی بلاک‌چین‌های مانند اتریوم، امکان ایجاد سریع و کم‌هزینه آن‌ها فراهم می‌شود.

نحوه عملکرد توکن‌های رمزنگاری چیست؟

در دنیای رمزارزها، توکن‌ها به وسیله قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) که به صورت خودکار بر روی بلاک‌چین‌هایی مانند اتریوم (ETH) اجرا می‌شوند، ایجاد و توزیع می‌شوند. این قراردادهای هوشمند، قواعد و رفتارهای مربوط به توکن‌ها را تعیین می‌کنند، از جمله تعداد توکن‌های موجود، نحوه تولید آن‌ها و قابلیت‌هایشان.

برنامه‌نویسان با نوشتن کد قراردادهای هوشمند، قادر به ساخت توکن‌های سفارشی بر اساس استانداردهای مشخصی مانند ERC-20، ERC-721 یا ERC-1155 برای توکن‌های مبتنی بر اتریوم هستند. این استانداردها نقش حیاتی در نظم‌دهی به ویژگی‌ها و عملکردهای توکن‌ها ایفا می‌کنند و قوانینی را برای تولید، توزیع، انتقال، حذف و مدیریت آن‌ها در بلاک‌چین مشخص می‌سازند.

توکن‌های ERC-20 رایج‌ترین نوع در شبکه اتریوم هستند و برای دارایی‌های قابل تعویض و هم‌ارز به کار می‌روند. در مقابل، استاندارد ERC-721 بیشتر برای دارایی‌های منحصربه‌فرد و غیرقابل تعویض مانند کلکسیون‌ها، آیتم‌های بازی یا هنر دیجیتال استفاده می‌شود. هر توکن ERC-721 ارزش خاص خود را دارد و نمی‌توان آن را مستقیماً با توکن دیگری مبادله کرد.

همچنین، استاندارد ERC-1155 ترکیبی از ویژگی‌های ERC-20 و ERC-721 است و امکان پشتیبانی هم‌زمان از هر دو نوع توکن قابل تعویض و غیرقابل تعویض در یک قرارداد واحد را فراهم می‌کند.

مالکیت توکن‌ها در شبکه به آدرس کاربر مرتبط است و این کاربران می‌توانند با فراخوانی توابع مناسب در قراردادهای هوشمند، توکن‌های خود را به آدرس‌های دیگر منتقل کنند. توکن‌ها معمولاً در کیف‌پول‌های دیجیتال نگهداری می‌شوند، که می‌تواند نرم‌افزاری یا فیزیکی باشد و برای ذخیره رمزارزها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تراکنش‌های مربوط به توکن‌ها در بلاک‌چین مربوطه انجام می‌شود؛ برای مثال، اگر توکن ERC-20 بر بستر اتریوم باشد، تمامی تراکنش‌ها توسط شبکه اتریوم تایید می‌شود. کاربردهای توکن‌ها متنوع است و شامل مواردی مانند توکن‌های کاربردی (Utility)، امنیتی (Security)، حکمرانی (Governance) و توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) می‌شود که هر یک نقش خاص خود را در اکوسیستم رمزارز ایفا می‌کنند.

بیشتر توکن‌ها در صرافی‌های رمزارزی قابل معامله هستند و تراکنش‌های آن‌ها توسط نودهای شبکه بررسی و تایید می‌شود تا امنیت و اجماع حفظ شود.

انواع توکن‌های رمزنگاری

در دنیای بلاک‌چین، توکن‌ها به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند که هر یک نقش و کاربرد خاص خود را دارند. این دسته‌بندی شامل توکن‌های تراکنشی، حکمرانی، کاربردی، اوراق بهادار و توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) است.

با این حال، یک توکن کریپتو ممکن است در چندین دسته قرار گیرد، بر اساس ویژگی‌ها و موارد استفاده آن. در ادامه، به مهم‌ترین انواع توکن‌ها اشاره می‌شود.

توکن‌های تراکنشی

توکن‌های تراکنشی، همان‌طور که از نامشان برمی‌آید، برای انجام معاملات درون اکوسیستم پروژه‌های خاص طراحی شده‌اند. این توکن‌ها غالباً عملکرد مشابه ارزهای سنتی دارند، اما در کنار آن، ممکن است مزایای بیشتری از جمله افزایش نقدینگی و فرصت‌های سرمایه‌گذاری را ارائه دهند.

به عنوان نمونه، بیت‌کوین (BTC) که در ابتدا به منظور انتقال پول ارزان و سریع توسعه یافته بود، یکی از مهم‌ترین نمونه‌های توکن‌های تراکنشی محسوب می‌شود.

توکن‌های حکمرانی

توکن‌های حکمرانی (Governance Tokens) نوعی ارز دیجیتال هستند که دارندگان آنها را قادر می‌سازند در فرآیند تصمیم‌گیری پروژه‌های بلاکچین مشارکت فعال داشته باشند. این توکن‌ها به مالکان امکان می‌دهند در رأی‌گیری‌های مربوط به پیشنهادها، تغییرات و آینده‌نگری‌های پروژه‌ها نقش‌آفرینی کنند. معمولاً هر توکن حکمرانی معادل یک رأی در نظر گرفته می‌شود، بنابراین میزان تأثیرگذاری هر فرد بستگی به تعداد توکن‌هایی است که در اختیار دارد. این سازوکار به شفافیت و دموکراسی در مدیریت پروژه‌های رمزارزی کمک می‌کند و نقش مهمی در توسعه و جهت‌گیری آینده این پروژه‌ها ایفا می‌نماید.

توکن‌های کاربردی

توکن‌های کاربردی (utility tokens) توسط پروژه‌های بلاک‌چین صادر می‌شوند تا اکوسیستم‌های خود را توسعه دهند. این توکن‌ها به کاربران امکان دسترسی به محصولات و خدمات خاصی را می‌دهند که اغلب در قالب دپ (dapp) ارائه می‌شود. هر توکن کاربردی مختص به اکوسیستم مربوطه است و کاربران با استفاده از آن می‌توانند اقدامات مشخصی در شبکه انجام دهند.

علاوه بر این، توکن‌های کاربردی معمولاً قبل از عرضه، پیش‌ماین شده و تمامی آن‌ها در یک زمان تولید می‌شود. توزیع این توکن‌ها بر اساس روشی است که تیم پروژه تعیین می‌کند، و هدف اصلی آن جمع‌آوری سرمایه برای توسعه‌های آتی است. مالکان این توکن‌ها می‌توانند از آن‌ها برای پرداخت هزینه‌ها و بهره‌برداری از خدمات مرتبط با پروژه استفاده کنند.

نشانه‌های امنیتی

توکن‌ها، نمایندگی‌های دیجیتال از حقوق مالکیت یا ارزش دارایی‌ها هستند که از طریق فرآیندی به نام «توکنیزاسیون» (tokenization) بر بستر بلاک‌چین ایجاد می‌شوند. این توکن‌ها به عنوان دارایی‌های سرمایه‌گذاری، ارزش واقعی یک دارایی یا مجموعه‌ای از دارایی‌ها را به مالک آن‌ها منتقل می‌کنند.

در فرآیند توکنیزاسیون، پروژه‌ها مشخص می‌کنند که توکن نمایانگر چه دارایی یا دارایی‌هایی است و پس از آن، توکن‌ها را تولید می‌کنند. این توکن‌ها معمولاً در بسترهای معاملاتی یا پلتفرم‌های سرمایه‌گذاری مناسب عرضه می‌شوند تا سرمایه‌گذاران بتوانند در آنها سرمایه‌گذاری کنند. مالکیت هر توکن در بلاک‌چین ثبت و با آدرس بلاک‌چین مالک آن مرتبط می‌شود.

توکن‌های امنیتی می‌توانند نمایانگر مالکیت بخشی از دارایی‌های ارزشمند مانند خودرو، املاک یا سهام شرکت‌ها باشند. این نوع توکن‌ها امکان سرمایه‌گذاری در دارایی‌های فیزیکی و واقعی را با قابلیت تقسیم‌بندی و انتقال آسان فراهم می‌کنند.

توکن‌های غیرقابل تعویض

توکن‌های NFT (نشان‌های غیرقابل‌تقلید) بر بستر بلاک‌چین ساخته می‌شوند و به گونه‌ای طراحی شده‌اند که نمونه‌برداری یا جایگزینی آن‌ها امکان‌پذیر نیست. این توکن‌ها اغلب برای اثبات مالکیت و اصالت دارایی‌های فیزیکی یا فایل‌های دیجیتال، از جمله موسیقی، آثار هنری، ویدئو و سایر محتواهای دیجیتال، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

روند تولید این توکن‌ها، که به آن minting گفته می‌شود، شامل رمزگذاری اطلاعات مربوط به دارایی و ثبت آن بر روی بلاک‌چین است. در بازار رمزارز، این نوع توکن‌ها عمدتاً برای خلق آثار دیجیتال به کار می‌روند و در بازارهای آنلاین مانند OpenSea و Rarible خرید و فروش می‌شوند، بسته به ارزش و تقاضای بازار و مالک اثر.

با این حال، باید توجه داشت که مالکیت NFT لزوماً حقوق قانونی بر دارایی مربوطه را به همراه ندارد، چرا که در اکثر حوزه‌های قضایی، مالکیت این توکن‌ها معنای حقوقی خاصی ندارد. در حالی که برخی NFTها ممکن است حقوق مالکیت فکری (IP) اعطا کنند، در اغلب موارد صرفاً اثبات مالکیت اثر دیجیتال محسوب می‌شوند و نمی‌توانند مانع از اشتراک‌گذاری، کپی یا تولید NFTهای جدید بر اساس همان فایل‌ها شوند.

جمع بندی

درک صحیح و جامع از نحوه عملکرد توکن‌های رمزارز برای موفقیت در دنیای ارزهای دیجیتال ضروری است. توکن‌های کاربردی (utility tokens) به منظور دسترسی به خدمات و امکانات در بستر بلاک‌چین طراحی شده‌اند، در حالی که توکن‌های امنیتی (security tokens) نمایانگر حقوق مالکیت در دارایی‌های مالی هستند و نقش مهمی در عرصه سرمایه‌گذاری ایفا می‌کنند.

این توکن‌ها به‌عنوان نمادهای دیجیتال مالکیت یا ابزارهای تسهیل تراکنش در بستر بلاک‌چین به کار می‌روند. هرچند شباهت آن‌ها به رمزارزهای اصلی مانند بیت‌کوین و اتریوم (Bitcoin و Ethereum) ممکن است باعث سردرگمی شود، اما تفاوت در اهداف و کاربردهای آن‌ها اهمیت دارد.

برای سرمایه‌گذاران، توسعه‌دهندگان و علاقه‌مندان، شناخت جزئیات و تفاوت‌های توکن‌ها فرصت‌های متعددی در حوزه دیفای (DeFi) و مالکیت دیجیتال فراهم می‌کند. معمولاً این توکن‌ها در فرآیند جمع‌آوری سرمایه برای پروژه‌ها، از طریق عرضه اولیه توکن‌ها (ICO) مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین، تحقیق دقیق درباره تیم توسعه‌دهنده و پشتوانه پروژه پیش از سرمایه‌گذاری، امری حیاتی است تا تصمیمات هوشمندانه‌تری اتخاذ شود.

منبع: کریپتو.نیوز